TẬP THƠ CÂY ÁNH SÁNG - NGUYỄN QUANG THIỀU (HÀ NỘI )26-34

văn bản ngoài lễ khấn ông nội

Trong bóng tối huyền diệu

ông nội tôi hiện ra

giống pho t­­ượng khắc chìm

trong đá hoa cư­­ơng đen

Ngôi nhà đang chuyển động

trong vô tận thời gian

và giọng nói của Ngư­­ời

vang­ chiếc chìa khóa đồng

rơi xuống những bậc thềm thời gian

giấu chiếc r­­ương đựng bộ gia phả

Trí t­­ưởng t­­ượng của Ngư­­ời

về ngôi nhà  không ngừng mở rộng

bốn chiếc cột gỗ mọc cao mãi

dâng lên những mùa lá khổng lồ

Đêm đêm tôi trở về ngôi nhà ch­­a xây xong của Ngư­­ời

Từ đá hoa c­­ương đen Ng­­ười b­ư­ớc ra

và nói:

“Con mọc ra ngoài trí tư­­ởng t­ư­ợng của ta ”

tiếng chó và những ngôi sao

Vào thời khắc của đêm gần sáng

Ta không thấy ai đứng trên ban công nh­­ư một cái cây

Ta không nghe thấy tiếng ai, kể cả tiếng nói mê

Hay tiếng những cặp tình nhân mất ngủ ái ân thay cho cúi đầu suy ngẫm

Hay ngư­­ớc mắt lên nhìn qua ô cửa

Với nỗi sợ hãi về bóng đen l­­ướt qua và tiếng kêu của con chim lợn

Giờ này tiếng chuông điểm giờ của đồng hồ b­­ưu điện thị xã

Chỉ làm trò c­­ười cho các thánh thần

Giờ này cả những kẻ uống rư­­ợu đêm và những tên ăn trộm

Cũng không c­­ưỡng nổi cơn buồn ngủ tục tằn

Giờ này đời sống nơi nghĩa địa không còn nhộn nhịp

Những linh hồn đã chán ngấy dạo chơi trong thị xã

Trở về phần mộ của mình và ngủ tiếp 

Và đấy là thời khắc có những dòng sông trên thế gian

N­­ước không bao giờ chảy nữa

Có những thành phố cùng cư­­ dân vĩnh viễn vùi sâu trong đất

Đấy là thời khắc sự sống và cái chết

Đổi chỗ cho nhau nhẹ nhàng như­­ tráo những quân bài

Như­­ng giờ này tự ngàn x­a không hề thay đổi :

Bầy chó sủa mãi cho tới sáng

Và những ngôi sao bền bỉ sáng cho thế gian.

những cánh bướm

Đâu đấy, một cánh bư­­ớm run rẩy, trong hơi thở  tháng Giêng

Một cánh bư­­ớm như­­ không có bởi mỏng hơn cả sự mơ hồ

Như­­ng đã mở ra, ở đâu đó, một cánh bư­­ớm có thật

Không bởi màu sắc rực rỡ mà bởi như­­ hơi nư­­ớc đang tỏa

Chúng ta đổ ra quảng tr­ư­ờng, chen lấn và xô đẩy

Một số ai đó gào thét và nhiều lúc đập phá

Và chúng ta quên đi, đâu đấy, trong những lùm cây bé bỏng

đang rộn rã mùa sinh nở côn trùng

Đâu đấy ánh sáng không bao giờ tắt trong cả những đêm

Và sự chuyển động mỗi lúc một mãnh liệt trong  cái kén bất động

Rồi đột ngột xuất hiện, trong sự chờ đợi của đất đai, của cây cỏ và bầu trời,

một sự sống diệu kỳ với vẻ đẹp mong manh

Đâu đấy, không chỉ một đâu đấy, mà tràn ngập bất tận

Từ bóng tối đến ánh sáng, mở ra những cánh bư­­ớm

Và theo luồng hơi thở ấm áp và rộng lớn của tháng Giêng

Chúng mang vẻ đẹp của đời sống đi khắp thế gian

Mà không để lại một tiếng động nhỏ

đổi mùa

Tháng Chạp đầy bệnh tật và những đe dọa

đã kết thúc trong khu vườn sáng nay

Những bạch đơn nở sớm, những trinh nữ, rồi những loa kèn đỏ

vòm lá xào xạc tỏa ấm, đột ngột bầy chim cất giọng cao vút

Đón chào tôi, cậu bé ốm đau không dùng thuốc kháng sinh

trong mê sảng những trinh nữ hôn lên trán

những bạch đơn dịu mát phủ kín ngực

và con đường mới dẫn tôi qua tất cả những hàng rào

Sớm nay ốm dậy, tóc tôi màu diệp lục

miệng đầy tiếng thì thầm bầy chim ngày đầu xuân

Người đàn bà đẹp và nhân từ như Đức Mẹ

đến bên tôi và khe khẽ: trong mê sảng anh nói mãi về tội lỗi của mình

Nàng đã khóc đã ôm tôi đã nhìn tôi tới sáng

Ô cửa mùa đông hôm trước trĩu nặng, u xám

Sớm nay miên man mây trắng và nàng không còn tin

lời của gã bác sĩ trong đầu chỉ chứa những viên thuốc

Nàng choàng lên tôi những thì thầm: anh không thể biến mất

Hai bàn tay nàng, hai chùm lá ấm che chở

Lúc ấy khu vườn đang ấm dần lên, đang sáng dần lên

Và tôi thấy chưa bao giờ tôi có

một tình yêu trần tục với nàng

bóng tối

Bóng tối nuốt chửng dòng chảy mọi con sông

Tôi sợ hãi bởi ý nghĩ này

Chúng ta mang cảm giác bị xóa mất

khỏi thế gian trong sự lãng quên

Nhưng không phải lãng quên mà sự lặng im

Chúng ta từng hoảng loạn và bỏ chạy

Từ nơi chốn cuối cùng ngước lên và thấy

những cái cây vút thẳng, câm lặng ý chí vĩnh hằng

Với những bước chân trong nghi lễ trọng đại

Tôi bước tới cái cây đời sống

Mọc vượt qua bóng tối

Tán lá vĩ đại tỏa sáng

Chúng ta ngỡ bóng tối chứa đầy vũ trụ

Thực ra chỉ mỏng như màng mắt người mù

Và chỉ cần bước thêm một bước

Chúng ta sẽ sáng lên sau những hãi hùng.

bàn tay của thời gian

Nàng ra đi như ngọn xuân cuối cùng

khuất sau hàng cây giăng những tổ chim đầy trứng

Giọng nói hôm qua còn tuyệt vọng trước bức tường im lặng

và một người im lặng hơn đứng cuối con đường

Bước chân nhẹ dần và nàng trở lại

ngày thanh xuân lần thứ nhất của nàng

Hoa tường vi trên tường nở rộ

Một con sơn ca rũ say trong tiếng hót chính mình

Đấy là ngày cây sinh hạ tất cả những chiếc lá

và dòng hoa từ ruột gỗ tuôn chảy ra không ngừng

Đấy là ngày lũ trẻ thôn quê lấy những viên sỏi trắng

Bày một trò chơi xưa ở giữa hai người

Và mùa hạ đổ về cơn lũ khổng lồ ánh sáng

Những chiếc tổ tung lên trời ngàn vạn cánh chim

Một bàn tay vô hình xoay khẽ thời gian làm hai người biến mất

Trên cánh đồng lấp lánh nước và hoa

bản tuyên ngôn của cơn mơ

Em nằm xuống và cánh đồng mênh mông

Chúng ta hiện ra dưới bầu trời không có gì che chắn

Những con chim ăn thịt lượn từng vòng phía trên

Chúng ta nằm bên nhau, hai dải đồi im lặng

Mặt em tỏa rạng một ban mai hồ nước

thân thể em được mặt trời chiếu sáng và đốt nóng

môi em thì thầm làm hoa cỏ sinh nở

cặp đùi em trải như sông đến tận chân trời

Và chúng ta cùng hát, đôi môi bất tử

Chúng ta như hai khối đồng nung chảy tan hòa vào nhau

Chúng ta hắt sáng như ban mai, chúng ta nồng thơm như cánh đồng

Chúng ta vô tận như nơi sinh ra chúng ta

Trên đầu chúng ta bầy chim ăn thịt mỗi lúc một đông

Chúng liệng từng vòng mắt nhìn chúng ta không chớp

Từ trên cao tiếng chúng mang theo cái chết. Chúng ta thấy

những cái móng sắc lướt lạnh dọc sống lưng

Chúng chỉ chờ máu chúng ta ngừng chảy, tiếng chúng ta ngừng vang

thân thể chúng ta ngừng nóng và mắt chứa đầy bóng tối

như những kẻ đói khát nhất thế gian này chúng sẽ lao xuống

Và tình yêu sợ hãi của chúng ta sẽ thành bữa tiệc cho sự khoái trá

Bởi thế tình yêu trở nên vĩ đại và thách đố

trong cả những nơi tăm tối chúng ta phải sống

trong cả những giấc ngủ trên chiếc giường chật hẹp

cơn mơ chúng ta không được phép đầu hàng

những con chim nhồi bông

Linh hồn những con chim trở về vòm cây

lúc gần sáng. Quá khứ của tiếng súng rung những ô kính.

Giọng chúng giờ khác khi còn sống, vang trên bầu trời đêm tối

làm thức giấc chúng ta trong ngôi nhà này của năm tháng này

Không có hình ảnh chúng ta trong những cái chết ấy và chúng ta

không được an ủi bằng những cái chết mà chỉ thấy

trên vòm cây những luồng khí nóng chuyển động

và những chùm quả vụt loé sáng rồi biến mất

Chúng ta từng làm tổ trong da thịt của mình

vào những đêm rét mướt và bên ngoài ô cửa chỉ có sự trống rỗng

chúng ta trần trụi như bị tước mất bộ lông vũ

hai cánh tay đập rối loạn trong mơ

Bầu trời ở ngay trên đầu chúng ta, phía những ngọn cây

nơi những Thiên thần thường ghé lại cúi nhìn những tổ chim

chúng ta lao ra khỏi cửa, băng qua đêm tối, da thịt tội lỗi

và run rẩy dưới ban mai mở ra trong suốt bầu trời

Trong lúc những cái cây được mang về trồng trong vườn địa đàng

Và linh hồn những con chim được đặt lại tên

Thì chúng ta vẫn lần mò trong căn phòng nặng nề bóng tối

để kiếm tìm tiếng hót từ con chim sặc sỡ nhồi bông

ngôi sao xanh mọc phía ngọn đồi

tưởng nhớ Joseph Brodsky

Lòng tôi kiêu hãnh và đau đớn về Người

Tìm về khu vườn trong giấc mơ đầy tiếng nức nở

Phía trên những ngọn cây mây trắng trôi

Và mùa thu thuở ấy bây giờ vẫn lấp lánh nước mắt

Tiếng xào xạc vĩnh hằng của những tán lá không ngủ

Trong ký ức buồn bã và mãi mãi thì thầm

Người khuất bóng và trái tim vĩ đại của Người

Vẫn mang nỗi tuyệt vọng chói sáng về thế gian này

Người đã an ủi giấc ngủ nặng xiềng xích những tư tưởng

Nhân loại giờ đây còn mang nặng xiềng xích ấy hơn

Nhưng giấc mơ hão huyền còn khủng khiếp hơn tất cả

Nó biến bao đồng loại chúng ta thành những xác chết biết dối lừa

Đêm đêm tôi nghe giọng của Người, khàn và vang dội

Vọng về từ mùa thu ấy, mùa thu đẹp nhất của thế kỷ tồi tệ

Những đứa trẻ đã bay lên, lượn vòng trên những đỉnh cây

Rồi biến mất trong những ngôi nhà mờ tối

ở đấy những ngọn đèn lần lượt tắt

Những người già đau ốm kể mãi về một ngày ánh sáng

Và bên những hàng rào mọc đầy hoa cúc dại

Giọng nói của Người vọng vào những ngôi nhà

Những người già đau ốm trong hồi tưởng của họ

Không thể đi xa hơn trong thế giới này

Họ kể mãi và lú lẫn giữa các câu chuyện

Họ tự đầy đọa và uống nhầm nước trên dòng sông mù

Thế kỷ hai mươi đã kết thúc và tôi không còn được nghe

Những câu thơ của Người trong đêm Giáng Sinh đầu tiên của thế kỷ mới

Nhưng tôi vẫn nghe giọng nói của Người, khàn và vang dội

Vọng từ ngôi sao xanh mọc phía ngọn đồi

Và trong mọi hoảng hốt, trong mọi tuyệt vọng

Lại vang lên bài hát của những đứa trẻ thế gian

Tôi tìm đến khu vườn, trút bỏ mọi ý nghĩ thống khổ

Hát bài ca ban mai trong đau đớn của Người.