TẬP THƠ NHỮNG NGƯỜI ĐÀN BÀ GÁNH NƯỚC SÔNG - NGUYỄN QUANG THIỀU (HÀ NỘI) 22-27

Thánh ca tĩnh lặng

Qua cổ họng của buồn đau
Qua cổ họng của cô đơn
Qua cổ họng của thẳm lặng cất giấu

Rượu mỗi lúc chói lên, mỗi lúc chảy mạnh hơn
Ký ức, hiện tại và tương lai hai bên bờ sông máu
Vội vã thức dậy, vội vã xúc rửa những chiếc tù và cổ,
Rúc vang.

Lưỡi đỏ rượu đã liếm vào cánh rừng khô nguyên thủy cảm xúc.
Liếm vào đồng cỏ của thổ ngữ lãng quên
Lửa giần giật phất cờ trên bầu trời của mắt
Dưới những lá cờ, thổ dân của máu quỳ lạy và cầu nguyện
Đứa con trong sạch nhất được chọn làm vật tế nhoẻn cười...

Rồi từ tro âm ỉ lửa đến những ngôi sao xanh
Ngùn ngụt dâng lên bản thánh ca khói trầm uất, ngạo nghễ và tĩnh lặng.
Sau cơn hỏa hoạn vĩ đại trong máu của Người.

1994

Lời trăn trối của tương lai

“Trái đất sẽ kết thúc bằng sự tự bóc vỏ”
“Con trai ơi, con sẽ sinh lại cùng ngày với cha”

Cha tôi giơ bàn tay nhiều vết xước
Vẫy chào tôi một buổi sáng khô trời
Những hàng cây màu ghi lướt đi bên đường ký ức
Đôi bánh xe gỗ trầm tươi ngát lướt xênh xang
Tôi mở túi tìm lại đồng kẽm rỉ
Kẹp giữa hai hàm răng và nghĩ tới bầy chim
Trong sương sớm đầu đông tìm về đầm cỏ lác
Những con nhện sinh cùng tôi ngái ngủ đến bây giờ

“Trái đất sẽ kết thúc bằng sự tự đập vỏ”
“Con trai ơi, con sẽ sinh lại cùng ngày với ông bà con”
Tôi lặng lẽ buông rèm hai bầu trời cha tôi phủ mờ hơi nước
Rồi cắp chiếc sàng thưa tìm đến đầu nguồn
Bà tôi mặc áo không xà phòng, phơi lên những bộ xương cá quả
Và nhảy lò cò quanh những vũng trâu
Tôi ngồi xuống tìm hang rồng và nói:
“ôi những trò chơi khốn khổ của bà”

“Trái đất sẽ kết thúc bằng sự tự nghiền hạt”
Con trai ơi, con sẽ sinh lại cùng ngày với tổ tiên con”

Cha tôi nói với tôi từ bên kia mí mắt
Tiếng người dội vào đáy ngón chân và vọng lại đỉnh đầu
Những ngọn gió thế kỷ sau ùa về làm tôi trở dạ
Tôi tìm mảnh gốm vàng cắt rốn trẻ sơ sinh.

Chicago, 5-1994

Những học sinh mới và một thầy giáo cũ

Về những buổi đọc của các nhà thơ Mỹ

Thế giới còn lại từng đó người
Úp mặt cầu xin, ngửa mặt trăn trối
Những bài thơ ba mắt bay qua xứ sở bóng tối
Chúng ta những kẻ giam cầm, những kẻ tự do
Chúng ta những xác chết tươi, những thân sống đang tằn tiện thở
Chúng ta giấu phổi mình trong bếp ám khói
Hay đánh rơi trong lá mục rừng già

Thế giới còn lại từng đó người
Chúng ta tắm trong đầm lầy nhu nhược và ngạo mạn
Bong bóng bùn mở miệng mỉa mai chúng ta
Chúng ta hong bộ mặt mất nước trước lửa máu gào vang trong gió đỏ
Khi những con dơi độc một cách biết nói nhiều ngôn ngữ
Đeo kính lão và bay tìm bầu vú mới
Của những người đàn bà hôi hám và bí ẩn của xứ sở chúng ta

Những cái mũi chúng ta rung lên những hồi chuông sợ hãi
Trái tim chúng ta đào hố sâu và ngửi những nấm mồ
Những cái tai nghễnh ngãng chúng ta vào mùa rụng lá
Những cái tai non đang nẩy ra từ những kẽ ngón tay

Thế giới vẫn còn lại từng đó người
Và một dòng sông đuối nước trên đầu thưa bến đợi
Nơi những con cá không vây, không mang, không đuôi đang tìm vào lớp học
Nơi một ông giáo già với cơn ho mùa đông vỡ ra từng cụm khói
Nhổ một ngón tay không đeo nhẫn của mình
Viết lên bảng đen một dấu phẩy giống con mắt xếch
Rồi ngồi khâu ống quần đợi học sinh đến lớp
Với những tập giáo trình đầu những chữ O.

Boston, 06-1994

Bình minh đang lên

Bình minh đang lên mới mẻ và sạch sẽ hơn mọi sự ca ngợi và nguyền rủa của người.
Cánh đồng thiêm thiếp sau từng đêm sinh nở
Sương đầm đìa trên cỏ. Sương giàn dụa
Bên hai khoé miệng đất đai mờ tối, thẳm sâu

Nhìn sát đất trong tầm mắt những ngón chân
Bụi ẩm ướt, tốt tươi và nở nang đang đổi chỗ
Nhìn xa chân trời nơi bình minh hé môi cười là bóng
Những gót chân đích thực, những gót chân đang khuất
Như những vệt nước lớn bay hơi nhẹ nhõm không rên rỉ điều gì

Những con chim cựa mình trong tổ đan bằng sợi mềm bóng tối
Và bay lên như mí mắt người chết sống lại đang từ từ mở ra
Những con người mặc áo ngủ hổn hển
Dứt đứt hơi thở đặc sệt dính chặt vào cuối giấc
Cơn mơ nhàu nát hơn tấm áo ngủ, bẹp dí hơn chiếc gối mút và quẫn bách hơn tấm màn thủng
Những cái ngáp của người không được quyền so sánh
Với mỏ chim non mở ra đầy ánh sáng, ngọt ngào và cả những lo âu
Và bình minh đang lên như khói, như nước, như da non, như răng mọc lẫy.
Như hai cánh tay trần con gái trinh tiết vươn lên vấn tóc phía sau
Như người đàn bà không chồng già nua chống gối đứng dậy
Và nhai những miếng trầu giới tính nhiều vôi

Bình minh đang lên với hai lá phổi hồng thở ở phía Đông và ở phía Tây
Khi cái lưỡi của người vẫn trườn bò quáng quàng trong vòm miệng nồng nồng hôi, nhớp nháp
Khi những trái tim sứt môi được che đậy bằng những hàng khuy đẹp
Khi người mở cửa vẫn bị kẹp ngón tay
Khi người ăn vẫn cắn phải lưỡi mình
Và khi người nhìn vẫn dụi đến rách bươm đôi mắt

Bình minh đang lên, đang lên, những gót chân đích thực
Đang khuất phía mặt trời, ánh sáng đang khuất vào ánh sáng
Và ánh đêm đoan trang đang bảo ban những sông lười chảy
Cho đến khi từ vòm miệng nồng hôi, nhớp nháp
Những cái lưỡi của người tìm được lối ra.

2/1993

Một phép nghịch đảo

Thế giới còn lại của người là mặt chiếc ghế vuông
Con thú rên rỉ bám vào bến bờ ước lệ sự sống
Con đường sinh ra từ đớn hèn, cao cả
chảy xuống
Con thú không hay khúc vòng con đường
Bàn tay người chạm khúc vòng con đường im lặng
Một con đường trắng dội vào mắt thú
Ngân lên và lý giải trong tiếng khóc mắt người
Linh cảm hoang sơ mở đường cho bầy thú
Khúc vòng con đường mở cửa ô-van cho gió
Và những vật cản sinh ra thế giới trầm của ánh sáng dịu dàng

Những cây khô đang cầu kinh cho lá mới
Những ngọn cỏ hát ru đám mây ngũ sắc vô hình
Những bông hoa bày ra khao khát để che đậy những khao khát
Những dòng sông làm u mê từng luồng cá chép
Ánh sáng trắng đang tìm giấy khai sinh lần thứ nhất của mình
Khúc vòng con đường đang lắc lư trong cơn say
Trong đói khát, kinh hoàng và trong thánh thiện
Con đường trắng đang xếp hành lý của mình trong mắt người chờ đợi

Máu đã thức dậy, liếm mặt như mèo già và rướn chạy
Trong tiếng hú tru của máu và nước bọt
Ta nhìn thấy cái đuôi của bí ẩn thò ra.

1994

Với chiếc xe một bánh

Khi tôi rời khỏi vòng tay, đôi vai hay miền ngực của người
Tôi nhận thấy một xác tôi ở lại
Tôi đã chết một cái chết khoảnh khắc
Trong tuyệt vọng cuối cùng, hy vọng đầu tiên
Như con chim cất đôi cánh khỏi bãi cát bỏng khô
Trong phút kiệt sức của chuyến bay ngã xuống
Nó để lại vệt cánh đập mờ và hơi thở sắp thành tiếng hót
Bay về miền trời gọi nó qua kẽ hở li ti trên vỏ trứng nâu hồng

Có những bình minh mưa tối tăm, những hoàng hôn nắng rực rỡ
Tôi đẩy chiếc xe một bánh chở sự thoi thóp trong sạch nhất của tôi
Đi qua những nơi tôi đã chết
Tôi thấy xác tôi như sương vương trên cỏ dại
Người cũng đi qua và người đứng lại
Không phải mặc niệm tôi, nhớ thương tôi mà người choáng váng
Trong ký ức nỗi buồn ngây ngất dâng lên

Đó không phải là ngày những cái móng trên những cái ngón tuyệt vời
Và những chiếc lông ngũ sắc trên đôi cánh tuyệt vời bị nhổ
Không phải ngày bị đánh lừa bởi lòng tin của mỡ, của muối tiêu, của bia, của trà nóng sau bữa ăn
Đó là ngày ngôn ngữ thứ nhất ngân lên tiếng nguyện cầu trên nền mùa thu sạch sẽ
Trong hương thơm của đất, của nhựa cây, của vải hồ và nước mắt tự do.

Từ thuở lọt lòng tôi đã nhận chiếc xe số phận một bánh
Tôi cầm hai càng xe đẩy ra khỏi cửa và đi
Xe mỗi ngày nặng thêm bởi chất lên bao thứ
Hai cánh tay tôi nổi gân rời rã
Mồ hôi mặt tôi rụng suốt bốn mùa
Con gà trống đất nung đâu đó trong thùng xe vẫn gáy lên từng mùa rộn rã
Tôi dừng lại một tay giữ càng xe, một tay vuốt mặt
Tôi nấc lên, cười lên trước bát ngát con đường

Tôi gặp người đẩy chiếc xe như tôi đi cùng chiều hay đi ngược chiều
Hai chiếc xe tựa vào nhau kêu lên khổ đau, sung sướng
Tôi nghe tiếng gân giãn ra, mồ hôi bớt rơi, còn trái tim đập vồng lên gấp gáp
Tôi nghe những cánh rừng râm ran nhú ra, những dòng sông hồi xuân và những bầu trời đang được cọ rửa
Trong hương thơm mùa ngũ cốc ngọt ngào

Tôi và người đã đi qua những khoảng chết ngắn, qua sự trụi lông và bầm đỏ
Để những cơ bắp và máu tươi non như đất mới cày
Trong tiếng mọc của lông măng bình minh ứ máu màu ngọc tía
Trong tiếng nguyện cầu của ngôn ngữ thứ nhất ngân lên trên nền muà thu sạch sẽ
trong hương thơm của đất của nhựa cây, của vải hồ và nước mắt tự do
Rồi sau đó trong bài hát của con gà trống đất nung, tôi với người mỗi người mỗi ngả
Nấc lên, cười lên đẩy chiếc xe số phận một bánh lên đường.

03/1993