TẬP THƠ : SỰ MẤT NGỦ CỦA LỬA - NGUYỄN QUANG THIỀU 8-10

Chuyển động

Như một thành phố vùi trong lòng đất tự xa xưa giờ thức dậy. Bầy ốc sên bò qua vườn trong ánh trăng chói gắt như nắng trời mùa hạ. Những chóp vỏ chói sáng như hạt kim cương đính trên vương miện nữ hoàng đêm dạ hội. Những tấm thân mềm ướt lướt đi trong êm ái rợn người. Đôi râu ăng - ten phóng lên bắt những âm thanh xa lạ. Ngôn ngữ bí ẩn nào đang hạnh phúc hay đau khổ gọi bầy sên.

Ánh trăng im phắc, những vòm cây im phắc. Bầy ốc sên bò qua giấc ngủ của cỏ và của những chiếc lá vàng rụng trên mặt đất. Chúng miết những tấm thân mềm qua những mảnh chai vỡ sắc lạnh. Tôi không nghe thấy tiếng chúng kêu than hay nguyền rủa điều gì. Chỉ cảm thấy có tiếng nước dâng lên, dâng lên mãi tràn ngập cả đêm trăng.

Bầy ốc sên đã giấu mình trong những gốc chuối, những bụi gai. Giờ thức dậy dưới trăng và ra đi lặng lẽ. Khu vườn này là quê hương chúng, hay là khu vườn bên, hay còn… xa nữa. Chúng đang rời bỏ quê hương mình hay đi tìm lại quê hương. Dù thế nào thi tôi vẫn muốn hát lên một bài ca. Bởi sự ra đi của chúng đẹp làm sao, như một cơn mơ, như một đêm vũ hội.

Con ốc sên cuối cùng đã bò qua bức tường bao quanh vườn cũ mốc. Cái chóp vỏ cuối cùng đã khuất phía bên kia. Những tia sáng cuối cùng của những hạt kim cương vụt tắt. Vệt bò của chúng để lại những dòng sáng đặc lóng lánh, những vệt sao đổi ngôi đọng mãi trên trời

Bên cửa sổ đêm nay, tôi áp mặt vào những song sắt thì thầm lời từ biệt.

1991

Những ngôi sao

Ta không thể nuôi nhau bằng những ánh sao trời

Anh nói vậy xin em đừng khóc

Những ngọn tóc em đang đổ xuống ngực anh

Như những rễ cây bò buồn trong sỏi đá

Đêm nay đêm thứ bao nhiêu rồi ta chẳng còn biết nữa

Ta ôm nhau ngồi thở trước sao trời

Những ngôi sao tuyệt vời nhưng anh không tới được

Chẳng bao giờ anh hái được cho em

Anh đã gọi em về, không nỡ để em đi

Em non bấy đau trong từng sợ hãi

Em tựa vào anh, anh tựa vào cay đắng

Trái đất tựa vào những tinh tú thẳm xa

Đêm hoang sơ chỉ có đôi ta

Không cơm áo cửa nhà ngồi ôm nhau run rẩy

Ta sẽ bắt đầu điều gì khi bình minh thức dậy

Đi về phía biển khơi hay trở lại rừng

Trái đất đang ở đâu đêm nay một triệu năm về trước

Hay của triệu năm sau gió bụi, mây vàng

Và ta nữa khổ đau cùng hạnh phúc

Ta là hai kẻ cuối cùng hay hai kẻ đầu tiên

Đêm nay là đêm thứ bao nhiêu rồi ta chẳng còn biết nữa

Ta như hai đứa trẻ non mềm vừa mới sinh ra

Với hơi thở của người vừa ốm dậy

Ta ôm nhau ngước mắt gọi sao trời.

1991

Mười một khúc cảm

I

Dâng lên như mùa xuân thứ nhất

Những con đường biền biệt thuở thơ

Tiếng người gọi hai bên thiêm thiếp cỏ

Ta khổ đau lần thứ nhất trên đời

Ta giấu một tình yêu chưa giới tính

Sau nâu nâu vạt áo học trò

Ta khóc vụng một ngày thưa bóng mẹ

Tiềng gà buồn mổ rỗ mặt hoàng hôn

Xin quỳ lạy

Xin lặng câm vứt bỏ

Mắt đê mê từ thuở tóc chưa về

II

Cốc cà phê càng nguội

Màu đen cà phê càng đen

Ý nghĩa ta ẩm ướt

Ý nghĩa ta khô giòn

Điếu thuốc cháy từ năm ta mười bốn

Chiếc roi cha ta quất nát sợi khói mềm

Trong ký ức ta có một ngày oán hận

Hốc mắt ta khô dù chỉ khóc một lần

Khói đã phủ quánh phổi ta

Con rắn nước trườn qua cổ họng

Đâu rồi chiếc roi của cha

Đâu rồi chiếc roi của cha

Ta trong khói suốt đời quờ quạng

III

Người đàn bà có một gia tài hơn ta là biết khóc trước ta mười bốn năm

Giờ trong vòng tay ta đam mê quay lại khóc nghi ngờ

Ta đi về cửa ngõ của chiều

Ta đi về thuở ta chưa cắt rốn

Ta đi về thuở ta còn sóng sánh

Và ta chạm lời nguyền vĩ đại

Man rợ ngân lên từ phía tối mặt trời

IV

Cuối cùng ta cũng đứng được lên

Bằng đôi chân trong mộng như đôi chân của người bại liệt

Xa một cơn mơ từ nơi ta đứng dậy

Đến nơi có tiếng người gõ cửa đêm đêm

Đến nơi chín rũ một mùa khóc

Đến nơi khô quắt một mùa cười

Nơi bầu vú ăn vào đá sỏi

Cứ nâu dần sau mỗi tiếng u…u

Ta đã kiên nhẫn lết đôi chân bại liệt suốt nửa đời ta

Nhưng chưa một lần chạm vào then cửa

Đôi mắt

Đôi mắt

Lúc nào cũng vội

V

Người đàn ông điên không quần áo đang đi trên đương phố

Thứ tự do này làm hoảng sợ mọi thứ tự do

Một triệu năm về trước nhảy và hú

Một triệu năm về sau nhảy và hú

Đói không phải là đói

Khát không phải là khát

Đau không phải là đau

Trong sự hổ nhục của người đàn bà đi qua mặt người đàn ông điên

Trong sự không hổ nhục của người đàn ông điên trước chúng sinh và mặt trời

Ta vẽ mắt nhân loại hình lục giác.

VI

Không phải cơn sốt giam cầm ta

Không phải sự hèn yếu giam cầm ta

Ô cửa mùa đông mở ra lặng lẽ

Ta gặp mẹ ta năm người mười bảy

Những răng lược gỗ mòn cắn ngập mái tóc người

Ta gặp cha ta năm người hai mươi tuổi

Dưới những nhát búa cùn

Từng khúc xoan tươi toác ra tiếng cười của lửa

Ô cửa mùa đông mở ra lặng kẽ

Chiếc áo sơ sinh của con ta phơi vừa bay qua đó

Cái mỉm cười nhạo báng của thời gian

VII

Em quẫy trong tay ta như một con cá

Rồi bỏ ta chạy vào lối ngõ không trăng

Như cá thoát câu chạy rúc xuống bùn

Trời ơi từng ấy năm

Ta khắc khoải hình dung khuôn mặt em mà không sao nhớ nổi

Chi mang cá thở dồn làm ngực ta tắc ngẹn

Chi đuôi cá mềm và quẫy tung nước làm bỏng rát mặt ta

Từng ấy năm và từng ấy năm

Ta nằm trong đêm co quắp

Ta là chiếc lưới câu bị bỏ quên đau khổ

Chỉ đợi run lên trước đôi môi em

Ta không bao giờ lừa em

Không bao giờ lừa em

Thính cứ ném xuống đời ta không ngủ

VIII

(Tặng N.T.V)

- Cha!

Con bắt đầu ốm đau từ đấy

Cô đơn theo con lặng lẽ lớn dần

Con thầm khóc nhiều lần nhưng chưa một lần khóc bưng mặt

Con yêu điên rồ hòng trốn những buồn đau

Nụ hôn ướt nhoèm không còn dấu vết

Bụi không tung lên sau tiếng đổ trên giường

Một phía thời gian xước từng răng chó cắn

Một phía thời gian tro ấm phủ đầy

Có gì hỏng mất rồi

Con giật mình kinh hãi

Cha sớm nay thở dốc hiên nhà

- Cha!

Con có tội một lần một chiều xưa nói dối

Con mang tội suốt đời lời nói thật sáng nay.

IX

Những u mê trôi kín cả chiều vàng

Ta khao khát nhìn thấy ta trong vệt sáng cuối ngày hắt qua khe cửa

Có lẽ nào đó là đường nhân loại

Đó là niềm tin sót lại trên đời

Tóc ta bết – tóc trẻ con vừa đẻ

Cơn sốt ngân lên âm nhạc cuối cùng

Trong vệt sáng cuối cùng có một con kiến lửa

Đang bò về cơn sốt của ta.

X

Như tiếng một giọt nước

Rơi vào lòng giếng sâu

Gần hai mươi năm chân tóc buốt từng giờ

Ta vật vã trong vòng lăn chiếc nhẫn vàng hàng xén

Mười ngón tay em buốt đau mười phía

Như những móng chim hoàng anh

Quắp vào ta như quắp một cành khô

Khi bị viên đạn chì bắn trộm

Ta chối bỏ gương mặt em kinh hãi

Khoảng tối thần sau cửa bếp khuất dâng

Chiếc nhẫn vàng hàng xén ơi đổ xuống nơi nào

Ta thương tật đi tìm ngoài ánh sáng

XI

Trên mặt bàn viết của ta

Lưỡi dao rọc giấy lóe sáng như hàm răng một người lạ đang cười

Tiếng con dế bị giam cầm trong góc nhà vươn lên một con đường cỏ dại

Chạy mãi về cánh đồng ngoại ô

Ta là đám rêu vừa cổ kính vừa tơ non ven tường ngôi miếu cổ

Đống lá bưởi khô mười năm chưa cháy hết

Mười năm dụi vào ký ức tuổi thơ

Những vết rạch thương yêu giờ này đã ngủ

Miệng vết thương mở ra hai mầm lá gợn hồng

Có gì đó cựa mình trong mạch vôi tường ẩm ướt

Có gì đó lướt trên nụ cười lưỡi dao

Như thiên nga lướt mộng mị trên mặt hồ tỏa sóng

Nỗi đau lịm dần… lịm dần

Nỗi đau gượng dậy… gượng dậy

Trong những tia cười dao sắc và thơ