CẢM NHẬN VỀ BÀI THƠ TÌNH HAY - HOÀNG THỊ THẢO

 

CẢM NHẬN VỀ BÀI THƠ TÌNH HAY

 

                                            Hoàng Thị Thảo

 

 

      ANH VẪN Ở BÊN HỒ TÂY

 
Tình để lại vết thương không lành được
Soi mặt hồ, in mãi bóng thời gian
Em hiền dịu trái tim từng tha thiết
Người con gái anh yêu, nay hóa khói sương tan.

Ta cũng già rồi, em ơi! Vết thương còn đau buốt
Hạnh phúc qua như một cánh chim bay
Nông nỗi đời người để đâu cho hết
Tình thơ ngây. Tình sao mãi thơ ngây...

 
Nhớ buổi đón em cổng trường sư phạm
Đôi mắt từ xa đã nhận ra người
Tình yêu có cái nhìn trong linh cảm
Giờ ở đâu, người con gái xa xôi?

Thế đó, em ơi! Tình qua không trở lại
Xế chiều rồi mà máu tim chảy mãi không thôi
Em có nghe gió Tây Hồ đang thổi
Anh ở đây. Vẫn bên Hồ Tây, mây trôi...

 

Lời bình: "Anh vẫn ở bên Hồ Tây" là bản tình ca viết về mối tình trong trắng thuở sinh viên, dù mối tình đó đã trở thành dĩ vãng:
                        Nhớ buổi đón em cổng trường sư phạm
                        Đôi mắt từ xa đã nhận ra người
                        Tình yêu có cái nhìn trong linh cảm
    Người ta thường nói: Tình yêu có giác quan thứ sáu. Bởi vậy nhìn thấy hình bóng người yêu từ xa, đã nhận ra nhau ngay. Thế mà:
                        Giờ ở đâu, người con gái xa xôi?
     Anh thổn thức vọng gọi em xưa... trong nỗi trống vắng, cô đơn? Tôi đã đọc nhiều thơ Phạm Ngọc Thái: Không ít bài anh đã nhắc đến hình ảnh người nữ sinh này. Bài nào cũng da diết, nhớ thương. Liệu đây có phải cũng chính là cô nữ sinh  trường Sư phạm Ngoại ngữ,  trong bài Em Về Biển của tập "Rung động trái tim", Nxb Thanh niên 2009? Ở tựa đề của bài “Em về biển” ấy, anh có ghi:
-  Kỷ niệm KA. người sinh nữ trường SPNN năm xưa, quê hương thành phố biển.
      Em Về Biển cũng là một bài thơ tình khá hay. Bài đó, có một đoạn tác giả đã nhắc đến việc đón người yêu bên cổng trường:
                      Hàng bạch đàn năm xưa còn đó
                      Anh còn đây, em hỡi! Anh còn đây
                      Nhớ những buổi đón em, bên cổng trường sinh ngữ
                      Tóc nửa bạc rồi chỉ thấy gió mưa bay...
    Nhưng Em Về Biển anh đã viết từ năm 1993, khi mái tóc mới bạc nửa phần (như lời thơ) - Còn bài Anh Vẫn Ở Bên Hồ Tây này, thì tác giả lại vừa sáng tác trong năm 2012. Khi nhà thơ đã qua cái tuổi lục tuần. Chắc nay, tóc nhà thơ phải bạc gần hết rồi? Thế mới biết, tâm hồn thi nhân trẻ mãi không già.
    Hồ Tây chẳng phải chỉ là nơi nhà thơ sinh sống. Ở đó còn ghi nhận bao nhiêu kỉ niệm tình yêu của đời anh !? Mỗi khi qua lại bên hồ, không tránh khỏi những giây phút chạnh nhớ về tình cũ... mà lòng xa xót. Bởi vậy mới vào thơ, anh đã thốt lên:
                     Tình để lại vết thương không lành được
                     Soi mặt hồ, in mãi bóng thời gian
    Hình ảnh người con gái lại hiện về làm xao động trái tim anh:
                     Em hiền dịu trái tim từng tha thiết
                     Người con gái anh yêu, nay hóa khói sương tan
    Hình ảnh "hoá khói sương tan"... là một biểu tượng về cát bụi cuộc đời. Tình yêu thiêng liêng vậy? Hình ảnh cô nữ sinh cũng hiền dịu và anh tha thiết đến thế?  Vậy mà giờ đây, tất cả chỉ còn là sương khói. Ngôn ngữ thi ca của Phạm Ngọc Thái sử dụng, thuộc loại ngôn ngữ hình tượng hội hoạ. Bình dị nhưng vẫn thanh thoát, hàm súc.
    "Anh vẫn ở bên Hồ Tây" là một bài thơ tình cảm động. Vết thương tình dẫu chỉ là vô hình, nhưng nó lại có thể khoét sâu vào trái tim, tâm hồn làm cho ta đau đớn.  Lòng anh lưu luyến cả một thời tuổi trẻ đã qua đi. Sang đoạn hai, thơ càng được khắc sâu hơn:
                       Ta cũng già rồi, em ơi! Vết thương còn đau buốt
                       Hạnh phúc qua như một cánh chim bay
                       Nông nỗi đời người để đâu cho hết
                       Tình thơ ngây. Tình sao mãi thơ ngây...
     Tôi nghĩ, người con gái kia khi nghe được những lời thơ này, chắc phải xúc động lắm! Nhà thơ đã trải qua gần trọn một đời, nên cái "nông nỗi đời người" ở đây: Ý muốn nói về sự mất mát của tình yêu, cuộc sống! Càng thấy quí những hạnh phúc đã trôi đi. Cô gái ấy giờ đây đâu còn trẻ? nhưng trong kí ức nhà thơ, em vẫn trong trắng, tươi mát thuở nữ sinh. Câu thơ: Tình thơ ngây. Tình sao mãi thơ ngây? /- là vậy. Trong tình yêu có biết bao sự tan vỡ, chẳng ra đâu vào đâu? Có khi cả hai người cùng yêu nhau tha thiết, ấy vậy mà... chỉ vì một lý do vớ vẩn, cũng tan?

     Chính thế nên vào đoạn thơ thứ hai này, lòng tác giả mới thổn thức: Ta cũng già rồi, em ơi! Vết thương còn đau buốt /- Nghĩa là, những năm tháng yêu em là thời gian hạnh phúc nhất đời anh. Đó là sự luyến tiếc tình yêu tuổi trẻ? Ngỡ đã vụt trôi tựa một cánh chim bay...
    Sau đó tác giả có nhắc lại về những buổi đón em bên cổng trường, như đã nói ở trên. Cuối cùng anh kết:
                      Thế đó, em ơi! Tình qua không trở lại
                      Xế chiều rồi mà máu tim chảy mãi không thôi
                      Em có nghe gió Tây Hồ đang thổi
                      Anh ở đây. Vẫn bên Hồ Tây, mây trôi...
    Hình ảnh gió Hồ Tây thổi cùng những làn mây trôi...: Là biểu tượng về những tháng năm qua và cuộc sống heo hút của nhà thơ. Hình ảnh hai câu thơ rung rinh,  sinh động và hàm chứa. Nhờ hai câu kết này mà bài thơ được viên mãn. Ý nghĩa nói về “tình yêu và cuộc đời” vừa cát bụi... vừa mãi mãi...
    Như văn sĩ Nguyễn Đình Chúc, cũng từng bình luận về câu cuối cùng này:

                      Anh ở đây. Vẫn bên hồ Tây, mây trôi...

      Những làn mây trôi kia? Không chỉ nói về cảnh thiên nhiên hoang vu...  Nó còn biểu thị cho cả khoảng thời gian trôi.
     “Anh vẫn ở bên Hồ Tây” là một bài thơ tình hay. Cảm hóa được trái tim người yêu thơ. Dường như trên mỗi dòng thơ, đều có máu tim của nhà thơ đang rỏ xuống.

                                                             Hoàng Thị Thảo

                          ( Trích tập “PNT cánh đại bàng của thi ca đương đại VN”, 2019 )