TẬP THƠ NHỮNG NGƯỜI ĐÀN BÀ GÁNH NƯỚC SÔNG - NGUYỄN QUANG THIỀU (HÀ NỘI )

Những người đàn bà gánh nước sông

( NHÀ XUẤT BẢN VĂN HỌC 1995 )

Dưới trăng và một bậc cửa

Tràn đến bậc của rồi.

Những chiếc lá non mạ bạc
Đang múc từng thìa trăng
Những bóng cây say đổ vào nhau.

Dạt theo những lớp sóng trăng
Con dế mèn lãng mạn
Con gián khát thèm
Những mối tình đang đến và đang chia xa
Những bối tóc goá bụa xổ tung cười ngất
Những xé rách, những và liền, những phân tán, những khô cong và những...
Em đã đến trước trăng
Em chỉ thở được trong khoảng đục của thời gian, không gian

Tràn qua bậc cửa rồi

Không thể nào tìm được người quen trong đêm nay
Tôi bò qua bậc cửa nhà mình
Con gián xoè cánh bay
Chuyến vận hành mông lung mang theo ổ trứng
Vệt chói sáng ghê rợn và kỳ thú
Càng xa... càng gắt... càng tê liệt

Những rễ cây đang ân ái dưới đất nâu
Sự ân ái phì nhiêu và rụng lá
Nhân loại bày ra trong giấc ngủ mụ mị
Càng mơ càng cuống bước chân
Không có bậc cửa nào cho tôi bò qua
Những con sâu, những vệt sáng ngắn chảy từ gốc lên cành
Chúng ngoan ngoãn liếm trăng trên những chiếc thìa lá mạ bạc
Lũ trẻ còng queo ngủ
Những dãy số đánh lừa và phản bội chúng
Trong mơ chúng có liếm trăng trên vòm lá kia không?

Sự cấu tạo trăng, sự cấu tạo côn trùng, sự cấo tạo người
Sự cấu tạo nào nhiều máu hơn, sự cấu tạo nào nhiều bóng tối hơn
Tội ác khe khẽ bế từ thiện ngủ mệt mỏi sang giường người khác
Cơn mơ bàn chân trần tướp máu
Đi trên những mảnh chuông vàng thánh thót
Ngân trong cái lưỡi trăng chói sáng và sắc lẻm
Lách vào hư vô nhựa chảy ròng ròng

Không thể nào tìm được em trong đêm nay
Những ngôi nhà, những ổ đất nghi ngờ đóng cửa
Dưới mái dạ sũng trăng
Con bống cái chửa hoang ngơ ngác và thường chết ngất
Chỉ còn tiếng nước thánh thiện ngân xa
Niềm an ủi cuối cùng là sự kiệt sức
Hai cánh tay tôi – hai vây cá rách tướp
Dìu nỗi sợ chửa hoang đi tìm ổ đất buồn

Chảy ướt nỗi buồn, chảy ướt niềm hạnh phúc
Chảy ướt những gì nhân loại đang do dự
Như một nồi bột bánh
Đặc dần và bốc hơi trên mặt đất đói mềm
Những con chó ngửa mặt tru trăng
Không có chức năng canh giữ, không có cơn sốt dại, không có...
Những cánh rừng đang khóc
Linh hồn cây vục dậy từ ổ lá mục
Mở ra đêm vũ hội đầy bọ chó
Cố hương buồn rã cánh
Cố hương mê mẩn và lạc đường
Trong những cánh rừng đầy quỉ
Không thể nào tìm được người quen trong đêm nay

Đã tràn qua bên kia
Những bầu vú tươi non trở lại
Những hơi thở được đốt nóng trở lại,
Trên mảng tường ẩm mốc
Bầy kiến lang thang theo tri giác của mình
Con đường kiến – miên man cơn sốt
Những con kiến tí hon với cái đầu vĩ đại
Đi về đâu những điều đúng trong trăng
Đi về đâu những điều sai trong trăng
Và ôi, con dế mèn lãng du
Hãy vì đồng loại mày trong đêm mê dại này mà đừng vuốt râu
Chiếc đàn hình lá cỏ
Bài ca xanh ngập ngụa lối mòn.

Không thể nào tìm được người quen trong đêm nay
Tôi đã đánh mất tôi một nửa
Tôi tự sinh cho tôi thêm một nửa
Nửa nào có máu và nửa nào mất máu
Hai bàn tay tôi hai chiếc thìa mạ bạc nham nhở
Đang múc từng thìa trăng
Tôi đói chưa bao giờ đói hơn
Tôi khát chưa bao giờ khát hơn
Tôi khóc
Những rễ cây chộp lấy tôi và nghiền tôi thành nước
Tôi lao theo những thớ cây vùn vụt lên cành

Không thể nào tìm được em trong đêm nay
Tôi là bông hoa mướp cuối cùng của mùa hạ u mê rụng xuống
Con cóc già lơ đễnh và tinh quái
Nó vuốt trăng trên mặt nhìn tôi
Bàn tay nó mềm và lạnh
Sự khởi đầu bao giờ cũng giống sự vuốt ve

Trôi qua... trôi qua
Những đám mây mềm, ươn ướt và xốp
Chiếc khăn tay của người đàn bà đẹp nhất và buồn nhất thế gian này
Đang thiêm thiếp trong sa mạc trăng

Hình như có một bậc cửa cho tôi bò qua
Nơi ấy sóng trăng đang vật vã.

1992

Bài hát

Hãy mang tôi về xa nữa...
Trong bóng tối ngấm men chảy ướt cánh đồng
Tôi là con chim sinh đầu hoàng hôn, cuối bình minh chưa biết hót
Cặp mỏ tấy sưng mổ những thì thầm

Tôi bay qua những cánh đồng mùa xuân còn ái ngại
Qua những ngôi sao đã mở mắt nhưng lưỡi thì chưa mọc
Tôi gặp dơi của bình minh, sơn ca của bóng tối
Những ngôi mộ tổ tiên hắt sáng gọi tôi về

Tôi khép đôi cánh xác sơ trước ngày cúng giỗ
Ngắm nhữgn dòng sông sáp nến chảy chan hoàn
Tổ tiên giơ lên trời xanh chứng minh thư bằng đá
Cổ xưa hoang hoang trên mỗi cánh chuồn chuồn

Tổ tiên tôi thức quá lâu, tôi lại ngủ quá lâu
Trong trầm vọng kèn hơi những họng người đã rách
Bầy lúa nước vừa mang thai vừa than thở
Với lũ cá Rô đồng đang khao khát mọc chân

Tôi là con chim thay lông muộn và đang tập giọng bằng cặp mỏ mềm còn ứ đầy máu loãng
Trong niềm rời rạc hân hoan của nhịp trống chân trời
Đợi bài ca sinh ra từ những hạt cơm vương trong chân cỏ dại
Từ quả trứng buồn vừa bóc vỏ thời gian.

12/1993

Cánh đồng

Có một ngày không gieo, gặt
Tôi trốn những lo âu về lại cánh đồng

Đất nâu thẫm hắt lên rười rượi
Mưa luênh loang, ngây ngất đáy chiều

Nghe vọng lại mùa châu chấu đói
Xòe cánh bay qua vòm họng người nghèo

Ký ức chạy dọc con đường lạc mẹ
Có lưng tròng đâu đó đẫm nhìn tôi

Cỏ đuôi chó em tết con chó nhỏ
Ta xa nhau chó héo đuôi rồi

Tôi trở lại nhặt lên vành nón gãy
Những chân trời gập khúc xuống mùa đông

Người nông dân già chiều nay rút rơm khô thổi lửa
Xa tít một lưỡi cày mơ tên gọi vì sao.

1993

Hòa âm của những đa bào

Người nắm chặt những hạt giống và thả vào bầu trời đất nâu
Bầy sơn ca lấp lánh xuyên qua những đám mây mùn bụi
Từ cổ họng trắng tinh chói lên âm điệu tương lai ký ức
Bầy sơn ca bay qua biên giới xộc xệch của đói nghèo
Bay qua hơi nóng ngứa ngáy của cơn mơ no ấm
Bay mãi vào đất đai đang run rẩy ứa tràn

Ngôn ngữ cấy trồng, gặt hái rụng xuống nhưng chiếc lông xơ
Chiếc áo cần cù xé ra băng vết thương mùa màng hổ thẹn
Gió quẫy đuôi vật đẻ làm tan đám bèo mấy ngơ ngác
Chùm trứng sao lững lờ trong đáy nước trời xa

Bóng tối rót qua những phễu rạ tươi
Lỏng lảnh chảy vào vết rạn của chiếc bình ánh sáng
Bầy nhái kéo những cỗ súng thần công ra khỏi thành đất
Bắn những viên đạn âm thanh ẩm ướt, mơ hồ
Cánh đồng bị thương kêu lên một tiếng cười ngái ngủ
Và lịm vào những thửa ruộng bùn nâu

Lúc đó phía làng, những ngôi nhà dựng lên bằng chứng của sự thất bại
Những đa bào đang bóc khoai và mơ lợn nái đẻ nhiều
Tất cả là sáo mòn, tất cả là vô sinh trừ ngọn lửa
Vừa thức dậy dịu dàng tắm rửa những ban mai

1994

 

Những người đàn bà mùa đông

Gương mặt họ nẩy bẩy trên cuống lá thẫm nâu
Trong mảnh vườn sương sương những ngón tay không móng đang nhổ cỏ
Linh hồn vắt thể xác lên chiếc sào ký ức
Những ống xương thốc lên tiếng tù và làm mệt lả những vòm cây

Mùa đông mở chiếc bị cói thời gian
Lấy chiếc lược gỗ của họ thả một con cà cuống
Về cánh đồng xâm xấp tóc mầu rêu

Mùa đông lấy đôi guốc của họ thả một đôi rùa trắng
Về ao sen ở phía không Chùa

Từ vết rách của chiếc khăn vuông thời gian màu mốc
Những người đàn bà bắt chấy và ngửi móng tay tua tủa bò ra
Những con nhện vàng bị thương chết rồi linh hồn về giăng lưới
Tơ mắc từ kiếp này vào những kiếp sau

Cà cuống có còn cay? Rùa trắng có còn thiêng?
Những người đàn bà thụ thai suốt mùa đông cùng gió lạnh
Rồi ngồi khóc sự hiện hình của mình trong đáy lưới
Lấy khăn vuông bọc những ổ trứng ung không thể nở, và cười...

1994

Đên gần sáng

Kính tặng cô giáo Magreta

Tiếng chó sủa dưới khu nhà người da đen
Vầng trăng khuya đẫm nhoà nước biển
Có đôi trai gái ôm nhau loạng choạng trên đường phố
Dưới vòm trời một nửa đã sang thu

Đêm một nửa sang thu tôi vẫn chưa tới được
Đêm một nửa hè đi tôi vẫn thấy còn đầy
Tôi đã chia đôi tôi nhưng vẫn tròn đôi ngả
Một ngả trọn yêu thương, một ngả trọn đau buồn

Những con tàu đèn sáng phía khơi xa
Thả neo đợi ngày mai vào cập bến
Tôi thả cơn mơ vào đêm thẳm
Để nỗi buồn một chút đỡ lênh đênh

Đêm gần sáng là tôi mới ngoài ba mươi tuổi
Với con tôi, tôi chưa gặp bao giờ
Và với em tôi chưa từng biết hết
Với những câu thơ tôi viết dở nhọc nhằn

Đêm gần sáng là tôi chưa qua khờ dại
Kỷ niệm còn tươi nguyên roi rói phượng trưa hè
Nửa nỗi buồn đi, nửa niềm vui mới đến
Biển xanh suốt xa khơi lại đổ trắng lên ghềnh

Em ơi em, sao ta nỡ xa nhau
Để gần sáng ta nằm nghe gió thổi
Ta gọi tên nhau như bàn tay bấu víu
Để lá thư nào em cũng viết: “Đêm qua...”

Rồi mỗi ngày tan đi để đêm muối đọng
Mặn môi hôn, xót khoé mắt đau buồn
Tôi tỉnh giấc trong đêm gần sáng
Thấy vọng về những xa vắng xôn xao

Đêm gần sáng tôi nghe rất rõ
Hạnh phúc, thương đau rung tê trái tim mình
Ngủ đi, ngủ đi, xưa mẹ ru tôi vậy
Giá tôi được bình yên như hạt thóc trong bồ

Tôi sẽ ngủ ngon lành để sớm ra ruộng mạ
Bật lá mầm ngơ ngác trước bình minh
Nhưng giờ đây tôi như đá biển
Ngồi già nua nghe sóng vỡ qua mình

Tôi đã sống những đêm gần sáng
Một chút lạnh cuối đêm, một chút ấm sang ngày
Nuối tiếc vầng trăng đi, mong mặt trời buổi sớm
Tôi như cỏ trong vườn cần hai khoảng thời gian

Đêm như câu thơ, ngày như miếng bánh
Hai nỗi niềm trong tôi năm tháng dày vò
Đêm chớp biển đường chân trời giật sáng
Đường chân trời run rẩy nghịp thời gian

Đêm lại đến muôn đời như điệp khúc
Như bài ca kẻ du mục không nhà
Như em khóc mỗi lần tôi xa vắng
Như mỗi ngày nhóm bếp nấu cơm

Như cơn sốt và như ngày khỏi sốt
Như em bỏ tôi đi, như em khóc tìm về
Con tằm sống hai cuộc đời: sâu - bướm
Trái ớt hồng cay đắng giấu vào trong

Tôi vẫn thế con người trên mặt đất
Tách cà phê, mái tóc rối bù
Khi tôi hát tưởng chừng như máu chảy
Qua kẽ môi mình nóng mặn tình yêu

Xin đừng trách tôi
Em và bè bạn
Những câu thơ tôi đỏ hỏn cỗi già
Viên bi của thời gian lăn bao giờ mới hết
Trong xoáy gào, chảy xiết mạnh đời nhau

Những con tàu đêm ơi! những con tàu mơ mộng
Như người yêu tôi lam mũ cần cù
Xin đừng chở tôi như ông vua về cung điện
Tôi thèm những bến bờ cát sống khổ bên nhau

Trước trái đất đang nóng lên từng độ
Và trái tim con người cứ lạnh dần đi
Thì tôi phải cần em, cần bạn bè cây lá
cần có một quê hương để được trở về mình

Tôi cần có những đêm gần sáng
Để thấy chính mình soi bóng xuống suy tư
Tôi như tan vào đêm cùng vỏ cây, trăng gió
Lưỡi tôi chạm không gian gặp vị máu của mình

Máu tôi chảy lâm râm trên đất
Trên mặt người trên mặt những câu thơ
Ôi dòng máu cũng thác ghềnh, vực xoáy
Có cánh buồm trôi trên dòng máu đỏ ngầu

Bến bờ ở đâu trên dòng sông mặn ấy
Em xa tôi gội tóc xuống đau buồn
Tôi tìm ra tình yêu, tôi tìm ra nhân loại
Nhân loại đớn đau, nhân loại ngọt ngào

Nhân loại khóc trong những đêm gần sáng
Vầng trăng soi mặt nhân loại say mềm
Nhân loại uống rượu trong bình đau khổ
Và hát những lời vĩnh cửu của tình yêu

Nhân loại cười, bàn tay điên nhịp trống
Vỗ vào cơn mơ tôi kiệt sức, khô gầy
Nhân loại ho đôi vai như gãy gập
Sông, biển trôi theo nhưng bước chân trần

Đêm gần sáng tiếng chó buồn day dứt
Đêm nhàu như tấm áo chó đang nhay
Chiếc khuy đồng vầng trăng có thể nào sắp đứt
Ta có thể nào không mảnh áo che nhau

Giữa mặt đất khổ đau, giữa bầu trời hạnh phúc
Tôi là đường chân trời run rẩy nhịp thời gian
Tôi muốn có sáu vầng trăng, sáu chiếc khuy đồng lấp lánh
Để đính vào áo nhân loại màu xanh

Và mặt trời, mặt trời đêm gần sáng
Tôi lấy làm vương miện của tình yêu
Xin kiêu hãnh đặt lên đầu trái đất
Cho tôi như trẻ thơ mê mải ngắm nhìn

Và tôi chạy giấu mình trong cỏ
Tiếng tôi cười khúc khích với sương đêm
Nếu không thấy tôi trở về mặt đất
Hãy đến đường chân trời run rẩy nhịp thời gian.

La Habana, 1988

Thì thào khu vườn

Nhớ Cháu Thành

Đứa bé ấy chẳng bao giờ đi vắng

- Hãy về đi ! hãy bước vào ! hãy đừng khóc và đừng nhắm mắt !

Táo đã dụng, đã rúc cỏ, đã run rẩy
Lưỡi gió đã thò ra, đã liếm vòng quanh
Đã vỡ lá, đã gãy cành, đã giập cỏ
Đã dâng lên, đã lướt chảy, gót chân non và nước mũi trong
Đã bỏ áo, đã nhoẻn cười, đã trĩu nhẹ mí mắt
Mẹ gọi đã đầm hương, đã chín rũ đến mê sảng
Đã “ơi” đến quên đi cả tóc trên đầu

Nước mũi quệt vỏ gốc cây già, khô thành vệt sáng
Giấc ngủ sữa thấu lịm, giàn dụa hạt đất nâu
- Hãy về đi ! hãy bước vào ! hãy đừng khóc và đừng nhắm mắt !

1994

Bữa tối

Các con, cháu tôi đến trước
Bố mẹ tôi đến sau
Rồi đến tôi

Theo chân tôi là con chó lông vàng và con mèo mướp
Rồi bầy muỗi mùa hạ
Rồi ngọn gió cánh đồng
Rồi vầng trăng trên bầu trời khô hạn

Người cuối cùng là đứa trẻ hàng xóm
Đến và ngồi bên tôi
Con chó gầm gừ cổ họng

Tôi đói những gì không có trong mâm
Bữa tối dọn ở chân trời có chớp.

10/1993

 

Tôi khóc những cánh đồng rau khúc

Không có gì cho tôi khóc sớm nay ngoài cánh đồng rau khúc
Sương dâng hơi chõ xôi mùa cuối của bà tôi
Những con chuột đồng ướt át và run rẩy gọi tôi
Về xứ sở những lùm dứa dại

Tôi khóc những mùa rau khúc, tôi đã thiếp đi trên miếng bánh của mình
Tôi khóc em của tôi mười mấy năm vẫn còn ngơ ngác
Trước câu hỏi vì sao tôi ra đi ngày rau khúc chưa tàn

Tôi khóc ngang triền bãi trong cơn mưa hoàng hôn ngạt thở
Tôi khóc những bà già đang rửa chân trước những ngôi nhà ẩm ướt ven đê
Tôi khóc con đường phù sa tôi đi tìm thế giới của miền kiệt sức
Tôi khóc những sợi tóc nàng dâu rụng xuống đất đai lại mọc lên những sợi tóc
Những ngọn bí đen không lá bò kín vầng trán hói của cơn mê
Tôi khóc những người đàn bà quảy hai chiếc sọt vừa đi vừa mơ nấm mộ của mình
Tôi khóc những ngón tay bại liệt của bà tôi không bao giờ chịu tự sát
Tôi khóc những miếng bánh nóng như một cái lưỡi rơi vào bếp tro bụi bặm
Tôi khóc những mùa rau khúc thiêng liêng phủ đầy mưa xuân như phủ đầy cám nếp
Nơi mãi mãi giấu vùi hơi thở của bà tôi.

02/1994

Gọi hồn

Dưới ánh sáng những vầng mây mùa đông
Bên những ngôi nhà cao tầng vừa thở dốc vừa chống gối đứng dậy
Bên những quán đang đổ rượu mê man vào một miền khô trụi
Những đám cỏ vô tình được cứu sống dạt vào nhau

Tôi mang cơn mơ nham nhở của màu xanh
Suốt tuổi thơ không hay cỏ từng ngày bị săn đuổi
Những con dế bật càng xa, xa mãi
Mưa giêng hai góa bụa khóc sang hè

Tôi đi qua cái chết của màu xanh với 30 năm vừa rũ chiếu vừa khóc
Tôi đi qua những kẻ sát nhân đang bắn vào hơi thở
Không nhìn thấy nhà tù nào mà mỗi ngày tôi mất đi một cỏ
Không nghe tiếng súng nào mà ngực cỏ vỡ đêm đêm

Chiều nay trên đại lộ bê tông xuyên vào thế giới cuối cùng của cỏ
Một con ngựa trắng đi cúi mặt, rũ bờm
Cỗ xe tang chở cái chết của màu xanh với hai cánh mũi lên cơn sốt rát bỏng
Và tất cả những vệt cơ đang rung lên tiếng hí gọi hồn.

1993

Sám hối

Tôi trở lại vườn hoang tôi đã bỏ đi
Như con cào cào mải nghĩ về đôi cánh đang dài ra của mình mà quên mất đường bay
Như con rắn say sưa với nhịp uốn lưng lạ lùng mà bỏ chiếc ổ con con phải cuộn mình khi ngủ
Cho đến khi cánh cào cào không dài thêm được nữa
Lưng rắn không uốn thêm được nữa
Lặng lẽ hoàng hôn nay tôi cuộn áo chạy về

Lối mòn xưa qua vườn giờ cỏ xòe che kín
Em những ngày không tôi bưng mặt khóc bên vườn
Em đã tan vào đất nâu, chỉ những sợi tóc li ti chảy mãi
Và cánh bướm chiều nay, chiếc nơ trắng em xưa, chập chờn, chập chờn trên cỏ
Sao em vô hình và bé xíu nhường kia

Những tấm võng tơ nhện thuở ta bên nhau đựng đầy mưa xuân không sao đứt nổi
Giờ em vĩnh viễn ra đi võng đứt hết rồi
Gió vơ những mảnh võng rách và vùi vào đâu đó
Những hạt mưa sơ sinh không biết ngủ nơi nào

Hoàng hôn trũng mãi đáy vó tôm và đất vườn hoang dâng lên như bã thính
Kỷ niệm như con tôm xanh thon thót giật mình
Sao chiếc nơ trắng mười tám tuổi kia không sinh cho tôi một chiếc nơ bé bỏng
Sao tôi lại cắt một khoanh lớn đời mình để nuôi sự dài cánh cào cào và nhịp rắn uốn lưng?

1993

Dòng Sông

Cho Ng.H và T.

Thức dậy từ cơn mơ, cả cúc áo cũng không cài hết
Cả tóc không kịp buộc, không kịp cả dặn dò
Tôi và em chạy về từ hai miền xa lạ
Qua những cánh đồng, cỏ bần bật run lên

Những hạt sương tung lên những chùm sao lấp lánh
Con nhện cỏ giật mình chạy hút cuối đường tơ
Tung lên nhưng con nhái xanh, tung từng mùa châu chấu
Tung lên những hạt cỏ vàng và chạm xuống như chuông

Ta chạy đến hai phía bờ, quỳ xuống trước sông
Sông ở giữa đôi ta - một chân trời chuyển động
Những vầng mây xỉn màu vì gió
Những cánh buồm khổ đau tự xé và tự vá lại mình

Những con bống sông, những chiếc chìa khóa vàng, đang mở cửa
Thế giới nước bên kia có ngôi nhà chúng mình
Cúc áo không cài hết, tóc ra không kịp buộc
Tiếng chìa khóa vang lên gấp gáp dọc đôi bờ

Sao ta không chạy nữa, sao ta dừng lại?
Sao ta không trườn xuống sông như đôi rùa mai nâu
Như đôi cá rô nhận ra sự đánh lừa của lạch nước nhỏ
Như hai chiếc hoa ngô ai ném xuống đáy chiều

Ta chạy qua bao cánh đồng, vừa chạy vừa ngoái lại
Sao ta không chạy xuống sông, sao ta quỳ xuống đôi bờ
Ta ngửa mặt lên trời như hai con ếch cốm
Ta không gọi mưa rào, ta gọi tóc ta thôi

Ta chạy qua bao cánh đồng, qua bao mùa cày cuốc, gieo gặt
Vừa chạy vừa ôm cơn mơ như chạy giặc trời
Sao đến bờ sông ta quỳ xuống khóc
Sao những con đò tự đắm trước bình mình

Ta chạy qua bao cánh đồng, qua những mùa cỏ dại
Hạt cỏ tươi dạt vào túi áo ướt của em
Sao em không bứt vội sợi cỏ ghì tóc lại
Tóc em gào lên phần phật ngang đồng

Những con bống sông mỗi lúc quẫy một mạnh
Tiếng chìa khóa mở cửa gấp gáp vang lên
Thế giới nước mở ra cánh cửa mềm và nặng
Sao ta quỳ hai phía bờ, xin lỗi những vầng mây

Tôi và em chạy qua bao mùa tốt tươi, bao mùa khô héo
Mùa cỏ ngọt ngào, mùa ngũ cốc đắng cay
Tóc ta không kịp buộc, cúc áo không cài hết
Sông đang đợi ta về bằng nhịp nước đổi thay.

1993

Không đề

Những cơn mưa lộng lẫy trở về và thư em viết cho tôi
Gió miên man gọi nhau dọc đường thuở trước
Mùa hạ dựng chiếc ghế tựa tôi ngồi, ngoài xa lời ngợi xa lụi tắt
Mùa thu dựng căn phòng nhiều cửa sổ, ngoài xa lời nguyền rủa héo vàng
Ngân bài hát âm thầm mái tóc đêm mất điện
Hoa mở hương, tôi che mặt xa em, chết nguội với ngọn đèn.

Tôi mang đớn hèn tôi, linh thiêng em về sông Đáy
Sông không an ủi nổi tôi, đò dọc, đò ngang mái chèo đang bó bột
Hoa cải vàng không nhớ nổi mắt tôi
Chìa vôi non không mượn cánh tay tôi
Và những đàn bà xóm trại vẫn tìm diêm trong bóng tối
Tôi buông tiếng thở dài - chiếc cần câu không lưỡi, không phao vào miền nước ốm.
Trái tim tôi thút sâu đáy vực đau buồn

Tôi mang nỗi buồn tương lai gọi gào sau cửa
Chỉ còn trăng, trăng thôi... em khóc bên thềm
Tôi đánh cắp tiếng em giật mình trong mê mang về mùa ổi dại
Những quả ổi chín quá tuổi mình trong túi người đàn bà goá bụa
Xòe diêm soi tiếng mọt cuối đời

Tất cả không an ủi nổi tôi, cả ngợi ca, cả nguyền rửa
Chỉ cơn mưa lộng lẫy về, những mái chèo đang tháo bột
Chiếc ghế tựa mùa hạ đã bạc sơn, đã mòn lưng tựa
Căn phòng thu nhiều cửa sổ, hoa lý thầm hát với song thưa
Em mở cửa... chỉ còn trăng xòe bàn tay run rẩy
Em viết cho tôi, từ xa xăm, thư từng ấy chữ
Đó là bản khai sinh lần thứ 2, cũng là lần cuối cuộc đời
Em đã khóc và em đã ký.

1994

Tên gọi

Tất cả cửa vội đóng, rèm sau cửa cũng buông
Những đồ gỗ trong phòng mở mắt nhìn ái ngại
Họ ngồi xuống mép ghế, những lá phổi vật vã
Những trái tim quật ngã, gió đang gào

Ngoài kia, qua khe cửa, mùa thu ngợp thở
Mây bay qua hồ nước, nơi họ không dám đến cả trong mơ
Họ ngồi xuống khóc bằng hơi thở
Những người quét dọn đi qua cũng làm họ giật mình

Những bông sen cuối cùng đợi họ đã kiệt sức
Những vòm cây mệt mỏi cuốn đi bóng mát của mình
Họ không còn đường nào ngoài con đường phải đến
Để gọi chính tên mình, gọi chính nỗi đau

Mây bay qua hồ nước. Những đứa trẻ đang gọi họ
Chúng gọi cả tên những ngón chân họ, tên cả những chiếc doi
Chúng chạy như chơi ú tim, nhổ từng gốc cỏ
Tìm trong đám rễ kia xem họ nấp nơi nào

Những bông sen đã kiệt sức, những đám mây cũng kiệt sức
Lũ trẻ vẫn gọi vang bên mép nước đau lòng
Họ không còn đường nào là chạy trốn nơi họ phải đến
Những đồ gỗ trong phòng chết đứng bởi tên cây.

9/1994

Những người đàn bà gánh nước sông

Những ngón chân xương xẩu, móng dài và đen tõe ra như móng chân gà mái
Đã năm năm, mười lăm năm, ba mươi năm và nửa đời tôi thấy
Những người đàn bà xuống gánh nước sông

Những bối tóc vỡ xối xả trên lưng áo mềm và ướt
Một bàn tay họ bám vào đầu tròn gánh bé bỏng chơi vơi
Bàn tay kia bấu vào mây trắng

Sông gục mặt vào bờ đất lần đi
Những người đàn ông mang cần câu và cơn mơ biển ra khỏi nhà lặng lẽ
Những con cá thiêng quay mặt khóc
Những chiếc phao ngô chết nổi
Những người đàn ông giận giữ, buồn bã và bỏ đi

Đã năm năm, mười lăm năm, ba mươi lăm và nửa đời tôi thấy
Sau những người đàn bà gánh nước sông là lũ trẻ cởi truồng
Chạy theo mẹ và lớn lên
Con gái lại đặt đòn gánh lên vai và xuống bến
Con trai lại vác cần câu và cơn mơ biển ra khỏi nhà lặng lẽ
Và cá thiêng lại quay mặt khóc
Trước những lưỡi câu ngơ ngác lộ mồi .

1992

Buổi chiều

Người đàn bà ngồi vấn lại tóc mình
Bên cửa sổ hoa xương rồng đã cũ
Những tấm áo nhiều màu buồn hơn buổi sáng
Mặc vào chiếc dây phơi lạnh lẽo, gầy còm

Mắt hoàng hôn xa lắc nhìn về
Tìm lại một chút ngày còn sót trên ngói mẻ
Những con bồ câu đã hết thời son trẻ
Ngớ ngẩn mổ nhau rụng những chiếc lông cùn

Ai lén đổ vào chiều chút rượu
Ngày cạn đến đâu, rượu cạn theo cùng
Đôi tất trẻ con phơi chợt giãy lên trong gió
Làm lũ bồ câu già hoảng hốt bay đi.

11/1993

Trong gíâc ngủ muộn

với Mạnh, Vinh, Hải...

Trong căn phòng nhỏ bé tôi thường thức giấc
Khi bạn bè tôi trên những chiếc giường cá nhân vuông vức như những tấm ván
Nằm co quắp, nằm sóng xoài, nằm ngoẹo đầu, nằm sấp
Người ú ớ, người nghiến răng, người thở dốc, người rên rỉ
Trong giấc ngủ muộn.

Những chiếc dép ở bên ngoài bậc cửa
Như bầy chó con rúc đầu nhau nằm ngủ
Nắng sớm bò dần đến bậc cửa
Liếm dịu dàng trên lưng bầy chó con

Trong giấc ngủ muộn kia, bạn bè ơi, mơ thấy gì
Có giống giấc mở tôi đêm đêm
Tôi cùng hai con chó con lông xám của tôi
Từ bậc cửa này đi ra
Đến nơi ban mai chưa mặc áo

Dọc con đường bao đôi dép tôi thay
Bấy nhiêu con chó con đã theo tôi lên đường trong mộng mị
Chúng chết cho khao khát của tôi
Khao khát ôm ban mai chưa bao giờ mặc áo

Bạn bè ơi, bạn bè đang rên rỉ trong giấc ngủ muộn
Trong mơ có lên đường cùng lũ chó con?

1992

Điều thiêng

Cơn mưa không thể kéo dài mãi mãi
Tôi phải đến những vụ gieo trồng của cánh đồng bên kia

Bên kia, những lưỡi cày đang được đất dạy dỗ
Bên kia, những nông dân quỳ sụp nghe đất đặt tên
Bên kia, những hạt giống được tắm rửa và đặt vào võng cỏ
Bên kia, những đám mây già nhàn rỗi mắc bệnh ngủ gật thường trôi qua cánh đồng

Tôi phải đến, không được băn khoăn về đồ đạc của mình
Không được ngờ vực trước cái nhìn lạnh lùng của dòng sông khó tính
Không được sợ, không được hoảng hốt tìm lối chạy về làng
Khi bóng tối giơ những ngón tay bí ẩn khổng lồ rờ lên mí mắt

Tôi phải đến. Và điều quan trọng nhất:
Không được khóc và không được hát.

Tháng Mười, 1994

Trong tiếng súng bắn tỉa

Tặng Kh. và N.

Tiếng súng bắn tỉa lần thứ nhất vang lên
Tôi lau nước mắt người đàn bà góa bụa
Rồi khoác áo lên vai ra khỏi ngôi nhà

Tôi đi theo những ngọn gió không mùa
Trong tiếng khóc khàn khàn của cánh đồng khô hạn
Những vết nẻ ngoặm chân tôi và nuốt
Gió đang vặt lông những đám mây vàng

Những người đàn bà góa bụa nhặt nhạnh những gì tôi không bỏ lại
Vạch áo xem trộm vú mình trong góc bếp đầy rơm
Rối bước ra sân không gọi ai, không gọi tôi,  chỉ gọi con chó
Con chó liếm lưỡi hôi lên ký ức buồn

Tiếng súng bắn tỉa lần thứ hai vang lên từ mơ hồ, êm ái
Đạn xuyên táo nỗi buồn ngu ngơ, niềm sung sướng dại khờ
Tôi dứt tóc xanh nhai trong miệng đắng
Trong cơn mê tôi ăn hết tóc mình

Sau lưng tôi dâng lên mùi khói rơm tươi, mùi châu chấu nướng
Tiếng nước tắm cô đơn chảy xuống cống ao làng
Tiếng súng âm âm trên cánh đồng xứ sở
ánh sáng đâu đây gục ngã âm thầm

Tiếng đạn lên nòng lần thứ ba như tiếng bày đĩa bát
Tôi ngồi vào chiếc ghế của tầm bắn tỉa dịu dàng sao
Những ngọn gió không mùa nổi lên một bầy ngựa trắng
Dựng tóc tôi thành một lá cờ.

1993

Lời cầu nguyện

Họ chạy trong thành phố; những ngõ sâu hốc hác, những lề đường ê chề, những công việc mắc bệnh...
Thành phố không chốn an toàn cho họ giấu đủ một ngón tay
Ngoài kia, những cánh đồng đắng cay vì bệnh tật kéo dài. Hoàng hôn xấu xí
Ngũ cốc đang gập mình bởi cơn ho hóa chất sặc mùi
Họ chạy trốn không nguyền rửa, không tuyên bố, không hoảng hốt, chỉ đau đớn, chỉ có chuẩn bị.

Chạy trốn những khách sạn cửa đóng mở không lý do, không ký ức và không thổn thức
Chạy trốn Sê-lu-sen, chạy trốn A-na-gin, chạy trốn kháng sinh mạnh
Chạy trốn những những kế hoạch, những chữ ký.Chạy trốn những bí mật
Chạy trốn điện thoại, xa-lông mút.Chạy trốn lễ sinh nhật
Chạy trốn tiếng gõ cửa. Chạy trốn chìa khóa. Chạy chốn bát đĩa và sách dạy nấu ăn
Chạy trốn những tã lót, quần áo cũ phơi rợp trên những nóc nhà thành phố.

Vừa chạy họ vừa ngước lên những vòm cây chật vật đâm chồi
Ngước lên bầy chim cánh chập choạng, rũ rượi bay, hát bài ca kiên nhẫn
Ngước lên những đám mây trĩu ngực vì bụi cố bò qua con dị ứng của thời tiết vô luân.
Ngước lên những ngôi sao mới bóc vỏ, hăng nhựa – đôi mắt trẻ sơ sinh, giọt rượu vang của thần hy vọng
Ngước lên dòng sông gió chảy giữa hai bờ cổ họng khản đặc của đêm
Ngước lên linh hồn những hồ nước bị giết đang bay lượn tìm nơi hạ cánh

Họ chạy trốn, không. Không kẻ nào nhìn thấy con đường thật của họ
Bởi thế họ hiện ra trên con đường khác trong cái nhìn của ảo giác đê hèn
Họ chạy trốn, không, họ chỉ nhóm lửa không giống và thì thầm không giống.
Không giống đóng cửa, không giống đốt đèn và im lặng ngồi không giống.
Họ đi ngủ không giống. Nói mê không giống. Thức dậy không giống
Họ chạy trốn, không. Họ chỉ không giống làm lễ đón bình minh
Bởi thế họ bị nguyền rủa, bị hô hoán, bị buộc tội và rơi vào sắp đặt mới.

Họ không chạy trốn. Không. Họ đang đến, ngực thở chậm và sâu
Đứng trước cuộc thách đấu của ảo giác đê hèn. Họ mỉm cười và trên đầu họ.
Vang lên tiếng nguyện cầu cho sức mạnh của họ những vòm cây.
Của những đám mây nặng bụi, của những ngôi sao non, của dòng sông gió
Của bầy chim hát mãi, cả khi chết, bài ca kiên nhẫn
Của linh hồn những hồ nước. Và hơn thế
Của chính những gì họ chạy trốn bị ảo giác đê hèn đầu độc ngọt ngào

Họ đang đến, đứng giữa thành phố, mỉm cười và thấy
Vang lên những giọng nói, tỏa sáng những gương mặt trong vòm cây
Trong mây bay, trong gió, trong sao đêm, trong cánh chim và trong linh hồn hồ nước
Những con mắt của ảo giác đê hèn vẫn lần tìm con đường của họ...

10/1994

Con bống đen đẻ trứng

Cho hai con Thuật, Ngân.
Cha đã mơ và thấy...

I

Không giờ
Không phút
Không giây
Điểm chết thời gian
Đo bằng hơi thở linh hồn

Mẩu âm thanh cuối cùng
Buổi cầu kinh thế kỷ

Thời gian
Rụng xuống
Chiếc lông chót của cái đuôi hoan lạc
Thời gian
Tắt lặng
Lời khóc than của bệnh điên ánh sáng

Dội tiếng vỗ tay cuồng nộ lần thứ nhất
Sự hoan lạc cơn viêm xoang khổng lồ
Ăn rỗng từng vòm đức hạnh

Không giờ, không phút
kém một giây
Ký ức đau thương ném vào hàm nghiến mệt mỏi
Ta bay về những vùng sáng đặc
Ta vỗ cánh
Bầy dơi ngày thứ nhất
Ta vỗ cánh
Đàn thiên nga sinh nở
Ta vỗ cánh
Bầy rắn nước thế kỷ XX
Ta vỗ cánh
Những khớp xương nham thạch chảy nước miếng, hú gọi
Ta vỗ cánh
Bài hát đưa tang của bầy sói rừng sâu

Chuông rền rỉ
Trong những chóp nhà thờ
Bầy ốc vặn phủ rêu
Lửa cháy rực từng quầng trên cỏ
Lũ chuồn chuồn hừng hực bay đi
Những vòm cây tự xé rách lưỡi mình
Trong cơn ngữa ăn nhầm ánh sáng
Những dòng sông tự cào tướp họng
Cơn buồn nôn những bến giả không thuyền
Những hồ nước thủ dâm đục sóng
Trước loài sen đổi giới tính thay mùa
Những trái cây tự rơi vào thuốc độc
Cự tuyệt hàm răng nham nhở lý do
Và những đền chùa gục ngã
Trước những pho kinh phản bội bồ đề
Những bóng đèn trong đêm
Nổ bục con người
Những mặt hình tivi
Ào ào mất máu

Những chiếc cravat
Phát bệnh điên
dứt tóc dọc hành lang

Những đôi giày da đen mỹ mãn
Há hốc mồm hôi hám quầng thâm
Những con mọt mang hai hàm răng giả
Cắn nát từng miền sách thánh mốc da
Những phòng máy lạnh
Làm cứng đông từng khúc lưỡi mềm

Không kịp quẫy lên cái đuôi vĩnh biệt
Những ô kính tự tát vỡ mặt mình
Những tòa nhà cao tầng tự chặt xương sống mình
Dây vĩ cầm cuối cùng trăng đêm vụt đứt
Bức phông đen tụt xuống loã lồ
Ôi vở kịch cuộc đời...
màn cuối...
Tiếng hề cười
Băm chả những u mê

II

Vườn mang thai những quả bưởi non
Trong hăng hắc những mùa quên cúng giỗ
Có ai đó gọi tôi qua linh hồn của ô cửa sổ
Có ai đó gọi tôi dọc linh hồn của những ngõ sâu
Và ai nữa gọi tôi từ nấm mộ ngôi nhà
Tôi đi tìm cha mẹ tôi
Cha mẹ tôi phất chiếc quạt heo may

Ngồi khoan thai trên chiếc xe mây trắng
Một bánh mặt trời
Một bánh mặt trăng
Nóng và lạnh
Đi về nơi gió ngủ
Theo vệt xe tôi tìm khản giọng
Di chúc buồn để lại phía sau mưa

Tôi đi tìm anh chị em tôi
Tất cả lên đường với bầy ngựa nâu
Bờm tung lên từng mùa mây xám
Bầy ngựa lạc trong cánh rừng dòng họ
Anh chị em tôi gieo nhầm những hạt thóc rang

Tôi đi tìm vợ tôi
Người đàn bà cài chiếc cúc đoan trang
Trên chiếc áo của một đời ngủ sượng
Người bỏ lại chiếc khăn sờn ân ái
Và đi, tóc tan hoang, đi mãi
Qua cánh đồng sản phụ
Về một miền sa mạc
Những cát khô thức trắng đợi chờ ...

Tôi đi tìm bạn bè tôi,
Những thi sĩ đêm đêm cởi và buộc
Những bao tải gai ẩm ướt
Đụng những chiếc răng rụng thuở chín, mười

Bạn bè tôi, những mí mắt hoang mang
Sập vội những cánh cửa đá
Những câu thơ yếu thận
Không ghép nổi thuyền
Họ cố vượt qua biển đen số phận
Bằng kiểu bơi chó
Tôi tìm đến, ký ức tôi nằm lại
Hóa vỏ ốc mòn ngậm cát gọi u... oa....

Tôi đi tìm các con tôi
Mắt mượn của nắng
Họng mượn của gió
Chân mượn của nước
Đường mượn của rễ
Quanh các con tôi thế giới đang tự sát
Hai đưa bé không hay vẫn bứt lá vườn
Còn sót lại sau mùa cây sưng phổi
Bày cơn mơ lên mảnh đất cuối cùng

Tôi chạy về ngày mai
Các con tôi chờ tôi ở đó
Tôi bế các con lên
Hai cánh tay tôi
Hai cành cây đã chết đến vỏ

Và lúc đó có một người xuống tóc
Gọi tôi qua những mảnh vỡ tim mình

III

- Cha ơi, cha đưa con về đâu?
- Cha đưa các con về cánh đồng của bà nội
Các con sẽ tìm gom hài cốt
Của những mùa màng tàn tật
Mai táng lại trong đường cày mới
Để oan hồn của cái đói
Đêm đêm không đòi mạng cánh đồng
Và các con sẽ lấy hạt giống thần
Tổ tiên giấu vùi trong cát bát hương
Gieo bí mật xuống cánh đồng góa bụa

- Cha ơi, cha đưa con về đâu?
- Cha đưa các con về sông Đáy.

Dòng họ thuyền đêm qua về đông đủ
Những thuyền chết đậu bến mây
Những thuyền sống đậu bến nước
Những thuyền chưa đẻ thì đang mọc lá

- Cha ơi, có con thuyền thiếu chèo!
- Cha chặt cánh tay cha làm chèo
- Cha ơi,có con thuyền thiếu buồm
- Cha cắt phổi cha làm buồm
- Cha ơi, có con thuyền thiếu dây
- Cha dứt tóc cha bện dây

Các con ơi, ngày mai của ta ơi.
Cha đưa các con về sông Đáy
Con bống bạc đã nổi lên
Ôi con bống tuổi thơ cha khóc đợi
Nơi con bống vàng quẫy đuôi
Ôi con bống nửa đời cha nín đợi
Nơi con bống đen lùa vây khỏi ổ
Con bống suốt đời cha dứt tóc ngóng trông

- Cha ơi, chúng con sẽ ngủ đâu?
- Các con ngủ trong ngôi nhà hai mái của ông nội

Ngọn lửa thiêng triệu triệu năm
Sẽ tự mình thức dậy
Nấu một nồi cơm nếp hoa vàng
Đơm lặng lẽ vào mo cau cổ tích
Và mang ra bến sông
Và thả vào bến sông

Đó là lúc con bống đen
Nổi lên giữa dòng sông Đáy
Đôi mắt sáng hai vầng Nhật, Nguyệt
Đẻ cho ban mai một dải trứng hồng.

Hà Đông, khuya mồng Một
tháng Tám năm Giáp Tuất

Thánh ca tĩnh lặng

Qua cổ họng của buồn đau
Qua cổ họng của cô đơn
Qua cổ họng của thẳm lặng cất giấu

Rượu mỗi lúc chói lên, mỗi lúc chảy mạnh hơn
Ký ức, hiện tại và tương lai hai bên bờ sông máu
Vội vã thức dậy, vội vã xúc rửa những chiếc tù và cổ,
Rúc vang.

Lưỡi đỏ rượu đã liếm vào cánh rừng khô nguyên thủy cảm xúc.
Liếm vào đồng cỏ của thổ ngữ lãng quên
Lửa giần giật phất cờ trên bầu trời của mắt
Dưới những lá cờ, thổ dân của máu quỳ lạy và cầu nguyện
Đứa con trong sạch nhất được chọn làm vật tế nhoẻn cười...

Rồi từ tro âm ỉ lửa đến những ngôi sao xanh
Ngùn ngụt dâng lên bản thánh ca khói trầm uất, ngạo nghễ và tĩnh lặng.
Sau cơn hỏa hoạn vĩ đại trong máu của Người.

1994

Lời trăn trối của tương lai

“Trái đất sẽ kết thúc bằng sự tự bóc vỏ”
“Con trai ơi, con sẽ sinh lại cùng ngày với cha”

Cha tôi giơ bàn tay nhiều vết xước
Vẫy chào tôi một buổi sáng khô trời
Những hàng cây màu ghi lướt đi bên đường ký ức
Đôi bánh xe gỗ trầm tươi ngát lướt xênh xang
Tôi mở túi tìm lại đồng kẽm rỉ
Kẹp giữa hai hàm răng và nghĩ tới bầy chim
Trong sương sớm đầu đông tìm về đầm cỏ lác
Những con nhện sinh cùng tôi ngái ngủ đến bây giờ

“Trái đất sẽ kết thúc bằng sự tự đập vỏ”
“Con trai ơi, con sẽ sinh lại cùng ngày với ông bà con”
Tôi lặng lẽ buông rèm hai bầu trời cha tôi phủ mờ hơi nước
Rồi cắp chiếc sàng thưa tìm đến đầu nguồn
Bà tôi mặc áo không xà phòng, phơi lên những bộ xương cá quả
Và nhảy lò cò quanh những vũng trâu
Tôi ngồi xuống tìm hang rồng và nói:
“ôi những trò chơi khốn khổ của bà”

“Trái đất sẽ kết thúc bằng sự tự nghiền hạt”
Con trai ơi, con sẽ sinh lại cùng ngày với tổ tiên con”

Cha tôi nói với tôi từ bên kia mí mắt
Tiếng người dội vào đáy ngón chân và vọng lại đỉnh đầu
Những ngọn gió thế kỷ sau ùa về làm tôi trở dạ
Tôi tìm mảnh gốm vàng cắt rốn trẻ sơ sinh.

Chicago, 5-1994

Những học sinh mới và một thầy giáo cũ

Về những buổi đọc của các nhà thơ Mỹ

Thế giới còn lại từng đó người
Úp mặt cầu xin, ngửa mặt trăn trối
Những bài thơ ba mắt bay qua xứ sở bóng tối
Chúng ta những kẻ giam cầm, những kẻ tự do
Chúng ta những xác chết tươi, những thân sống đang tằn tiện thở
Chúng ta giấu phổi mình trong bếp ám khói
Hay đánh rơi trong lá mục rừng già

Thế giới còn lại từng đó người
Chúng ta tắm trong đầm lầy nhu nhược và ngạo mạn
Bong bóng bùn mở miệng mỉa mai chúng ta
Chúng ta hong bộ mặt mất nước trước lửa máu gào vang trong gió đỏ
Khi những con dơi độc một cách biết nói nhiều ngôn ngữ
Đeo kính lão và bay tìm bầu vú mới
Của những người đàn bà hôi hám và bí ẩn của xứ sở chúng ta

Những cái mũi chúng ta rung lên những hồi chuông sợ hãi
Trái tim chúng ta đào hố sâu và ngửi những nấm mồ
Những cái tai nghễnh ngãng chúng ta vào mùa rụng lá
Những cái tai non đang nẩy ra từ những kẽ ngón tay

Thế giới vẫn còn lại từng đó người
Và một dòng sông đuối nước trên đầu thưa bến đợi
Nơi những con cá không vây, không mang, không đuôi đang tìm vào lớp học
Nơi một ông giáo già với cơn ho mùa đông vỡ ra từng cụm khói
Nhổ một ngón tay không đeo nhẫn của mình
Viết lên bảng đen một dấu phẩy giống con mắt xếch
Rồi ngồi khâu ống quần đợi học sinh đến lớp
Với những tập giáo trình đầu những chữ O.

Boston, 06-1994

Bình minh đang lên

Bình minh đang lên mới mẻ và sạch sẽ hơn mọi sự ca ngợi và nguyền rủa của người.
Cánh đồng thiêm thiếp sau từng đêm sinh nở
Sương đầm đìa trên cỏ. Sương giàn dụa
Bên hai khoé miệng đất đai mờ tối, thẳm sâu

Nhìn sát đất trong tầm mắt những ngón chân
Bụi ẩm ướt, tốt tươi và nở nang đang đổi chỗ
Nhìn xa chân trời nơi bình minh hé môi cười là bóng
Những gót chân đích thực, những gót chân đang khuất
Như những vệt nước lớn bay hơi nhẹ nhõm không rên rỉ điều gì

Những con chim cựa mình trong tổ đan bằng sợi mềm bóng tối
Và bay lên như mí mắt người chết sống lại đang từ từ mở ra
Những con người mặc áo ngủ hổn hển
Dứt đứt hơi thở đặc sệt dính chặt vào cuối giấc
Cơn mơ nhàu nát hơn tấm áo ngủ, bẹp dí hơn chiếc gối mút và quẫn bách hơn tấm màn thủng
Những cái ngáp của người không được quyền so sánh
Với mỏ chim non mở ra đầy ánh sáng, ngọt ngào và cả những lo âu
Và bình minh đang lên như khói, như nước, như da non, như răng mọc lẫy.
Như hai cánh tay trần con gái trinh tiết vươn lên vấn tóc phía sau
Như người đàn bà không chồng già nua chống gối đứng dậy
Và nhai những miếng trầu giới tính nhiều vôi

Bình minh đang lên với hai lá phổi hồng thở ở phía Đông và ở phía Tây
Khi cái lưỡi của người vẫn trườn bò quáng quàng trong vòm miệng nồng nồng hôi, nhớp nháp
Khi những trái tim sứt môi được che đậy bằng những hàng khuy đẹp
Khi người mở cửa vẫn bị kẹp ngón tay
Khi người ăn vẫn cắn phải lưỡi mình
Và khi người nhìn vẫn dụi đến rách bươm đôi mắt

Bình minh đang lên, đang lên, những gót chân đích thực
Đang khuất phía mặt trời, ánh sáng đang khuất vào ánh sáng
Và ánh đêm đoan trang đang bảo ban những sông lười chảy
Cho đến khi từ vòm miệng nồng hôi, nhớp nháp
Những cái lưỡi của người tìm được lối ra.

2/1993

Một phép nghịch đảo

Thế giới còn lại của người là mặt chiếc ghế vuông
Con thú rên rỉ bám vào bến bờ ước lệ sự sống
Con đường sinh ra từ đớn hèn, cao cả
chảy xuống
Con thú không hay khúc vòng con đường
Bàn tay người chạm khúc vòng con đường im lặng
Một con đường trắng dội vào mắt thú
Ngân lên và lý giải trong tiếng khóc mắt người
Linh cảm hoang sơ mở đường cho bầy thú
Khúc vòng con đường mở cửa ô-van cho gió
Và những vật cản sinh ra thế giới trầm của ánh sáng dịu dàng

Những cây khô đang cầu kinh cho lá mới
Những ngọn cỏ hát ru đám mây ngũ sắc vô hình
Những bông hoa bày ra khao khát để che đậy những khao khát
Những dòng sông làm u mê từng luồng cá chép
Ánh sáng trắng đang tìm giấy khai sinh lần thứ nhất của mình
Khúc vòng con đường đang lắc lư trong cơn say
Trong đói khát, kinh hoàng và trong thánh thiện
Con đường trắng đang xếp hành lý của mình trong mắt người chờ đợi

Máu đã thức dậy, liếm mặt như mèo già và rướn chạy
Trong tiếng hú tru của máu và nước bọt
Ta nhìn thấy cái đuôi của bí ẩn thò ra.

1994

Với chiếc xe một bánh

Khi tôi rời khỏi vòng tay, đôi vai hay miền ngực của người
Tôi nhận thấy một xác tôi ở lại
Tôi đã chết một cái chết khoảnh khắc
Trong tuyệt vọng cuối cùng, hy vọng đầu tiên
Như con chim cất đôi cánh khỏi bãi cát bỏng khô
Trong phút kiệt sức của chuyến bay ngã xuống
Nó để lại vệt cánh đập mờ và hơi thở sắp thành tiếng hót
Bay về miền trời gọi nó qua kẽ hở li ti trên vỏ trứng nâu hồng

Có những bình minh mưa tối tăm, những hoàng hôn nắng rực rỡ
Tôi đẩy chiếc xe một bánh chở sự thoi thóp trong sạch nhất của tôi
Đi qua những nơi tôi đã chết
Tôi thấy xác tôi như sương vương trên cỏ dại
Người cũng đi qua và người đứng lại
Không phải mặc niệm tôi, nhớ thương tôi mà người choáng váng
Trong ký ức nỗi buồn ngây ngất dâng lên

Đó không phải là ngày những cái móng trên những cái ngón tuyệt vời
Và những chiếc lông ngũ sắc trên đôi cánh tuyệt vời bị nhổ
Không phải ngày bị đánh lừa bởi lòng tin của mỡ, của muối tiêu, của bia, của trà nóng sau bữa ăn
Đó là ngày ngôn ngữ thứ nhất ngân lên tiếng nguyện cầu trên nền mùa thu sạch sẽ
Trong hương thơm của đất, của nhựa cây, của vải hồ và nước mắt tự do.

Từ thuở lọt lòng tôi đã nhận chiếc xe số phận một bánh
Tôi cầm hai càng xe đẩy ra khỏi cửa và đi
Xe mỗi ngày nặng thêm bởi chất lên bao thứ
Hai cánh tay tôi nổi gân rời rã
Mồ hôi mặt tôi rụng suốt bốn mùa
Con gà trống đất nung đâu đó trong thùng xe vẫn gáy lên từng mùa rộn rã
Tôi dừng lại một tay giữ càng xe, một tay vuốt mặt
Tôi nấc lên, cười lên trước bát ngát con đường

Tôi gặp người đẩy chiếc xe như tôi đi cùng chiều hay đi ngược chiều
Hai chiếc xe tựa vào nhau kêu lên khổ đau, sung sướng
Tôi nghe tiếng gân giãn ra, mồ hôi bớt rơi, còn trái tim đập vồng lên gấp gáp
Tôi nghe những cánh rừng râm ran nhú ra, những dòng sông hồi xuân và những bầu trời đang được cọ rửa
Trong hương thơm mùa ngũ cốc ngọt ngào

Tôi và người đã đi qua những khoảng chết ngắn, qua sự trụi lông và bầm đỏ
Để những cơ bắp và máu tươi non như đất mới cày
Trong tiếng mọc của lông măng bình minh ứ máu màu ngọc tía
Trong tiếng nguyện cầu của ngôn ngữ thứ nhất ngân lên trên nền muà thu sạch sẽ
trong hương thơm của đất của nhựa cây, của vải hồ và nước mắt tự do
Rồi sau đó trong bài hát của con gà trống đất nung, tôi với người mỗi người mỗi ngả
Nấc lên, cười lên đẩy chiếc xe số phận một bánh lên đường.

03/1993