CHUYỆN VỀ NGƯỜI SÁNG TÁC BÀI HÁT “NẪU CA”
(Tức bài hát Than thân trách phận).
(Bài đã in trong tập Làng Tôi)
Trưa nay, ngồi nhậu với cháu Hồ Thanh Ngân, người Tuy Hòa, Phú Yên, nhưng đang dạy học ở tít nơi tận cùng của tổ quốc, mũi Cà Mau. Nay cháu nghỉ hè về quê thăm nhà, rồi tranh thủ lại cơ quan thăm tôi. Chú cháu lâu ngày gặp nhau, chẳng lẽ nói suông ? Vì cháu cũng là người sáng tác thơ văn, nên tôi tuy cữ nhậu mấy năm nay rồi, nhưng gặp cháu buộc phải tiếp cháu bằng rượu hay chí ít cũng là bia. Thế là chú cháu tôi kéo nhau đến quán “Tam sung sung” (tức là cái quán có món đặc sản Tam sung sung, gồm ba lọai ăn vào sung sức cường dương) ở cuối đường Lê Trung Kiên, thành phố Tuy Hòa. Uống được vài ly, tôi ngẫu hứng rêu rao mấy câu của bài hát “Nẫu ca”, tức là bài hát “Than thân trách phận”. Nghe giai điệu cà giật, cà giật với cái giọng Tuy Hòa rặt của tôi, cháu Ngân mới nhắc. Chú Nguyễn Xuân Hòang ở Huế (Nguyễn Xuân Hòang mất rồi) có viết một bài đăng các báo, trong đó có đọan nói chú Đắc Hoa hát bài “ Nẫu ca” hay. Tôi nói: Ừ thằng đó lắm tài, nhưng mệnh yểu. Tội quá. Nó viết bài đó là một lần nó đi cùng đòan thăm quan ở cơ quan nó, hồi nó còn công tác ở Đài phát thanh truyền hình Huế, ghé lại Phú Yên nghỉ một đêm. Đêm đó, bọn mình dắt nó lên Núi Nhạn ở Tuy Hòa uống rượu, sần sần mình hát bài đó đấy. Có lẽ nó là người ngòai tỉnh, nên khi nghe cái giọng rè rè đất Phú của mình nó hợp cái lỗ nhĩ, nên khen hay đó thôi. Chứ bài hát này, nhiều tay ở Tuy Hòa hát hay lắm. Mình chẳng là cái đinh gì đâu. Nghe tôi nói thế, cháu Ngân cứ nói: Dẫy na chú ! Dẫy na chú! Mấy chú đó hát bài này hay bằng Hòai Linh không? Tôi nói Hòai Linh làm sao hát giọng Tuy Hòa bằng mấy chú đó.
Cháu Ngân hỏi tôi: Chú Đắc Hoa có biết ai đã sáng tác bài Nẫu ca không ? Tôi nói : Biết chớ ! Chẳng những biết, mà lúc người đó còn sống, chú thường nhậu nhẹt với người đó nữa đấy. Cháu Ngân lại hỏi : Ai vậy chú Hoa ? Tôi trả lời đó là chú Nguyễn Hữu Ninh. Quê của chú ở xã Hòa Hiệp Trung huyện Đông Hòa, tỉnh Phú Yên. Chú đó mất nay cũng được ba bốn năm gì rồi. Chú mất do mắc bệnh hiểm nghèo. Nói đến đây, tự dưng tôi bỗng nhớ đến cái thời tôi và Nguyễn Hữu Ninh hay nhậu nhẹt, hát hò đầu đường, xó chợ, nửa đêm gà gáy. Nhớ nhất là cái lần, Nguyễn Hữu Ninh đến khu tập thể của Đài phát thanh Phú Yên ở 17 Phan Đình Phùng thành phố Tuy Hòa, ăn chơi nhậu nhẹt, ca hát đến gần một giờ sáng, khi mọi người chuẩn bị tan đàn, thì Nguyễn Hữu Ninh một hai cũng đòi về. Nghiệt nỗi giờ này, người bảo vệ khu tập thể Đài phát thanh Phú Yên đã ngáy như sấm. Cổng ra vào thì ông ta đã đóng kín và khóa cứng ngắc. Tôi kêu hòai nhưng người bảo vệ không dậy mở cửa. Do vậy, tôi bảo Nguyễn Hữu Ninh : Thôi anh ở lại đây ngủ, sáng hãy về. Nguyễn Hữu Ninh trả lời: Không được: Tao phải về! Tao phải về! Vừa nói anh ta vừa leo lên cổng để ra bên ngòai đi về. Vì anh uống rượu đã ngà ngà say, nên tôi sợ anh té xuống đất thì gay go to. Vì vậy, tôi vội vàng đập cửa gọi ông bảo vệ dậy mở cửa cho anh về. Nửa đêm mà đập cửa ầm ầm, kêu la inh ỏi, nên mọi người trong khu tập thể đều thức dậy. Lúc này ai cũng nhìn chúng tôi bằng cặp mắt căm phẫn vì phá giấc ngủ của họ. Có người không kìm được tức giận, nên chửi thẳng mặt chúng tôi. Mấy ông nửa đêm gà gáy mà rượu chè say sưa không cho ai ngủ là cái làm sao? Là cái làm sao? Họ vừa nói vừa giơ nắm đấm trước mặt chúng tôi. Lúc này tôi chỉ biết nói hai chữ: Xin lỗi và xin lỗi. Có lẽ ông bảo vệ cũng muốn tống khứ chúng tôi ra khỏi khu tập thể càng nhanh càng tốt, nên ông ta vội vàng lấy chìa khóa mở cổng. Mừng húm, tôi và Nguyễn Hữu Ninh dắt xe khỏi cổng. Vì Nguyễn Hữu Ninh say quá, tôi sợ anh ta đi đường không biết có an tòan không, nên anh ta chạy xe trước, tôi chạy xe theo sau. Đi mãi đến phi trường Đông Tác ở phường Phú Lâm, cũng gần đến nhà của anh rồi, thấy anh đi xe an tòan, tôi mới quay xe về nhà. Lúc này đâu khoảng hai ba giờ sáng, mà đi về một mình nên tôi sợ ma quá trời. Có đọan đường tôi sợ ma đến nỗi hai tay run cầm cập lái xe không được. Nhưng nhờ có đèn xe máy nên tôi cũng liều chạy về đến nhà.
Một kỉ niệm khác là, có một hôm tôi đến chơi nhà Nguyên Đạt (người thổi sáo có tiếng ở thành phố Tuy Hoa) thì gặp Nguyễn Hữu Ninh ở đó. Ba chúng tôi ngồi nói chuyện trên trời dưới biển một lúc, thì kéo nhau ra quán Bò gân ở góc đường Lê Thành Phương- Nguyễn Huệ thành phố Tuy Hòa. Nhậu vừa đúng mỗi người một xị thì tôi đã rân rân, nên nói: Chà bữa nay gặp tác giả bài Nẫu ca, mà không hát là không được đâu đấy. Thôi tôi xin phép cả bàn làm mấy câu cho có phong trào nghen! Nghe tôi nói, Nguyên Đạt đồng ý liền. Ô ke! Đề nghị Đắc Hoa hát đi! Vừa nói Nguyên Đạt đi tìm xoang chảo để gõ nhịp cho tôi hát. Khi tôi cất cái giọng đầy chất men và rặt Tuy Hòa hát bài Nẫu ca, thì Nguyễn Hữu Ninh cũng tìm chén nỉa gõ nhịp lách cách. Nhờ có dàn nhạc xoang chảo chén nỉa, mà tôi có khí thế hát cũng có hồn. Một ông khách ngồi bàn bên cạnh nói với tôi: Chú mày phải tìm cái bị và cây gậy nữa mới hợp. Ý ông ta nói, tôi giống người hát rong đi ăn xin nên phải có cây gậy, cái bị. Một ông khách khác cũng ngồi bàn kề đó thì khen tôi hát hay. Miệng ông ta bis bis liên hồi. Có lẽ ông ta cũng quá sần. Hát bài Nẫu ca mấy lượt theo yêu cầu, tôi có đà nên hát thêm mấy bài nhạc vàng phục vụ quí khách như: Sương trắng miền quê ngọai, Phố đếm… Hát uống rồi nói, thế mà thời gian qua nhanh quá. Đã mười giờ đêm. Tôi thấy Nguyễn Hữu Ninh có vẻ mệt mỏi, nên nói: Anh Ninh! Tối nay nên ngủ lại ở thành phố, không về nhà làm gì. Nghe tôi nói vậy, Nguyễn Hữu Ninh trả lời: Không! Anh phải về thôi em! Anh phải về thôi em! Tôi nói: Nếu anh về thì chúng ta tạm dừng uống lúc này. Mọi người đồng ý. Hôm đó tôi có việc ở thành phố, nên không đưa anh Ninh về nhà được. Tuy nhiên, đêm đó anh về nhà an tòan. Mấy hôm sau anh ghé nhà tôi chơi, hỏi anh tôi mới biết : Nguyễn Hữu Ninh, nếu đi chơi gần, cho dù là nửa đêm gà gáy thì anh cũng về nhà, không bao giờ ngủ đêm nhà của ai. Đây cũng là một thói quen vừa hay vừa dở.
Tôi xin giới thiệu lời bài hát “Nẫu ca” hay còn gọi: THAN THÂN TRÁCH PHẬN do Nguyễn Hữu Ninh sáng tác
Thân trách thân nè, thân sao mà lận đận.
Mình trách mình nè, số phận sao hẩm hiu.
Bởi thân tui, tui cực khổ tui eo nghèo,
Nên zợ tui nó không ở nữa mà nó theo (cái) nẫu rồi...
Em ơi chớ bây giờ mà em ở nơi đâu ?
Để cho anh, anh trông đứng nữa trông ngầu, rầu canh khuya.
Chớ hầu nào qua Phú Lễ ăn ẩu chua,
Xuống Đại Lãnh uống nước ngọt,
Chớ qua Hòn Chùa ăn mực nang,
Chớ bây chừ em không ngỡ, em không ngàng,
Đến chồng nghèo, nó cực khổ, mà gian nan, nó cơ hàn...
Hầu nào em thất nghiệp, em đi lang thang,
Chớ anh thấy em nữa tậu nghiệp,
Mà anh di mang, anh nuôi rày.
Hầu nào em bán nước đá, rầu anh đi may.
Hai đứa mình, chung sống như không biết ngày mai sau.
Chớ hầu nào em bắt ốc, anh hái rau.
Chớ bây giờ em để lại mấu sầu cho qua..
Hầu nào, trái chuối chín cũng cắn làm ba,
Trái cam tươi cũng cắn làm bốn, nữa trái cà cũng cắn làm năm.
Chớ bây giờ, em lấy nẫu em ăn nằm,
Em bỏ qua, qua hiu quạnh,
Suốt năm canh qua một mình...
Anh bây giờ, khóe mắt cứ rưng rưng,
Giọt lệ sầu, giọt lệ thảm như nước trong mình nó tuôn ra.
Anh bây giờ, như con cuốc kêu tu qua.
Nó lẻ đâu, nó lẻ bạn. Ôi chú cha, ôi là buồn .
Tuy Hòa ngày 30/6/2009
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét