ĐỜI VĂN CHƯƠNG PHẠM NGỌC
THÁI
& TẦM VÓC " TUYỂN THƠ CHỌN LỌC
"
Nguyễn Thị Hoàng
Nguyên GV Trường ĐH Sư phạm
Nói là
" đời văn chương" nhưng ở đây, do khuôn khổ của một bài viết -
Tôi chỉ khái quát mấy nét liên quan đến sự nghiệp thi văn của nhà thơ. Vào
mùa đông vừa qua, anh đã cho xuất bản: " TUYỂN THƠ CHỌN LỌC ", Nxb
Hồng Đức 2019 - Một tác phẩm thi ca hiện đại.
A. KHÁI QUÁT CUỘC ĐỜI VĂN
CHƯƠNG CỦA NHÀ THƠ
Phạm
Ngọc Thái lớn lên khi cả nước đang bước vào giai đoạn cuộc chiến tranh đánh Mỹ
ác liệt nhất! Thu đông 1966, anh tốt nghiệp phổ thông cấp III Hà Nội... tiếp
sang đời một sinh viên Trường Đại học Bách khoa.
Mùa xuân 1967, Phạm Ngọc Thái rời bỏ
trường đại học, quê hương, gia đình... dấn mình vào cuộc chiến tranh đầy máu và
nước mắt của dân tộc. Ông từng thổ lộ: Suốt mười năm chiến đấu trên chiến
trường Tây Nguyên Nam Bộ - Qua các Sư đoàn 312, Trung đoàn pháo 40 Tây Nguyên,
Trung đoàn 48 Sư 320... tiến vào đánh cứ điểm Đồng Dù của Mỹ, chiếm Sài Gòn
30.4,1975 - Kết thúc chiến tranh. Mỹ rút về nước.
Trong
những năm chiến trận, chính ông cũng ba lần đổ máu ngoài chiến trường, vẫn giữ vững nghĩa khí của một chiến binh cho
tới giây phút cuối cùng. Ông đã được tặng thưởng 5 huân chương chiến công,
kháng chiến, cùng các danh hiệu dũng sĩ diệt Mỹ và các hình thức khen thưởng
khác.
Khi đất
nước hòa bình rời quân ngũ trở về. Phạm Ngọc Thái tiếp tục theo học Đại
học ngoại thương rồi công tác tại ngành ngoại thương, tới lúc về hưu. Tuy nhiên
dù làm công việc của một cán bộ, ông vẫn dành hết tâm huyết mình với khát vọng
thi ca.
Suốt ba mươi năm sáng tác văn học - Đến 2020, nhà thơ đã cho ra đời
12 tập sách:
1/. Mười tác phẩm về
thơ và bình luận:
- Có một khoảng
trời 1990
- Người đàn bà trắng
1994
- Rung động trái tim
2009
- Hồ Xuân Hương tái lai
2012
- Phê bình & tiểu luận
thi ca 2013
- Phạm Ngọc Thái chân dung
nhà thơ lớn thời đại 2014
- Thơ tình viết cho sinh
viên 2015
- Phạm Ngọc Thái cánh đại
bàng của thi ca đương đại Việt Nam . Xuân 2019
- " Tuyển thơ chọn
lọc " Phạm Ngọc Thái
. Đông 2019.
- Cha khóc con
2020
2/. Hai tiểu
thuyết:
- Tiểu thuyết:
CUỘC CHIẾN HÀ NỘI 12 NGÀY ĐÊM 2019
- Tiểu
thuyết CHIẾN TRANH VÀ TÌNH YÊU (hai tập) 2020
3/. Năm vở
kịch nói sân khấu:
* Hai kịch bản
dài:
-
Bản án dưới mồ
-
Người nhạc trưởng và dàn hợp xướng.
* Ba kịch bản
ngắn:
-
Mối tình hoa hồng bạch
-
Chuyện ở quán gốc đa
-
Cánh cửa quốc tế
…..
Hội viên Hội nghệ sĩ sân khấu Thủ
đô.
Nhà giáo
Bùi Văn Dong - Nguyên GV Trường Đại học Quốc gia, viết về thơ ông như
sau:
" Thơ Phạm Ngọc Thái rất hàm súc, kể cả những bài viết
dưới dạng triết lý đến những bài trải theo dòng cảm xúc tự nhiên. Từ nhận thức
về tình yêu và cuộc sống được trải nghiệm qua đường đời, thấm tháp chảy vào
thơ. Thơ tình thì huyền diệu, có sức rung cảm trái tim người yêu thơ! Thơ đời
lại ôm bọc những giá trị hiện thực xã hội, cô đúc sâu sắc. Đặc điểm cơ bản
trong tính triết lý thơ đời của tác giả là vận từ đời sống dân gian,
nỗi kiếp con người. Thơ được chắt ra từ tim óc nên đọc không bị gò ép, tạo
thành bản sắc riêng của thơ ông. Nó bao chứa tính nhân sinh xã hội cùng thế
giới quan của nhà thơ ".
( Trích " Phạm Ngọc Thái * Cánh đại bàng của
thi ca đương đại
Việt Nam ", Nxb Thanh niên
2019 )
B. TẦM
VÓC "TUYỂN THƠ CHỌN LỌC"
Sách dày
368 trang với 215 bài thơ tự do hiện đại các loại. Cấu trúc Tuyển Thơ chia
ra thành 5 phần:
- Phần đầu và cuối là
122 bài thơ tinh
- Thơ khóc con 20
bài
- Thơ viết ở nước ngoài
19 bài
- Thơ đời " 54
bài.
Nói về tầm vóc
của một "tác phẩm thi ca lớn" ? Nó "lớn" không phải vì độ
dầy của tập sách. Cũng chưa phải vì số lượng bài "thơ tuyển chọn"
nhiều... mà vì cái HAY có được trong các bài thơ, tạo nên Tầm Vóc Lớn
của tác phẩm.
Xin nói thêm: Bên cạnh Đại thi hào Nguyễn Du
và Nguyễn Trãi (dựa theo tác phẩm " Ba thi hào dân tộc " của Xuân
Diệu) - Thơ ca Hồ Xuân Hương chỉ vẻn vẹn trong khoảng năm mươi bài,
nhưng Bà vẫn được đánh giá thuộc mấy nhà thơ lớn nhất của Việt Nam.
BÌNH LUẬN TIẾP VỀ THƠ PHẠM NGỌC
THÁI
Vì "Tuyển thơ chọn lọc" là thi tuyển được tinh chọn trong suốt cuộc
đời nhà thơ: Cần phải được trình bày, dẫn giải bằng cả một quyển sách mới mong
sự thỏa đáng. Cho nên, trong một bài viết ngắn - Tôi chỉ xin tóm bắt một số
khía cạnh có tính giới thiêu tác phẩm. Tổng hợp bài viết các tác giả trong
đương đại từ chục năm qua, đã bình luận về thơ hay của ông. Nêu lên những nhận
thức riêng mình.
" Tuyển
thơ chọn lọc " Phạm Ngọc Thái là cả một thế giới thơ tự do hiện đại các
loại: Từ thi pháp thơ hiện thực, đến tượng trưng, nhiều bài pha trộn màu sắc
thơ siêu thực - Thể hiện bằng một bút pháp tinh luyện, tạo nên vô vàn
những áng thi ca giàu cảm xúc, huyền thẳm, sâu sắc.
Những năm qua các tác giả bình thơ đặc sắc và hay của ông, đăng trên các trang
mạng Việt cũng nhiều. Sau đó được nhà thơ chọn lọc, cho xuất bản thành
sách. Thí dụ:
* Trong tập
" Phạm Ngọc Thái chân dung nhà thơ lớn thời đại ", 2014 - Có cả
thẩy 32 bài bình thơ hay và tiểu luận chân dung của 30 tác giả viết về ông.
* Cuốn
"Phạm Ngọc Thái cánh đại bàng của thi ca đương đại Việt Nam", Nxb Thanh niên 2019: thêm 7 bài bình thơ và tiểu
luận của 7 tác giả khác.
Đến nay,
tổng cộng có tới 39 tác giả là các nhà giáo, văn nghệ sĩ... với trên 40 bài
viết về nhà thơ.
khi
" Tuyển thơ chọn lọc " ra đời, nhiều độc giả khen: Phạm Ngọc
Thái, nhà thơ tình số 1 Hà Thành - Còn nhận thức của tôi: Phạm Ngọc
Thái là nhà thơ tình số 1 của thi ca đương đại Việt Nam.
CÁCH THỨC PHÂN LOẠI THƠ HAY TRONG TÁC PHẨM
Trước hết, thơ
hay phải là loại thơ có khả năng tồn tại trường cửu tháng năm. Không phải là
loại thơ chỉ có khả năng sống một thời, hoặc chỉ có giá trị làm văn nghệ, cổ
động chính trị.
Yếu tố cơ bản để nhận định về tầm vóc tác
phẩm.
* Thứ nhất: Thơ tuyệt hay? Thí dụ:
Đây
thôn Vĩ Dạ ( Hàn Mặc Tử ), Đèo Ngang ( Bà Huyện Thanh Quan ), Hai sắc hoa
ti-gôn ( T.T.KH ),
Thu Điếu ( Nguyễn Khuyến ), Thương vợ ( Tú Xương ), Tranh lõa thể ( Bích Khê
), Làm lẽ - Cảnh thu ( Hồ Xuân Hương ).
* Thứ hai - Những bài giữa thơ hay và tuyệt hay:
- Hàn Mặc tử có ba bài thơ được văn đàn đánh giá hay. Trong
đó, bài "Đây thôn Vĩ Dạ" hay nổi tiếng nhất - Là thơ tuyệt
hay.
- Hai
bài "Mùa xuân chín" và "Bẽn lẽn"… hay kém hơn chút, thuộc
hàng giữa "thơ hay" và "tuyệt hay".
* Thứ
ba - Khá hay – Hay và thơ
đặc sắc.
Phân chia như thế để chọn cho đỡ khó !? Vì sự hay mỗi bài một kiểu, không
giống nhau.
NHỮNG BÀI THƠ HAY CỦA "TUYỂN THƠ CHỌN
LỌC"
1/. Thơ tuyệt
hay - Có 5 bài:
* Anh vẫn về theo dòng lệ em tiếc nuối / Người đàn bà trắng
/ Anh đứng nhìn theo bóng chim câu / Làm ma em vợ / Tiếng hát đời thường.
2/. Giữa thơ hay và
tuyệt hay - Có 7 bài:
*
Khoảng trôi trong lá / Khóc Hàn Mặc Tử / Em về biển / Váy
thiếu nữ bay/ Vĩnh biệt con yêu / Xem tranh bán lõa thể
/ Em bán xoài.
3/. Khá hay – Hay và
đặc sắc thì nhiều:
- Ký ức mùa thu
/ Nghe tin em sốt / Anh đau xé lòng đành quay gót
/ Phố thu và áo trắng / Biển hát / Sáng
thu vàng / Sáng xuân nay / Anh vẫn ở bên Hồ Tây
/ Khóc bên Hồ Núi Cốc / Con đường phượng đỏ /
Em ơi! Thành phố lại mưa / Mưa bay trong tiếng chuông
/ Chuyện về hai ngôi mộ cha con mai sau / Nỗi trăn
trở người đi tìm vàng / Đêm tóc đá / Một góc Hồ Tây
/ Em là người tình của lính / Người thôn nữ miền sông
nước / Đêm nay trời lại không mưa / Đêm thu phố vắng
/ Thời áo trắng / Dưới hàng sấu đêm và con phố nhỏ…
Với
“Tuyển thơ chọn lọc”, Phạm Ngọc Thái có chân dung một nhà thơ lớn! Ngôi sao
sáng của thi ca đương đại Việt Nam.
Nguyễn Thị Hoàng
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét