VĂN CHƯƠNG TA VÔ VỊ YẾU ỚT
CHỦ YẾU VÌ TÁC GIẢ NGẪU HỨNG QUÊ MÙA
Paul Nguyễn Hoàng Đức
Xét toàn thể thế giới, nông thôn hay nhà quê thì chẳng có gì để nói, thế thì làm sao vào văn thơ hay được?! Giờ chúng ta hãy điểm xuyết kinh điển một tẹo để làm rõ ràng. Trường thi Iliad hay Odessey bất hủ của Hy Lạp và thế giới không chỉ gắn với các anh hùng như Hector, Asin, người đẹp nghiêng ngửa thế giới Helen, mà còn là những vị thần trên đỉnh Ô-lanh-pơ. Trường thi của Ấn Độ như Mahabharata tương tự cũng bàn về chuyện người đến chuyện thánh. Tam Quốc hay Thủy Hử của Tàu cũng toàn chuyện liên quan đến kẻ cướp và triều đình… Còn ở quê xưa hơn 99% nông dân mù chữ lo làm lo ăn ngày hai bữa thì có chuyện gì để nói. Truyện Quan Âm Thị Kính tồn tại nhiều thế kỷ là bởi nó chứa đựng nỗi oan khuất tày đình của nàng Thị Kính, định cắt cái râu mọc ngược của chồng lúc đang ngủ mà bị đổ cho án toan giết chồng…
Toàn bộ khao khát chuyện kể của người nhà quê đã được lột tả gần hết trong ca dao “Kể chuyện ông huyện về quê/ có hai hòn dái lê thê dọc đường”, vậy thì còn sót vốn gì để nhà quê có chuyện?!
Văn minh chỉ có khi thế giới tập hợp nên thành thị! Có thành phố sẽ có hình học, toán học, triết học, và văn chương. Ở nhà quê chỉ trồng lúa và chăn nuôi nên chỉ có thóc và thịt gia cầm, ngoài ra không thể có “chuyện to tát” gì mà kể.
Văn chương bắt đầu từ đâu? Tất nhiên là từ ngôn ngữ để nói (như diễn kịch) và viết như viết văn làm thơ. Nhưng người ta sẽ viết và nói về cái gì? Bao giờ cũng là về SỰ KIỆN?!
Các nhà thần học nói rằng “Ngôn ngữ của Chúa là sự kiện!” Bởi lẽ Chúa không dùng lời bình thường trực tiếp với con người, mà qua những sự kiện như nạn châu chấu, núi lửa và hồng thủy … Chúa gián tiếp nói với con người.
Sự kiện là gì? Ít nhất là cái gây sốc mạnh cho mọi người. Nó là cái đáng nói! Là có cái để nói! Và những người chứng kiến vừa bàn tán rồi tranh cãi về nó, đặc biệt khi câu chuyện vọng đi xa hơn, càng đi xa càng “tam sao thất bản”, tự nhiên càng gây tranh cãi khi mọi người đều muốn đưa câu chuyện về bản gốc, tức là gần sự thật hơn…
Viết truyện rồi tiểu thuyết là gì? Trước hết là kể lại một câu chuyện một cách hấp dẫn để quyến rũ và người nghe được lôi cuốn từ đầu cho đến khi hết chuyện. Và một tác giả chuyên nghiệp phải làm những việc gì?
Trước hết, tác giả phải tìm một câu chuyện đáng nói. Ở đó người ta đối thoại và tranh luận, liệu tác giả có xứng đáng là trung tâm của những cuộc tranh luận đó? Điều đó đòi hỏi phải có trí tuệ, trí tuệ càng cao càng tốt!
Tiếp theo chuyện đáng nói phải có những xung đột kịch tính, càng kịch tính càng hấp dẫn.
Chuyện được xây dựng theo những cấu trúc mê lộ hấp dẫn có logic.
Tóm lại để trở thành thi sĩ của trường thi và tiểu thuyết, tác giả phải biết:
1- Chọn sự kiện đáng kể để lên mầm
2- Biết đối thoại để tìm kiếm công lý
3- Có tư duy logic để thiết kế công trình mê lộ
Vậy nhà văn ta đã biết làm gì? Cứ thấy sự kiện thì tránh, đơn giản như vụ Đoàn Văn Vươn rất nổi tiếng ở Hải Phòng, nhưng nhà thơ và nhà văn biến mất như màn hình trắng xóa… Đối thoại thì từ bàn ăn, bàn viết, đến bàn hội nghị chẳng biết nói gì, chỉ ù ù cạc cạc cãi vã vặt vãnh như mấy o nhà quê đi mót lúa. Còn tư duy logic ư, trí tuệ hầu hết chỉ đủ trang trải mấy vần thơ lả tả sao đòi xây những cung đường kiến trúc???
Văn chương ta thẳng thắn mới ở dạng nghiệp dư thế đó, chưa kết cấu nổi cốt chuyện, chưa biết đối thoại vì chưa bao giờ học cũng như luôn lẩn tránh đối thoại. Còn trí tuệ dồi dào gây giông tố trên những trang viết ư, gió hiu hiu thổi bếp lửa hay bờ sông quê còn được chứ làm sao thành bão tố cho tư tưởng và chữ nghĩa?!
Tóm lại một lời, nhà quê thì chẳng có chuyện gì để nói! Tác giả trĩu nặng tình quê để làm vài vần thơ cảm xúc thì được chứ làm sao có gì để viết?! Muốn trở thành chuyên nghiệp, các bạn ít nhất hãy đào luyện cho mình giỏi vài thứ căn bản: 1- Óc sự kiện, 2- Học đối thoại, 3- Trau dồi kiến thức suy lý, 4- Biết kiến thiết kịch tính.
Paul Đức 16/10/2021
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét