PHẠM NGỌC THÁI CHÂN DUNG
NHÀ
THƠ TÌNH LỚN CỦA DÂN TỘC
Nguyễn Đình Chúc
Qua mấy tập thơ đã
xuất bản:
- "Rung động trái tim", Nxb Thanh
niên 2009
- "Hồ Xuân Hương tái lai", Nxb Văn
hoá Thông tin 2012
- Nhất là tập “Phạm Ngọc Thái chân dung nhà
thơ lớn thời đại”, 2014
Hợp thành một Tuyển thơ tầm vóc của Phạm
Ngọc Thái - Rất nhiều bài thơ tình đặc sắc và hay, như:
- Người đàn bà trắng, Em ơi!
Thành phố lại mưa, Đêm nay trời lại không mưa, Anh
vẫn ở bên hồ Tây, Dưới hàng sấu đêm và
con phố nhỏ, Con đường phượng đỏ, Cô áo trắng, Tiếng
hát đời thường, Váy thiếu nữ bay, Biển hát,
Tiếng
rúc chim đêm, Hàng cây lá đổ, kí ức
mùa thu, Em bán xoài, Khóc bên Hồ Núi Cốc, Mái tóc con gái…
Nhiều bài thơ tình khác nữa của anh cũng
rất hấp dẫn và súc tích:
- Thành phố mưa rơi, Thời áo trắng, Trước
núi Mỹ Nhân, Người con gái sông xưa, Một góc hồ Tây, Em về biển,
Đêm tóc đá, Trăng lặn,
Sáng thu vàng, Anh vọng nghe tiếng em hát bên hồ...
Ngoài ra có một số bài thơ đời cũng rất
điển hình, sâu sắc:
- Cô quét lá đêm hồ, Làm ma em vợ, Em bé cầu bơ, Chiều hoàng hôn, Nỗi
trăn trở người đi tìm vàng, Xem tranh
bán lõa thể…
Chưa từng có thi
nhân nào viết được nhiều thơ tình hay đến thế! Thi ca Phạm Ngoc Thái dù là thơ
tình hay thơ đời, những bài đạt độ viên mãn về ý tưởng cũng như ngôn ngữ nghệ
thuật và tính nhân văn, mức độ hay mỗi bài khác nhau nhưng những tình thi có
thể cảm hoá được trái tim người yêu thơ là rất nhiều. Về bút pháp nhiều bài thơ
tình của anh được hoà trộn trong khuynh hướng của dòng thơ tượng trưng hiện đại
châu Âu cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX. Điển hình là thuyết "tương
ứng cảm quan" của nhà thơ tượng trưng bậc thầy Charles Baudelaire
(1821-1867) lúc đó chủ xướng. Thí dụ trong bài thơ Người đàn Bà Trắng ở tập
"Rung động trái tim" anh viết:
Chiếc
mũ trắng mềm em đội bầu trời
Khóm
mây trắng bay nghiêng trôi trên tóc
Đôi
mắt em đong những áng mây
Người
đàn bà trắng!
Hay là:
Em không biến thành đá để hoá
Vọng Phu
Anh cũng không làm chàng Trương
Chi
suốt đời chèo sông vắng
Ta
không đi theo Con Đường Lông Ngỗng Trắng
Dẫu hình hài khắc mãi
tim nhau!
Vết thương lòng không dễ đã lành đâu
Những đêm sao buồn, những
đêm gió khát
Khúc thơ tình anh lại viết về
em!
Người đàn bà ngậm cả vầng
trăng...
Như trong lời bình ở tập Rung Động Trái Tim viết:
- Mối tình của nhà thơ với “Người đàn bà trắng” cũng chỉ
là một bi kịch tình. Vết thương trái tim đôi trai gái ấy tháng năm vẫn không
hàn gắn lại được, nhưng cái Con-đường-lông-ngỗng-trắng... mà nàng Mỵ Châu
đã rắc cho chàng Trọng Thuỷ theo thần tượng thì rất đẹp, để cuối cùng chàng
cũng nhảy xuống biển mà chết, hoá thành ngọc trai giữ tình son sắt với nàng. Nó
bi ai quá! Cái hay của khúc triết lý trong bài thơ là nó đã được viết như
đời.
Trong tấn bi kịch tình yêu ấy: dẫu mối tình bị tan vỡ
phải chia lìa năm tháng, nhưng tình thơ đã không kết thúc bằng sự bi thảm một
định mệnh. Đôi trai gái vẫn phải sống và tồn tai, dù là theo chiều gió cuốn của
cuộc đời! Phải chăng đó cũng là một cuốn tiểu thuyết "cuốn theo chiều
gió" như bao bi kịch Tình - Đời trên bờ bến nhân gian? Cả đoạn thơ thấm
đẫm tình bật ra trong đời sống đầy mất mát và đau đớn của tình yêu.
Hoặc như bài Sáng Thu Vàng có những đoạn thơ tượng
trưng tả về người đàn bà đẹp, hay tới mức điển hình:
Phảng phất trên đầu đôi nét phôi pha
Đôi mắt em bóng trúc bay
xoà...
Đường phúc hậu vầng trăng đầy nở...
Nghe không gian đổ
vỡ cả mùa thu!
Có nghĩa, đôi mắt nàng huyền diệu mơ màng như
bóng trúc phủ và nàng phúc hậu dịu dàng tựa vầng trăng, đến cả mùa thu cũng
phải đổ vỡ dưới chân nàng. Hay là:
Môi
em cười, hoa lá nát đau thêm...
Đến hoa lá còn phải nát đau dưới đôi môi của người đàn
bà, thì mới biết nàng đẹp và có sức cám dỗ đến thế nào. Khi anh tả về nỗi cô
quạnh vì vắng bóng người yêu:
Thiếu vắng em nên anh lẻ bóng
Lá vàng rơi thay vào chỗ em ngồi...
(Một
góc hồ Tây)
Hình ảnh chiếc lá vàng rơi đúng vào chỗ ngồi của người con
gái năm xưa, nó đằm thắm mà xót xa, gợi về một mối tình đã qua. Cảnh rất đời và
chứa chất để tạo thành câu thơ hay. Còn trong bài Em Về Biển thì hình tượng
tình yêu đã đạt đến điểm đỉnh của sự thánh thiện và mang tính triết học:
Bờ bãi đời người - Cuộc sống tình yêu
Trái tim nhỏ em dựng cả toà sen chân phật tổ!
Nghĩa là tình yêu đã đưa ta đến cõi niết-bàn. Anh đề
cao tình yêu trong chốn dân gian, nơi bờ-bãi-đời-người. Xét tưởng khó có thể
tìm thấy một biểu tượng tình yêu nào cao hơn. Cuối cùng tình thơ được kết trong
nỗi khắc khoải của cuộc đời:
Tóc nửa bạc rồi chỉ thấy gió mưa bay...
Tóc nửa bạc rồi tình vẫn đó, em ơi!
Hình ảnh đầy xúc cảm đó đưa ý nghĩa của bài thơ viên
mãn đến tột điểm.
Trong bài thơ tình Hàng Cây Lá Đổ chỉ bằng hai câu mở đầu
đã ôm trọn cả một khoảng không gian, thời gian cùng với nỗi niềm ly biệt của
tình yêu:
Thế là hết! Em đi, chôn chiều vào gió
Ta lang thang qua lá đổ hàng cây....
Hình tượng "chôn chiều vào gió..." nó
biểu thị một nỗi tình sâu lắng với bước chân lang thang của người thi sĩ dưới
một bàu trời hoang vắng, cô liêu. Ngôn ngữ thi ca có thể đặt ngang những câu
thơ hay trong thi đàn. Còn bài Thời Áo Trắng, tác giả nhớ về mối tình thuở ban
mai. Có lẽ đó là tình yêu của anh trong thời còn sinh viên, vào một đêm trăng
nào đó cùng ngồi học bên người bạn gái:
Ôi,
yêu dấu cái thời còn cắp sách
Mắt em cười mùa
thu xanh lên
Những buổi chúng mình tìm ánh
trăng để học
Tà áo trắng động
vào... khe khẽ nát tim anh!
Đó là những cảm giác yêu đầu tiên trong cuộc đời. Tâm
trạng vừa xao xiết, bồi hồi, trái tim lại như muốn... vỡ tan!
Tà áo trắng động vào... khe khẽ nát tim anh! /-
Là hình ảnh của câu thơ hay, gợi cảm, lắng sâu vào âm hưởng trong đó có thể làm
tâm hồn ta run rẩy. Với nỗi lòng khắc khoải, tác giả muốn níu kéo lại cái thời
xa vắng ấy:
Trả lại cho anh một thời áo trắng
Em đi rồi, mai thành phố cô đơn!
Những âm thanh ta không nghe thấy nhưng nó lại rền
xiết trong trí não ta, như bão gió tình yêu của buổi đầu đời. Hầu như bài
thơ nào của Phạm Ngọc Thái cũng muốn đẩy tình thơ đến tột cùng. Ở bài Thành Phố
Mưa Rơi, thành phố mưa thì ít nhưng lòng tác giả lại mưa nhiều hơn, thậm chí
còn bão nữa, là khi trái tim anh nhớ đến người yêu:
Gió nhè nhẹ! Em ơi, mưa nhè nhẹ!
Chỉ riêng lòng anh bão
không thôi
Cứ để hồn anh trong nước lạnh
Với màu mây hoang trôi đến
xa vời...
Trong "chùm thơ tình trong mưa", anh còn có cả bài sáng
tác vào một đêm... không mưa. Nhà thơ nhớ lại một mối tình "gió
mây", xúc cảm trong lần gặp gỡ cuối cùng trước khi người yêu đi lấy
chồng! Anh viết:
Mùa thu đã qua, ta nghe lá rụng
Buổi cuối cùng em đến để
chia tay
Ngày mai em lấy chồng phải xa vĩnh viễn
Chẳng sao mà, trời có mưa
đâu, em ơi?
Đó là bài "Đêm nay trời lại không
mưa". Dẫu là tình gió mây nhưng thơ rất trong sáng và tha thiết:
Kìa không mưa mà áo anh lại ướt
Mùa thu đi sao nắm mãi bàn
tay?
Ai nói tình gió mây sẽ quên trong chốc lát
Bao năm trời hồn anh
vẫn mưa bay...
Nhưng hay nhất là đoạn thơ cuối, chỉ cần đọc những câu
thơ này cũng đã làm ta yêu say thơ Phạm Ngọc Thái rồi:
Ta lại
bước lang thang trên phố ấy
Đến mỗi gốc cây có vệt cũ em ngồi
Tiếng hát xưa đưa bờ hồ gió thổi
Bóng với mình đi mãi tới ban mai
Cứ tưởng buổi cuối cùng em đến… đã chia tay?
"Chùm thơ tình trong mưa" là một chùm thơ nổi
tiếng của anh, cùng với hàng loạt các chùm thơ khác anh đã đăng rất nhiều
trên các mạng internet ở trong nước và thế giới vào những năm qua, như: Chùm
thơ áo trắng, chùm thơ tình mùa thu, Thơ tình sông hồ, Thơ tình thời con gái,
Thơ tình viết dưới cây, Tình yêu và đàn bà, Thơ tình trong trăng, Chùm thơ tình
biển, Tình chiều hoàng hôn - Hầu như chùm nào anh cũng có bài thơ hay xuất
sắc.
Phần lớn thơ tình của Phạm Ngọc Thái là tình chia ly
và tan vỡ, tác giả nuối lại những kỷ niệm xưa. Cũng chẳng rõ với hàng trăm bài
thơ tình như thế xuất phát từ bao nhiêu mối tình, với bao nhiêu thiếu nữ hoặc
những người đàn bà trẻ? Chỉ biết là bài thơ tình nào, dù là kí ức về thuở ban
mai hay tình của buổi hoàng hôn trong cuộc đời, tác giả cũng đều tha thiết và
tiếc nuối.
Có thể
nói thế này: Nếu thời tiền chiến ta đã có một Xuân Diệu, thì nay lại có một
Phạm Ngọc Thái. Anh có chân dung một nhà thơ tình lớn của dân tộc. Một nhà thơ
tình hiện đại, sâu sắc.
Xin trở lại với một số bài thơ tình
hay của anh in trong tập "Hồ Xuân Hương tái lai". Nếu ở bài Con Đường
Phượng Đỏ, tác giả nhớ về mối tình với một người sinh nữ đã xa xưa, dù chỉ là
hoài niệm nhưng vẫn chứa chan tình đời:
Con đường tình đẫm giọt sương rơi
Gió vẫn xạc xào vi vút thổi
Giá hồi ấy chúng mình lấy nhau rồi sinh năm đẻ bảy
Thì đâu còn phượng để anh ru?
Một nữ nhà giáo khi bình bài thơ này của anh, đã
viết: - Bài thơ rất đáng yêu... Tôi hình dung
thấy bước chân anh đang lang thang trên cái hè phố nhỏ có hàng phượng vĩ, con
đường mà anh vẫn cùng người thiếu nữ năm nào dạo bước bên nhau:
Em mang màu phượng đỏ ra đi...
Anh tha thẩn dọc hè phố nhỏ
Nơi kỉ niệm của mối tình sinh nữ
Xác ve còn bám ở thân cây
Hẳn đó là những ngày tháng tươi đẹp và hạnh phúc của
đời anh. Cô sinh nữ kia chắc cũng phải xinh xắn lắm? Nghe anh mô tả, những kỷ
niệm êm đềm từ thưở còn con gái, dù đã xa xôi cứ dồn về làm nghẹn trái tim
tôi...
Và chị kết luận:
- Bài thơ
giàu cảm xúc, ý tình thanh nhã, hình ảnh rất mộng mơ. Bút pháp tuy bình dị
nhưng ngôn từ vẫn mang vẻ đẹp mỹ học, cùng với ý nghĩa thi phẩm mà tạo thành
bài thơ hay, có thể làm rung cảm trái tim người.
Bài Cô Áo Trắng, tác giả còn đi sâu vào tả cả
thế giới bên trong thân thể người thiếu nữ mà thơ vẫn không kém phần hoa mỹ:
Đêm Sài
Gòn khi ấy sẽ như mơ
Em bọc trong anh không cần quần áo
Ôi! Nguyệt của em đây một động sâu huyền ảo
Chứa cả thiên đường và vũ
trụ bên trong
Em đừng hỏi vì sao anh yêu em!
Rồi anh dùng cả thiên nhiên làm hình ảnh tượng trưng
cho vẻ đẹp, đầy sức cám dỗ của nàng:
Anh lại có một cô áo trắng
Vào buổi hoàng hôn hoang
vắng cuộc đời
Đôi mắt nàng cả trời thu đẹp lắm
Bầu vú nàng mùa hoa trái sinh sôi...
Đôi mắt thiếu nữ như một trời thu, còn bầu vú thì sinh
sôi cả một mùa hoa trái. Cảm xúc trong thơ Phạm Ngọc Thái vẫn đời mà sinh động,
thứ ngôn ngữ hình tượng mang màu sắc triết học, như có ma lực có thể làm xao
động trái tim người.
Phạm Ngọc Thái có nhiều bài thơ tình đẹp được
viết ở Hồ Tây. Mỗi bài lại có một hương sắc riêng, trộn giữa cảnh sắc thiên
nhiên và dấu ấn của tình yêu. Như ở bài Một Góc Hồ Tây đã nói trên, anh còn
viết:
Chiều lễnh loãng bóng đa gù
bên phố
Mõ chùa buông thay tiếng nói của tình yêu
Trong sân gạch sư già
quét lá
Bước người đi thầm lặng cõi hư hao...
Chiều Hồ Tây - Chiều Tây Hồ lộng gió
Ta và Người cõi mộng khác chi nhau
Ngưòi quên hết! Còn ta yêu tất cả
Trong tiếng lá bay chầm chậm bóng ta theo...
Cái cảnh chiều lễnh loãng cùng với nỗi lòng chơi vơi, hiu
hắt của con người đang bước vào tuổi hoa niên, bên cây đa gù cùng bóng nhà sư
quét lá ở sân chùa... làm cho bài thơ tình chiều phố đầy mùi kinh kệ. Đúng như
câu thơ anh đã viết: Mõ chùa buông thay tiếng nói của tình yêu /- Chính
tâm hồn hư hao của tác giả hoà trong những tiếng lá rơi chầm chậm, buồn buồn...
Anh sống ở ngay bên Hồ Tây nên những sớm hồ lung linh
ánh nước hay những chiều sóng vỗ, đều gắn bó trái tim nhà thơ với những kỷ niệm
yêu thương trong cuộc đời. Một bài khác anh viết:
Anh ở Hồ Tây mênh mông sóng vỗ
Vẫn thấy bóng em trong màu hoa thương nhớ
Ôi, màu hoa son sắt trái tim em
Cái màu tím buồn của những cuộc ly tan!
(Anh vẫn yêu màu hoa tím
buồn)
Bài mà tôi muốn nói nhiều hơn ở đây là bài Anh Vẫn Ở Bên Hồ Tây,
một bài thơ tình hay. Hình ảnh thơ rất chân thực, cô đúc. Dường như trên mỗi
dòng thơ đều có máu tim của nhà thơ đang rỏ xuống:
Thế đó, em ơi! Tình qua không trở lại
Xế chiều rồi mà máu tim chảy mãi không thôi
Em có nghe gió Tây Hồ đang thổi
Anh ở đây, vẫn bên Hồ Tây mây trôi...
Bài thơ chỉ có 16 câu với 4 khổ thơ, được viết vào lúc
cuộc đời tác giả đã về chiều. Cũng là mối tình nhớ lại với một người sinh
nữ. Có lẽ lúc đó vết thương tình đã làm cho lòng anh đau nhói:
Ta cũng già rồi, em ơi! Vết thương còn đau
buốt
Hạnh phúc qua như một cánh chim
bay
Nông nỗi đời người để đâu cho hết
Tình thơ ngây... tình sao mãi thơ ngây...
Và anh đứng bên bờ Hồ Tây gió thổi, mây bay... bồi hồi
nghe tiếng của lòng mình đang trỗi dậy. Hình tượng thơ khắc họa trong câu cuối
cùng: Anh ở đây, vẫn bên hồ Tây mây trôi.../- Rất đa nghĩa, vừa nói
những làn mây trôi kia không chỉ là cảnh vật thiên nhiên mà nó còn biểu
thị cho cả khoảng thời gian đang qua và không gian hoang vắng. Đó chính là thứ
ngôn ngữ thi ca hàm súc, giàu tính biểu tượng của Phạm Ngọc Thái. Hoặc như câu:
Hạnh phúc qua như một cánh chim bay / - Nói lên niềm vui ngắn
ngủi, thoảng chốc đã không còn. Khi tả về hình bóng người con gái đã xa xưa nay
chỉ còn trong ký ức, anh viết:
Người con gái anh yêu nay hoá khói sương tan
Để biểu thị cho sự chìm lấp của thời gian đã trôi vào quá
khứ. Trong những bài thơ tình hay, có một bài viết về người vợ trẻ, vào những
ngày tháng anh xa quê sống ở nước ngoài làm kinh tế. Đó là bài Tiếng Hát Đời
Thường, một tình thơ về quê hương. Hình tượng mà người ra đi ở phương
trời xa lòng thổn thức nhớ chốn quê. Bài thơ được viết như một truyền thuyết:
Trong một phố nghèo có
người vợ trẻ
Vẫn đón con đi, về... như thường lệ
Vóc em thanh
cũng thể mùa xuân
Đôi mắt em, đôi mắt ấy màu đen
Những hình ảnh được gợi lên thân thuộc, nhuần nhụy, dễ
thương, nhưng thơ vẫn mang tính điển hình, khái quát. Thí dụ như khi anh tả về
gia đình:
Ngôi nhà nhỏ bên đền
Gốc đa, quán báo
Nơi ngày xưa ai bán chiếu gon (*)
Đêm
hồ nước trăng soi
Chiều lá me, lá sấu
Cung thành xưa dấu đại bác còn... (**)
(*) Gợi lại câu chuyện của bà Thị Lộ thời con
gái đi bán chiếu gon ở Hồ Tây. Bà đã gặp
ông Nguyễn Trãi và những vần thơ đối đáp giữa hai người còn truyền tụng đến
ngày nay.
(**) Là hình ảnh mặt thành Thăng Long Cửa Bắc cố đô xưa, còn in dấu đạn đại bác
từ thời giặc Pháp bắn vào. Thành Thăng Long thất thủ, quan Tổng đốc Hoàng Diệu
phải thắt cổ để tuẫn tiết.
Một bức tranh quê, tiết tấu thơ đầy chất trữ tình đem theo những hình ảnh cuộc
sống thường ngày xúc động trong kí ức nhà thơ:
Ôi quê hương!
Cái phố nhỏ cứ mưa là lầy lội
Cháu gái nhà bên tuổi không đoán nổi
Chưa tối đã khêu đèn bê mẹt thuốc rao đêm
Ngày hai bữa, bữa nào cũng vội.
Chính ở nơi ấy, có người vợ trẻ và con anh đang chờ
anh trở về. Bài thơ được kết thúc với tiếng lòng thao thiết trong chốn dân giã
ở cố hương. Cái "tiếng hát đời thường" của nhà thơ được cất lên là
hình ảnh cuộc đời, hiện thực và chắt lọc:
Con sẻ hót
mênh mông đồng nước
Người hát rong hát vui sân ga
Tiếng Hát Đời Thường thường lẫn vào bụi cát…
Nó như khúc dạo của người hát rong trên sân ga, tiếng rao
của em bé bán báo. Nhà thơ ví như tiếng của con sẻ mênh mông trên đồng nước...
để rồi lẫn vào trong cát bụi cuộc đời. Bài thơ hay. Có thể nói, máu và nước mắt
của nhà thơ đã rơi lên trang giấy khi viết bài thơ này. Hoặc khi anh tả về hình
ảnh người vợ ở quê:
Ai
biết chiều nay người vợ trẻ
Đứng mong chồng bên đứa con thơ
Giọt lệ cháy xót lòng mang sắc xanh thu...
Để rồi tác giả tự nhắn nhủ với lòng mình và nói với
đời:
Tuyết bạc quê người... xứ sở mưa cau...
Đi đâu, đến đâu: Nhớ về phố ấy!
Thơ như khúc hát đồng dao. Phạm Ngọc Thái đã để lại cho đời
một tình thơ quê hương súc tích. Tôi định viết thêm một mảng thơ đời của anh,
như thế thì bài viết sẽ dài. Hơn nữa, ở đây tôi tập trung nêu lên vấn đề: "Phạm
Ngọc Thái có chân dung một nhà thơ tình lớn của dân tộc", cho nên chỉ
xin bình thêm một bài thơ nữa của anh.
Đó là bài Em Bán Xoài - Nói là thơ tình cũng được mà thơ đời cũng được. Tác giả
cảm xúc riêng tư nhưng lại rất sâu sắc cõi trần ai. Bài thơ nói về thân phận
nổi trôi của một cô gái và nhiều cô gái bán xoài mà anh đã gặp bên bờ biển Nha
Trang. Những cô gái bán xoài ấy là những kiếp đời cát bụi, phải bán cả linh hồn
và thân xác mình để sống:
Em bán xoài đi đêm trên cát trắng
Bãi biển chập chờn kiếp đời các cô gái lang thang
Dưới hàng dừa se sẽ gió ru êm
Dãy cột đèn đứng đêm côi lạnh
Những đoạn thơ diễn tả vừa đan xen thân phận bọt bèo, vừa
bao quát cả tính nhân tình thế thái. Ta hãy đọc một đoạn anh viết về em bán
xoài đó:
Xoài em chín, đêm
tàn canh em đón khách
Giọt thơ buồn như ngọc sương rơi…
Em bán xoài thơm!
Em bán xoài thơm!
Biển to lớn - Bóng em nhỏ thẫm
Linh hồn treo ngoài thế giới em đi
Trên những cành dừa hay trong đám mây qua?
Cái thế giới đó chính là chốn
nhân quần, xã hội mà các cô gái đang đi, đang sống ở đó. Sao nó thật hãi hùng?
Linh hồn của các cô thì vất vưởng ở ngoài thế giới con người, có thể nó vương
trên những cành dừa quê hương hay vơ vất trong một đám mây nào đó. Những hình
tượng thơ khắc hoạ để nói về nỗi kiếp bọt bèo. Đó cũng chính là những hình
tượng cho thân phận thấp hèn chốn dân gian. Hoặc một đoạn khác:
Thế giới em đi "vòng thiên la địa võng"
Tóc còn xanh em bán kiếp đời
trôi
Xoài em thơm, hương toả mát thân người
Ai mua xoài? Còn ai có mua em?
Có thể nói Em Bán Xoài là
một bài thơ tình khá điển hình về kiếp đời lang thang. Nó vừa trộn hoà tình yêu
đồng loại của tác giả trong chốn nhân quần, vừa là cảm xúc của nhà thơ trước
một cô gái bán xoài nào đó mà anh gặp gỡ. Thơ vừa thân yêu mà xa xót, từ
những hình ảnh hiện thực chuyển sang màu sắc tượng trưng và triết lý, thậm chí
có chỗ ngả sang cả thơ siêu thực. Như ở đoạn kết anh viết về thân phận của
những người con gái đó:
Các cô gái đi đêm như các cột
đèn
Bóng
nuốt lẫn vào bờ cát ấy...
Nghĩa là sự tồn tại của các cô gái bán xoài ấy
cũng chỉ vật vờ như cát bụi. Đó là những thân phận lạc loài, linh hồn gần như
là không có nơi bám víu, sống hôm nay không biết đến ngày mai. Sau đó tác giả
trở về với lời ru của anh cùng hàng dừa quê hương quanh các cô gái bán xoài:
Biển ru
ta và ta ru em
Dưới hàng dừa xứ sở gió ngàn năm...
Cảm xúc thơ được
tiết tấu trong mối giao cảm giữa đất trời và cuộc sống con người, khúc chiết mà
tạo thành bài thơ hay. Chỉ với thơ tình, rồi mai sau Phạm
Ngọc Thái cũng phải có cả trăm bài đứng trường cửu được với đời, trong đó có
tới vài chục tình thi của anh đạt vào những cung bậc của các tầm thơ hay vô
giá. Phạm Ngọc Thái thực sự là một hiện tượng thơ ca hiếm có ở đương đại này.
Tôi xin dừng bài bình luận của mình ở đây. Mong rằng với thời gian, chân
dung và tầm vóc thi ca của anh sẽ được đời đánh giá đầy đủ hơn.
Nguyễn Đình Chúc
(Trích tập « Phạm Ngọc Thái chân
dung nhà thơ lớn thời đại » 2014)
--------------
* Bài viết được đăng trên nhiều
trang mạng Việt trên thế giới :
Có
thể mở xem qua một số link tiêu biểu sau:
ttp://datvietjsc.net.vn/index.php?act=newsdetail&pid=8&cid=52&id=2242
http://binhtrung.org/D_1-2_2-237_4-4943_15-2/pham-ngoc-thai-co-chan-dung-mot-nha-tho-tinh-lon-cua-dan-toc.html
https://nghiathuc.wordpress.com/2012/11/06/pham-ngoc-thai-co-chan-dung-mot-nha-tho-tinh-lon-cua-dan-toc/
http://vandanvn.net/vi/news/Cam-nhan-tac-pham/Pham-Ngoc-Thai-co-chan-dung-mot-nha-tho-tinh-lon-cua-dan-toc-Nguyen-Dinh-Chuc-755/
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét