TRƯỜNG CA NHÂN CHỨNG CỦA MỘT CÁI CHẾT 13-14-15- NGUYỄN QUANG THIỀU (HÀ NỘI )

NHÂN CHỨNG CỦA MỘT CÁI CHẾT
( Khúc 13, 14, 15 )

KHÚC MƯỜI BA

Lần cuối cùng anh nhìn thấy em khóc
Anh mơ một ngôi nhà trong ánh sáng của cây
Có tiếng nấc đêm đêm vọng về từ con đường xa khuất thế gian này
Cái cây nhìn thấy chúng ta ngày ấy còn kia.
Đã rất nhiều con mắt cây biến mất.
Và rất nhiều con mắt mới nảy ra.
Con đường em ra đi vẫn còn kia và gió chiều ấy vẫn thổi.
Số phận như gió mang chúng ta mỗi người một ngả.
Đêm đêm cái cây nhân chứng mở mắt trừng trừng.

Đêm nay con đường xưa đã ngậm chìm trong nước.
Nhưng đôi bờ cây chỉ lối cho chúng ta.
Chúng ta phải đi khỏi làng quê yêu dấu.
Và cơn mơ chúng ta buồn bã chó sủa trăng.

Đêm nay anh không biết em ở đâu
Nhưng chúng ta cùng chung một cơn mưa
Tóc em còn nặng như xưa?.
Mắt em còn buồn như xưa?.
Và hơi thở em còn phả mờ mặt anh như xưa?.
Những câu hỏi trong im lặng của anh lại rền vang mặt nước.
Kí ức mùa thu nở bạt ngàn hoa cúc.
Mỗi bông cúc thắp trong anh im phắc một ngọn đèn.
Nước mắt rơi đã quá nhiều, im lặng đã quá lâu.
Rồi nước mắt sẽ ngừng rơi
Nhưng im lặng sẽ kéo dài vô tận
Và anh mơ một ngôi nhà trong ánh sáng của cây.

KHÚC MƯỜI BỐN

Trong mưa đêm và mây đen tôi nhìn thấy ngôi sao. Bền bỉ sáng, ngôi sao từ thguở tôi sinh ra cho tới đêm này. Không gần hơn không xa hơn, ngôi sao và không bao giờ tắt. Sáng bền bỉ trong mây mù như con mắt không chớp, nhìn tôi.

Gió thổi suốt năm qua ngôi nhà của tôi. Ngôi nhà như lễ đặt tên, như lễ xưng tội, như một bằng chứng. Chiếc dây căng qua sân ám ảnh và tuyệt vọng trong những đêm tháng Chạp. Ở đó, một chiếc áo chưa khô, bị bỏ lại, than khóc vì sợ hãi suốt đêm. Ở đó, một con thạch sùng đã liều lĩnh băng qua và lạnh cóng bốn bàn chân. Ở đó, một con chim không chịu nổi cơn buồn ngủ và ngã nhào xuống. Ở đó trong một đêm âm u, hoang vắng, tôi đứng như một thân cây tối thẫm. Tinh thần tôi bay lên để nhìn ngôi sao cho rõ hơn.

Và đêm này, trên ban công ngôi nhà, trong rền rĩ mưa. Tôi ngước về chốn xa xăm, xúc động tràn nước mắt. Vẫn nơi đó, không hề suy chuyển ngôi sao toả sáng. Ngôi sao không hề sáng hơn trong những đêm mùa hạ trong trời. Ngôi sao không mờ đi trong mây mù và những đêm mưa như đêm này. Chỉ tôi đã lớn lên và nhiều hơn khoảnh khắc bất động. Những ngón tay tôi mờ dần đi trên những bức tường. Và giọng nói tôi vọng đến một chốn xa xăm. Và bánh xe của cỗ xe mơ mỗi ngày một quay nhanh và vang lên những tiếng nghiến như tiếng nức nở của một đứa trẻ. Một con đường tỏ dần trong tôi và ánh ngày rạng toả. Một bản nhạc trong lặng im tấu lên rộn rã. Một lễ hội toàn người lạ kéo tôi đi lạc mất đường về.

Đã có những tháng năm tôi trốn chạy. Nhưng ở đâu ngôi sao cũng mọc trước mặt tôi. Tôi đã từng giá lạnh, đã từng hoang vu, đã từng không trả lời được câu hỏi về số phận. Trong những đêm của năm tháng đó, tôi đứng một mình trên cánh đồng xứ sở sau những mùa gặt hái. Sương mù giăng như khói và mây mù che lớp lớp bầu trời. Tôi cất tiếng hỏi những ngôi mộ nhiều tuổi tác. Nhưng không một ngôi mộ nào cất tiếng trả lời tôi. Những ngôi mộ ngồi lặng im và suy nghĩ triền miên về sự sống và cái chết. Và tôi thấy tỏa về xa xăm ánh sáng ngôi sao. Tôi nghe thì thầm một giọng nói. Và thời gian năm tháng ấy đi qua tôi náo nức, và bí ẩn, và câm lặng một niềm tin.

Đêm nay trong thị xã lẻ loi, đơn điệu, nước đang lặng lẽ dâng lên. Và lặng lẽ ánh sáng ngôi sao ngập tràn trong tôi. Và tôi lại mơ bến bờ xanh tươi của đại dương đã chết.

KHÚC MƯỜI LĂM

Mấy trăm năm nay rồi vở kịch vẫn diễn. Và đêm nay mưa muốn xóa đi nhà hát này. Không ai muốn diễn mãi về một số phận tàn tật. Nhưng người nghệ sĩ vẫn phải bước lên sân khấu. Anh nhìn thấy nhà hát còn tàn tật hơn.

Vở kịch đã diễn hàng ngàn lần. Khi diễn xong người nghệ sĩ chân chính xóa đi con đường thật của mình. Bởi thế, anh - người nghệ sĩ đến sau – phải tìm con đường mới. Con đường chạy qua những dãy ghế, những mặt hề, những độc thoại và cắt ngang cổ họng anh.

Giờ đây anh như đứng sau bóng tối cánh gà. Anh nhìn thấy bộ trang phục của vở diễn khác vẫn đung đưa vì sợ hãi. Một nữ diễn viên đã diễn xong phần của mình, giờ đang tháo mái tóc giả và lau son phấn. Một mái tóc xác xơ và gương mặt thật tàn úa hiện ra. Một sự thật đang đến gần anh và cất giọng nồng khê, mệt mỏi và tỏ tình ái ngại. Và anh nở một nụ cười như cái miệng hé mở của một xác chết.

Nước đã dâng cao và bò vào nhà hát. Khán giả bỏ về vì mưa quá to và họ sợ sét. Ai đó đã tháo đi cột thu lôi của nhà hát này. Và với họ cái chết của người nghệ sĩ trong cảnh cuối chẳng có ý nghĩa gì.

Cả nhà hát chỉ còn lại mênh mông một sa mạc ghế. Chiếc áo khoác của ai đó bỏ quên giống như một con đà điểu. Nhưng anh không thể nào bỏ dở vở diễn này. Vì cảnh cuối kẻ tàn tật là anh sẽ phải chết. Dù không ai chứng kiến và giám sát cái chết của anh. Anh vẫn phải bước xuống cái huyệt sâu đào sẵn.

Anh xem đồng hồ, tự bật đèn, tự gióng trống và tự kéo ròng rọc mở màn. Và từng bước anh bước ra sân khấu. Không tiếng nguyền rủa, không tiếng kêu sợ hãi. Không ánh mắt người thân đau khổ, không tiếng khóc òa ra. Không lệnh ân xá được đọc lên đột ngột. Anh bước về phía huyệt sâu vẽ bằng phấn trên sàn diễn. Không ai nhìn thấy cái chết của anh. Nhưng anh phải chết và anh không lưỡng lự. Và đấy là thiên chức của anh.

Anh bước xuống cái huyệt giả và anh thấy đất rơi trên người anh. Anh thấy hơi lạnh dâng lên từ từ trong người anh như nước dâng lên trong nhà hát. Và lúc này chỉ mình anh biết được cái chết của mình. Và cũng chỉ anh biết được trái tim anh đau đớn và kiêu hãnh nhường nào.

(còn nữa )

Tranh dưới: Người thổi sáo. Pastel trên giấy. Khổ 50 x 70. NQT