TÁC PHẨM VÀ NHÀ VĂN CẢI LAÕ HOÀN GIÀ KHÚ

TÁC PHẨM VÀ NHÀ VĂN CẢI LÃO HOÀN GIÀ KHÚ


                      Nguyễn Hoàng Đức

Tạp chí Nhà văn & Tác phẩm số một vừa ra, như vậy từ tháng 5 năm 1969 đến nay nó đã 5 lần thay tên với 4 cái tên: Tác phẩm mới, Tác phẩm văn học, trở lại Tác phẩm mới, rồi Nhà Văn, và mới đây 2013 là Nhà văn và Tác phẩm.
 
Điều đó nói lên cái gì? Rõ ràng, nội hàm của tạp chí là muốn trưng tác phẩm mới ra, vậy tại sao nó cứ loay hoay thay xoành xoạch tên gọi? Ai chẳng biết “Danh chính thì ngôn thuận” hay như người phương Tây nói “đá lăn không xanh rêu”, các giá trị của vũ trụ và con người được đo bằng thời gian, vì thế người ta mới coi rẻ loại phù du vừa sinh đã tử, cũng như các loại thơ ngắn chưa có khả năng triển khai đã vong. Người Việt có câu “Ngựa hay phải chạy đường dài”, ngựa hay mà chạy trong sân, nhà thơ mà làm vài câu ngắn tũn thì chỉ có ở các nước nhược thiểu mặc dù to đùng chiếm gần ¼ loài người như Trung Quốc nhưng khi triết gia Hegel nói “Dân tộc không có sử thi như Trung Quốc thì chẳng thể là dân tộc lớn”,chính vì mặc cảm to xác bé tâm hồn mà mấy chục năm qua các cơ quan văn hóa Trung Quốc đi tìm sử thi khắp các hang cùng ngõ hẻm mà không thấy. Tùng bách mà mọc trong chậu cảnh bé tẹo như đồ chơi trẻ con thì tính làm gì?

Minh hoạ bôi bac
Nhà văn Khuất Quang Thuỵ thành con ngáo ộp

PHẢI CHĂNG ĐÃ ĐẾN LÚC CẦN CÓ MỘT BAN ĐỊNH VỊ

Chào bạn hữu văn chương
Mới sớm dậy vào mạng, Triệu Lam Châu tôi nhận được bài CHAO ÔI ! NHỤC
NHÃ QUÁ ! LẠI MỘT QUẢ LỪA TẦM CỠ QUỐC TẾ NỮA, do bạn Trịnh Bảo Chân
(<trinhbaochan@gmail.com> ) gửi tới. Bài này nhằm tìm hiểu xem việc

trường Đại học Kỷ lục Thế giới trao tặng “bằng tôn vinh giá trị nội
dung kỷ lục” cho cuốn sách Thi vân Yên Tử của “nhà thơ thần” Hoàng

Quang  Thuận, tại Thiền viện Trúc Lâm Yên Tử - thực chất có đúng là
giá trị cần tôn vinh hay không? (Báo giáo dục và thời đại Online ngày
23 tháng 9 năm 2013)
Tác giả bài viết lần tìm trên Mạng xem Trường đại học Kỷ lục thế giới
đang đóng ở nước nào, quá trình Đào tạo của Trường này ra sao (mà chỉ
cần học từ xa sáu tháng, có thể nhận bằng tiến sĩ). Cuối cùng không
tìm ra một trường đại học nào như vậy? Có nghĩa là Trường đại học Kỷ
lục thế giới chỉ là trường ma chăng?
Nếu đúng như thế, thì chúng ta lại bị một quả lừa mới rồi đó. Chúng ta
hãy chờ xem một thời gian nữa sự thật của việc này là như thế nào?
Năm ngoái ngày 8 tháng 8 năm 2012 Tạp chí Nhà văn tổ chức hội thảo
Hoàng Quang Thuận với non thiêng Yên Tử. Tôi tìm đọc thơ Hoàng Quang
Thuận trên mạng, thấy thơ ông cũng thường thôi – thế mà người ta định
đề cử Thơ thiền Hoàng Quang Thuận đi dự giải quốc tế Nôben? Thế rồi
hai ngày sau đó trên lethieunhon.com khi ấy có hai bài của hai nhà thơ
Trần Trương và Hữu Kim phân tích thơ Hoàng Quang Thuận và tỏ ý không
thể đồng tình với việc đề cử loại thơ như vậy đại diện cho Việt Nam đi
dự giải Nô ben văn chương. Bốn ngày sau đó tức ngày 12 tháng 8 năm
2012 Triệu Lam Châu tôi có bài ĐÃ ĐẾN LÚC CẦN PHẢI CÓ MỘT BAN ĐỊNH VỊ?

Giờ đây trong lúc chờ đợi dư luận và những người tâm huyết tìm hiểu
xem thực hư ra sao việc trường Đại học Kỷ lục Thế giới trao tặng “bằng

tôn vinh giá trị nội dung kỷ lục” cho cuốn sách Thi vân Yên Tử của

“nhà thơ thần” Hoàng Quang  Thuận, tại Thiền viện Trúc Lâm Yên Tử  -
tôi muốn quý vị cùng đọc lại bài viết của tôi năm ngoái ĐÃ ĐẾN LÚC CẦN
PHẢI CÓ MỘT BAN ĐỊNH VỊ? Tôi nghĩ hẳn bài này vẫn còn có tính thời sự
đối với việc tôn vinh giá trị nội dung kỷ lục cho cuốn sách Thi vân
Yên Tử của “nhà thơ thần” Hoàng Quang  Thuận?
Xin chúc quý vị sức khoẻ, bình an và viết hay
Kính thư
Triệu Lam Châu
Đường trời: trieulamchau@gmail.com
Số nối:  0983 825502

CHAO ÔI ,NHỤC NHÃ QUÁ LẠI MỘT QUẢ LỪA TẦM CỠ QUỐC TẾ NỮA

CHAO ÔI ! NHỤC NHÃ QUÁ ! LẠI MỘT QUẢ LỪA TẦM CỠ QUỐC TẾ NỮA

“Nhà thơ thần” Hoàng Quang Thuận, Thiền viện Trúc Lâm Yên Tử, các nhà nghiên cứu và các cựu lãnh đạo đảng và nhà nước Việt Nam đã bị Đại học Kỷ lục Thế giới lừa?

T.K.L 

Mấy ngày qua, báo chí trong nước đưa tin sự kiện trường Đại học Kỷ lục Thế giới trao tặng “bằng tôn vinh giá trị nội dung kỷ lục” cho cuốn sách Thi vân Yên Tử của “nhà thơ thần” Hoàng Quang Thuận, tại Thiền viện Trúc Lâm Yên Tử.

Nghe tên trường “Đại học Kỷ lục Thế giới” hơi lạ, nên mình quyết tìm hiểu xem trường này ở đâu và các hoạt động của nó như thế nào. Search tìm trên mạng khá lâu, nhưng không thấy có bài báo bằng tiếng Anh nào ở nước ngoài nói về trường này, chỉ có vài bài nói về trường này đều có nguồn gốc từ các trang web ở Việt Nam. 

Mình đã tìm được website của trường tại đây: http://worldrecordsuniversity.co.uk/

Vào website trường thì thấy có link của 75 nước, từ Âu sang Á, từ Đông sang Tây, nhưng bấm vào tất cả các link đó, đều dẫn tới một trang duy nhất là “about us”, tức là thông tin của trường. Đọc nội dung trang này thì thấy thông tin rất mơ hồ, không phải trường đại học gì cả. Thông tin trong trang này ghi “trường Đại học Kỷ lục Thế giới là một trường đại học tự quản, được thành lập bởi sự kết nối giữa các cuốn sách kỷ lục khắp thế giới”. Và những cuốn sách kỷ lục mà họ đã kết nối gồm tên của 6 nhóm sách kỷ lục, trong đó có Việt Nam: Asia Book of Records, Vietnam Book of Records, Indo-China Book of Records, India Book of Records, Nepal Book of Records and International Council of Holistic Health.

Wesite này còn cho biết, đây là trường đại học duy nhất trao tặng bằng tiến sĩ danh dự cho những người giữ kỷ lục của cộng đồng. Bất cứ người nào đang giữ sách được cho là kỷ lục cũng có thể làm hồ sơ nộp cho họ, kèm theo lệ phí $1.000 để họ xem xét, nếu đủ điều kiện thì sẽ trao tặng bằng tiến sĩ danh dự cho người giữ sách đó. Người nào được trao tặng bằng tiến sĩ danh dự, có thể sử dụng cụm từ “tiến sĩ” trước cái tên của mình vì đã được trường này công nhận.

Ngoài ra, website này còn quảng cáo chương trình đào tạo tiến sĩ Khoa học Tự nhiên và Tiến sĩ Y khoa, qua chương trình đào tạo từ xa. Các ứng viên theo học sẽ có bằng tiến sĩ cho một khóa học qua mạng kéo dài… 6 tháng. Những người có thể tham gia học chương trình tiến sĩ là những người đã tốt nghiệp bất kỳ khóa học nào (Eligibility: Graduation degree in any stream), không cần phải có cử nhân hay hay thạc sĩ gì cả: http://worldrecordsuniversity.co.uk/intl/phd-in-nature-science-and-medicine/

Thấy chuyện có được danh hiệu tiến sĩ và bằng tiến sĩ quá dễ dàng, nên mình nghi ngờ và cố tìm kiếm thêm thông tin của trường này. Vào trang “liên lạc” ghi trên website của trường thì thấy có ghi 2 địa chỉ: ở Anh và Mỹ. Địa chỉ ở Mỹ là: 3050 Fite Cir, Suite 211, Rancho Cordova, California, 95827: http://worldrecordsuniversity.co.uk/intl/contact-us/

Nhưng kiểm tra lại thì thấy địa chỉ này là “địa chỉ ma” vì ở Mỹ không có địa chỉ nào như thế trong TP Rancho Cordova. Ở TP Rancho Cordova không có mã bưu điện (zip code) 95827. TP Rancho Cordova chỉ có 3 mã bưu điện là: 95670, 95741, 95742.

Tìm thêm thì thấy mã 95827 nằm trong TP Sacramento, thủ phủ bang California. Nghĩ rằng website của trường ghi lộn tên thành phố, nên mình thử tìm địa chỉ này ở TP Sacramento: 3050 Fite Circle Suite 211 Sacramento, CA 95827, thì thấy đây là văn phòng của công ty địa ốc 5th Avenue Real Estate Services, không phải của trường ĐH Kỷ lục Thế giới:http://hoamanagement.com/association-management-company/5th-avenue-real-estate-services/

Có quá nhiều dữ kiện để mình nghi ngờ rằng trường Đại học Kỷ lục Thế giới là một “trường đại học lừa”. Nếu đúng như vậy, cuốn sách Thi vân Yên Tử của “nhà thơ thần” Hoàng Quang Thuận đã được trao “bằng tôn vinh giá trị nội dung kỷ lục” hôm 22/9 chỉ là bằng ảo và các cựu lãnh đạo đảng và nhà nước Việt Nam đã đến dự buổi lễ hôm đó như ông Trương Quang Được, cựu Phó Chủ tịch Quốc hội, ông Phạm Gia Khiêm, cựu Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Bộ Ngoại giao cùng lãnh đạo các bộ, ngành, đơn vị Trung ương đã đến dự buổi lễ tại Thiền viện Trúc Lâm Yên Tử, đều bị trường ĐH Kỷ lục Quốc tế lừa.

Nếu trường Đại học Kỷ lục Thế giới là “trường đại học lừa”, thì những người đã từng được trường này trao bằng tiến sĩ danh dự hôm 21/9 tại Khách sạn Rex, Sài Gòn, đã nhận được những bằng ảo: nhà sử học Nguyễn Khắc Thuần, võ sư Phạm Đình Phong, nhà soạn nhạc Lê Văn Tuấn, nhà sáng chế Hoàng Đức Thảo, nhà nhiếp ảnh Võ Văn Tường, đạo diễn NSƯT Nguyễn Văn Lượng.

PS: Mình đang liên lạc với trường ĐH Cornell ở Mỹ để hỏi thêm thông tin về trường ĐH Kỷ lục Thế giới, vì thấy có một chỗ trong website của ĐHKLTG nhắc tới trường ĐH Cornell. Do bây giờ là cuối tuần nên trường Cornell đã đóng cửa, khi nào có thêm thông tin, sẽ cho bà con biết.

---------

CHÙM THƠ SONG NGỮ TÀY VIỆT -TRIỆU LAM CHÂU

Triệu Lam Châu

CHÙM THƠ SONG NGỮ TÀY – VIỆT

      KỶ NIỆM 118 NĂM NGÀY SINH NHÀ THƠ NGA ÊXÊNHIN

     

(3/10/1895 – 3/10/2013)

Lời tâm sự của tác giả:

Từ năm 1984 tôi luôn trăn trở làm sao cho thơ mình vừa dân tộc vừa hiện đại. Mãi đến năm 1992 tôi mới tìm được hướng đi riêng cho thơ mình. Bằng tưởng tượng, tôi cho những nhân vật văn hoá Nga vĩ đại lên thăm miền núi Cao Bằng quê tôi. Rồi từ tâm hồn riêng của mình, mỗi vị ấy sẽ suy tư về những nét đặc sắc của văn hoá Tày Cao Bằng. Nếu làm thành công theo hướng đó, bài thơ sẽ vừa có chất Tày Việt Nam lại vừa có chất Nga. Tôi mạo muội gọi đó là bút pháp giao thoa văn hoá.

Êxênhin là nhà thơ lớn của đồng quê nước Nga. Thơ ông thể hiện say đắm tình người và cảnh đẹp thiên nhiên của vùng đồng quê Nga mênh mang…Kỳ trước tôi đã cho hình tượng Êxênhin dự  cuộc vui sli lượn đêm trăng của người Tày. Ông đã từng đắm hết mình vào trường văn hoá độc đáo của người Tày. Kỳ này Triệu Lam Châu đón nhà thơ Êxênhin lên Cao Bằng. Ông trầm tư thưởng lãm mái nhà sàn độc đáo của người Tày, mà nhớ tới vùng Riadan quê ông với dòng sông Ôka thơm mùi táo chín mỗi độ thu về, song không hề có mùi trám và mùi cốm lạ thơm lừng như ở bản Nà Pẳng của Triệu Lam Châu. Rồi ông háo hức tham gia trò vui lày cỏ của người Tày. Dĩ nhiên ông sẽ bị thua trong lày cỏ và phải chịu uống rượu đến say ngất ngư…Rồi khi sang trò chơi đối đáp bằng thơ, Êxênhin lại luôn giành phần thắng về mình…

Từ đấy Triệu Lam Châu muốn đề cập đến sự giao thoa văn hoá Tày – Việt – Nga trong tác phẩm của mình về phương diện nội dung cũng như hình thức nghệ thuật và ngôn ngữ thơ…

Kỷ niệm 118 năm ngày sinh nhà thơ Nga Êxênhin, Triệu Lam Châu xin trân trọng gửi tới bạn đọc yêu quý chùm thơ mới của mình…

Tuy Hoà, chiều 28 tháng 9 năm 2013

Đường trời:  trieulamchau@gmail.com

Số nối:  0983 825502  

KHÔNG CÓ LÝ TRÍ SAO CÓ CÔNG LÝ ĐỂ XẾP GIẢI ?

KHÔNG LÝ TRÍ SAO CÓ CÔNG LÝ ĐỂ XẾP GIẢI ?

Nguyễn Hoàng Đức

Giải thưởng cũng như người được bầu làm lãnh tụ, nó phải được “bầu” mới có giá trị. Trái lại, nếu lên lãnh tụ mà bầu gian, hay dùng súng ức hiếp, hoặc dùng tiền mua chuộc phiếu bầu, thì sẽ dẫn đến sự bất phục, gây ra những cuộc chống đối, có khi cả nội chiến kéo dài, như tình hình tại Siria đã diễn ra từ mấy năm nay vô cùng khốc liệt.

Trong thiên nhiên có lề luật tự nhiên rất lành mạnh như “hữu xa tự nhiên hương”, hoa nào có vị của hoa nấy, nhưng hoa hồng được coi là vua, còn hoa bèo bị cho là rẻ ế. Đó cũng là sự công bằng của tự nhiên. Loài cá nhỏ làm vệ sinh vây mang cho cá lớn, chứ không có chuyện ngược lại. Nhưng với con người, do người ta biết thao túng xã hội, giành toàn quyền để thiên vị cho mình và người nhà mình, sau đến đồng hương đồng khói của mình thì không vậy. Người ta dùng đủ mọi cách từ chạy chọt, tiền móc ngoặc, hay quyền lực áp đặt để “thổi kèn khen lấy” hoặc nhận lại quả “muốn ăn gắp bỏ cho người/ gắp đi gắp lại nó rơi vào mình”.

Để giải thưởng công bằng người Tàu nói “Tâm phục khẩu phục”, tức là dựa trên tiêu chí, người ta đã trao giải mà người khác đành hay buộc phải tâm phục khẩu phục. Còn  nếu không, giải dùng quyền lực kiếm được người ta gọi là giải ăn cướp, giải dùng tiền mua người ta gọi là giải “mua quan bán tước”, giải xếp cho thân quen người ta gọi là 5 con C, tức Con cháu các cụ cả, giải có đi có lại người ta gọi là giải “chân giò” tức “ông thò chân giò bà thò chai rượu”, giải dùng sắc đẹp ve vãn người ta gọi là giải “vốn tự có”. Mà cái vốn tự có này là thứ tự có khôn, nó thường chỉ nhằm vào các thành viên ban giám khảo, hay ít ra phải là người có vai vế can thiệp vào ban giám khảo. Có phải âu cũng là lẽ tự nhiên? Ở đời muốn thành công chói lọi thì vạn vật phải biết dùng sở trường của mình, con công khoe lông, con sáo khoe mỏ, con cá khoe vây, vậy tại sao người ta có sắc lại không được dùng vốn tự có? Tất nhiên, ở thời đại dân chủ, thì ai có gì dùng nấy, có súng dùng súng, có gươm dùng gươm, kẻ có quyền dùng quyền, có tiền dùng tiền, thì tại sao lại đòi người yếu đuối như phái đẹp lại không được dùng cái mình có? Nói thẳng ra, họ có quyền dùng, chỉ có điều đó là sự dùng trong khía cạnh tiêu cực. Tại sao? Vì đi thi tài văn học, tại sao lại dùng sở trường khác như quyền, tiền, và vốn tự có đi tiên phong? Thi văn chứ có phải thi thanh lâu đâu?

“Có lý đi khắp thiên hạ, không có lý không đi qua một bước chân”, đấy là phương ngôn của người Tàu. Đơn giản dễ hiểu thế này, ta đi đôi giầy, ta có thể dẫm lên vô vàn đá sỏi, nhưng chỉ cần một hòn sỏi lọt vào trong giầy, tức là vô lý đó, thì chân không thể nào bước nổi. Nếu ta dựng nhà mà nghiêng thì chưa nói chuyện ở nó sẽ đổ xuống người ta, gây tai nạn liền. Muốn có lý thì người ta phải học, như người Tàu nói “Nhân bất học bất tri lý”, tức là: người không học thì không thể biết được cái lý.

Các triết gia Hy Lạp dứt khoát khẳng định rằng: người không có lý trí thì chưa nói đến tài năng, mà đó là người dứt khoát không thể hạnh phúc. Tại sao? Nếu ta có một chiếc xe hơi đẹp, động cơ rất khỏe, nhưng nó hỏng mất bánh lái hay phanh, nghĩa là không làm chủ được việc lái hay việc dừng của nó, chúng ta có dám đi xe đó không?! Giả sử điện năng là thứ đem lại tiện lợi cho con người, nhưng nếu không có đường dây dẫn an toàn đến từng chỗ ta cần như máy lạnh, quạt hay lò sưởi… thì liệu ta có dám dùng thứ điện có thể gây chết người đó không?

BÀI VIẾT CỦA NGUYỄN HOÀNG ĐỨC

ÔNG CHỦ XƯNG HÔ KHIÊM NHƯỜNG SANG TRỌNG, ĐẦY TỚ XƯNG HÔ RƯỚN MÌNH HÈN HẠ

Nguyễn Hoàng Đức

  Người đời nói, biết mà không nói là bất nhẫn. Qua những bài tôi viết, có nhiều comments, thi thoảng tôi cũng trả lời trực tiếp, như với nhà văn Nguyễn Hiếu hay vài người khác. Còn nói chung tôi không có điều kiện trả lời được. Có vài lời bình nói: thời đại này tân tiến rồi, tại sao tôi cứ phải đi trích dẫn những ông như Aristote đã chết từ lâu.

 Tôi xin bàn: Xưa nay người ta quan niệm, người có học thì phải “nói có sách mách có chứng” chứ không thể ăn nói vu vơ. Trái lại chỉ kẻ vô học mới ăn nói tùy tiện, bạ đâu nói đấy. Trong học vấn, cái quan trọng và ưu tú nhất là nắm được “nguyên lý” – tức là luật vĩnh cửu. Nước thì bao giờ cũng là nước dù cổ hay kim, nếu nước khác đi thì sự sống không còn. Và nước có bao giờ thôi chảy chỗ trũng, cũng như không tuân thủ nguyên tắc “bình thông nhau”?!

Chẳng hạn các nhà khoa học khi nghiên cứu những vì sao xa xôi, xem có sự sống không thì đều lấy tiêu chí có nước làm đầu. Và nước đó được đo theo tiêu chí dưới mặt đất như đã tồn tại cả triệu năm nay. Hiện nay, các bộ bách khoa thư của nhiều nước có rất nhiều hạng mục, và những chuyên mục chính thường chứa quan điểm của triết gia Aristote. Đặc biệt cho đến nay, không công trình khoa học nào được chấp nhận nếu không bảo vệ tuân thủ theo logic Đồng nhất luận, Khử Tam, và Tam đoạn luận của Aristote.

Người có học chân chính luôn phải lấy chân lý làm đầu, mà chân lý thì vĩnh cửu, nguyên lý cũng vĩnh cửu, lề luật vật lý tự nhiên cũng vĩnh cửu, không gian, thời gian, hay Hữu thể luận đều vĩnh cửu. Các tôn giáo như Phật giáo, Do Thái giáo, Ki-tô giáo, Hồi giáo đã tồn tại hơn nghìn năm nay vẫn là những tôn giáo lớn nhất thế giới, đâu có bị coi là cũ kỹ. Các trường đại học trên thế giới  cũng tự hào về số tuổi của mình, chớ đâu có coi thế là già. Việt Nam thuộc nước nghèo bậc nhất thế giới, vì dân trí quá thấp, nhưng còn vì một thứ khác như có chuyên gia bàn: Việt Nam không chỉ lạc hậu mà lo nhất là Lạc Điệu, như cái cách người ta cố tình làm đường xong mới đào lên đặt cống. Người ít học lẽ ra “biết thì thưa thốt, không biết thì dựa cột mà nghe”, đằng này lại chê bai không chỉ người hơn mình, còn chê bai cả các ông tổ triết học của loài người. Như vậy đâu chỉ là “Điếc không sợ súng”, mà còn đòi đem cái thấp, cái dốt ra đòi phỉ báng xóa sổ cái cao! Ở đời không thử làm sao biết, nhiều bạn comment nhìn qua thấy kiến thức cũng uyên bác lắm, các bạn hãy thử một lần dùng tên thật viết một bài tiểu luận xem thế nào? Người Việt có đặc tính cố hữu đại trà là rất yếu ớt về khả năng kiến trúc bằng lý trí, các bạn thử nhảy qua một lần xem! Hoặc có thể các bạn làm được hơn điều đó rất nhiều. Xin mời nhé!

Có một câu chuyện thế này. Một họa sĩ vẽ tranh ở quảng trường. Một người đi quA ngắm nghía, suýt xoa “đẹp quá! Chỉ có điều đôi giầy không giống lắm!” Họa sĩ liền nhảy ra “ông nói vậy ư? Ông là ai?”

“Tôi là thợ đóng giầy!”

“Rất cám ơn ông!” Họa sĩ cảm ơn người thợ.

Ngắm Sài Gòn tuyệt đẹp từ không trung  - Chợ Bến Thành, nhà thờ Đức Bà, bán đảo Thanh Đa, kênh Nhiêu Lộc – ThịNghè… hiện lên tuyệt đẹp dưới góc nhìn từ không trung của nhà báo, nhiếpảnh gia Giản Thanh Sơn. Với kinh nghiệm hơn 20 năm chụp ảnh từ không trung, nhà báo, nhiếp ảnh gia Giản Thanh Sơn (SN 1957) đang hoàn thành cuốn sách và chuẩn bịtriển lãm bộ ảnh đặc biệt: “Khám phá Sài Gòn từ không trung”. Một số dự án sách và triển lãm khác cũng được anh dự định triển lãm trong thời gian tới như: Đảo và bờ biển Việt Nam nhìn từ không trung, Vòng quanh thế giới, Môi trường thế giới nhìn từ không trung... Nhà báo, nhiếp ảnh gia Giản Thanh Sơn cho hay, mặc dù anh đã chụp hàng ngàn bức ảnh về nhiều vùng quê trải dài khắp đất nước, các đảo và bờ biển của Việt Nam… từ trên không trung nhưng chưa thực hiện được bộ ảnh nơi anh đang sinh sống. Trăn trở đó được anh đeo bám từ nhiều năm liền. Mãi đến những ngày giữa tháng 8 vừa rồi anh mới hoàn thành tâm nguyện. Để chụp được bộ ảnh này, nhà báo, nhiếp ảnh gia Giản Thanh Sơn cho hay, anhđược trợ giúp đặc biệt của Trung đoàn không quân trực thăng 917 (Sư đoàn không quân 370). Anh Sơn thổ lộ: "Mục đích lớn nhất khi tôi thực hiện bộ ảnh khám phá Sài Gòn từ trên không là muốn người dân TP thấy được nơi mình đang sinh sống nhìn từ trên không trung với sự chuyển động , khác lạ... Và quan trọng hơn, tôi muốn mọi người thấy được TP sau 300 năm đã đổi thay ra sao. Tôi nghĩ chắc ít có ai biết dinh Độc Lập, chợ Bến Thành, đại lộ Điện Biên Phủ hay ngã bảy Lý Thái Tổ… nhìn như thế nào từ không trung", nhiếp ảnh gia Giản Thanh Sơn chia sẻ. Được sự đồng ý của tác giả, VietNamNet trích giới thiệu với bạn đọc một sốtác phẩm từ bộ ảnh “Khám phá Sài Gòn từ không trung” mà Giản Thanh Sơn dự định sẽ công bố sắp tới.

CHÙM THƠ VIẾT VỀ MẸ- THẠCH ĐÀ

CHÙM THƠ VIẾT VỀ MẸ-thạch đà

BÀI THƠ NHỎ TẶNG MÁ            nhà thơ     thạch đà

Má là một nữa quê hương của con

Núi Nhạn sông Đà trong dáng hình của má

Những câu thơ vật vã trên những bậc thang

Chưa chạm vào nét lung linh bình dị

Má đánh thức nỗi buồn con miền cuối Việt

Ngóng vầng trăng hao khuyết

Mòn vẹt đêm, vỡ âm thanh

Mà sao dáng má in hằn tim con

Má là phần thiêng liêng con đánh mất

Như linh hồn xứ sở

Dẫu cơm áo làm con phiêu bạt

Nhưng cơn mưa thương mặt đất tìm về

31/01/2004

NHÀ VĂN ĐÚNG NGHĨA LÀ TINH HOA CỦA ĐỜI

NHÀ VĂN ĐÚNG NGHĨA LÀ TINH HOA CỦA ĐỜI

Nguyễn Hoàng Đức

Nước ta có hàng nghìn nhà thơ, đó là những người vào hội nhà nước, kỳ thực, nếu rưa rứa vậy, như hội thơ chui vừa qua kết nạp trong ít tháng đã có khoảng dăm ngàn người trình độ trứng gà – trứng vịt với hội chính thống luôn, thì Việt Nam có khoảng cỡ triệu nhà thơ, và cũng có khoảng vài trăm nhà văn. Nhưng số lượng hùng hậu đó có bao nhiêu nhà thơ và nhà văn chuyên nghiệp đúng nghĩa? Để biết cây hãy xem quả, và xem cách người cầm bút ra quả.

Văn học tất yếu phải có nhân vật, nếu không có khác gì bánh mỳ không kẹp nhân. Bánh trưng Việt Nam nếu không có nhân, sao thành bánh trưng?! Ấy vậy mà hầu hết các nhà thơ Việt không thể hiểu, và nếu có hiểu cũng không thể làm, hàng nghìn tập trường ca ra đời không hề có nhân vật, nếu có nhân vật thì rất nhợt nhạt, không tạo thành một xã hội nhân vật, hiếm hoi lắm mới xuất hiện một nhân vật trước biển trời mênh mông không biết làm gì ngoài gãi háng. Ngay cả văn xuôi, nhân vật cũng rất nhợt nhạt, nhiều tác giả trẻ viết truyện như là viết ký, nhân vật không giao tiếp, va chạm, xúc tác, mà chủ yếu là suy diễn trong đầu.

Suy diễn quá nhiều đó là cách làm nghèo và phản văn học, đặc biệt sau khi đã xuất hiện Hiện tượng luận, chủ nghĩa hiện sinh, và bút pháp đối thoại ngôn từ của Faulkner trong “Âm thanh và cuồng nộ”. Một vài nhà văn, nhà thơ quá nổi tiếng còn được khiên cưỡng ghép cho những bút pháp “hậu hiện đại”, nhưng than ôi, họ không biết tiếng Tây, cũng chẳng biết viết văn theo mệnh đề kép có đại từ quan hệ, hoặc giả có biết tiếng Tây thì lại sền sệt tâm hồn í ì i tre lá.

Nói một cách thẳng thắn, không thể ấm ớ che đậy, như trước đây ngành điện ảnh đã từng công bố sau bao nhiêu lần chần chừ: Phim Việt Nam dở là bởi kịch bản văn học yếu. Văn học Việt quả là rất non tay lèo tèo, nhân vật không có, định lấy đậu phụ làm nhân chay cho văn học, tưởng là nhân ăn vào thấy nhạt vô song. Nhân vật nhợt nhạt không có hành động, càng không có tư tưởng, chỉ có tí chút sinh hoạt ăn ngủ, dục vọng, họp hành vô bổ. Tình tiết yếu. Chủ yếu dùng suy diễn, nhưng tri thức và tư tưởng lại yếu nên suy diễn loanh quanh.

Chúng ta có những hội văn nghệ rất lớn, một cái cây to nhiều người khênh còn được, nhưng dăm người tụ lại một cây sáo, hay trăm người bấu lấy một cây đàn thì làm sao tấu nhạc được. Nhà văn là nghề cầm bút, đâu có phải đua nhau ra đồng tát nước, mà có thể xúm xít đông đảo trên trang giấy? Cụ thể chúng ta có Văn nghệ quân đội, Văn nghệ công an, Văn nghệ công nhân, chỉ còn thiếu văn nghệ nông dân và văn nghệ dọn môi trường. Đấy là cách chúng ta đã đặt vấn đề sai. Tại sao?

Bởi văn nghệ là của Văn nghệ sĩ, chứ làm sao của bộ đội và công an cũng như công nhân được?! Nhà nông làm ra sản phẩm thì người ta gọi là “nông sản”. Quân đội có súng ống bảo vệ biên cương. Công an có dùi cui bảo vệ an ninh. Chứ quân đội và công làm sao có tác phẩm để trở thành văn nghệ sĩ? Tất nhiên quân đội và công an có quyền yêu văn nghệ, thì chúng ta chỉ nên gọi là “câu lạc bộ văn nghệ quân đội” hay “CLB văn nghệ công an” thì được. Văn nghệ là tinh hoa phải dùng đúng chỗ thì nó mới đắt. Trái lại một khi chúng ta dùng từ “văn nghệ” cách lạm dụng tràn lan, thì nó mới nảy sinh sự coi thường nhàm chán và tạo ra vô số nhà thơ, nhà văn nghiệp dư.

Cụ thể, về mặt học thuật, các triết gia Hy Lạp xác định không thể có quân nhân, công nhân, nông dân viết văn. Aristote lập luận: Những người lao động chân tay nặng nhọc hay mưu sinh kiếm sống vất vả, khó có thể có tâm hồn thanh cao. Tại sao? Vì lao động mưu sinh đã không giúp người ta sự thanh nhàn để suy tư. Và nếu không suy tư đủ nhiều đủ chín, người ta khó mà ngẫm nghĩ thấu đáo mọi vấn đề. Xã hội Hy Lạp xưa tách bạch rõ ràng: người chủ và đầy tớ. Người chủ có tiền đầu tư làm ăn, có bổng lộc điền sản, vì thế học hành, đọc sách và suy ngẫm. Trái lại người ở vất vả lao động dịch vụ tay chân không thể có điều kiện suy ngẫm những điều cao thượng.

NHẬN SÁCH THƠ BẠN THƠ Ở NHÀ ,NHÀ THƠ NGUYỄN NGUYÊN BẢY

Tin ảnh sách Thơ Bạn Thơ 3

BẠN THƠ NHẬN SÁCH THƠ BẠN THƠ,3

Các bạn thơ: Phạm Thế Cường/ Nhật Lệ/ Vũ Tam Huề/ Nguyễn Thái Sơn/ Thanh Tùng/ Lê Thiếu Nhơn/ Hồ Thanh Ngân..đã nhận sách TBT3 tại tệ xá.
Sách đang tiếp tục phát hành tại Sài Gòn, mời các bạn liên lạc trực tiếp DT 0989722051 để nhận sách biếu tặng.

Nhà thơ Nguyễn Thái Sơn đấy! Lúc đến tâm trạng u u ẩn ẩn lắm, thơ thẩn cùng nhau một hồi chàng cười toe toe..Vui vững tin lên nhé..

Lê Thiếu Nhơn nói một câu xưa như trái đất mà những người chậm lấy vợ thường hay nói: Cháu dạo này lười lắm..
.

Và, nhà thơ "hơi ốm này", ở mãi tận Cà Mâu, xe đò đi lấy sách, rồi về ngay trong ngày, lúc 8 giờ tối..Thương quá là yêu, chàng là nhà thơ không quá trẻ Hồ Thanh Ngân..Thượng lộ bình an, tiếp tục yêu thơ nhiều hơn nhé..

 nguyennguyenbay.blogspot.com

CHÙM THƠ ĐĂNG TRÊN THƠ BẠN THƠ 3-HỒ THANH NGÂN

NGƯỜI ĐÁNH BẮT GIẤC MƠ

                                                                   

                                                                   

                   Đêm đêm tôi giăng lưới         

                   Đợi giấc mơ trở về

                   Giấc mơ không dự ngôn

                   Giấc mơ không ác mộng

                   Chỉ là phiếm chỉ của kẻ qua đường

                   Tôi kéo lưới giấc mơ

                   Không phải sự mỏi mệt, không phải sự phiền rầu

                   Mẻ lưới lạc quan, tinh mơ sung sướng

                   Người ngư phủ tôi rung rinh

                   Trong trỉu ắp giấc mơ

                   Tôi ngồn ngộn giấc mơ như người đi biển trúng mùa cá

                   Đêm tôi giăng lưới giấc mơ.

DƯ LUẬN VỀ GIẢI THƯỞNG HỘI NHÀ VĂN: MUỖI ĐỐT GỖ?

Dư luận về giải thưởng hội nhà văn: Muỗi đốt gỗ?

PN - Thật lạ, hằng năm cứ vào dịp cuối năm thì y như rằng sóng gió dư luận về Hội Nhà văn (HNV) Việt Nam lại nổi lên. Có hai chuyện cứ lặp đi lặp lại nhiều lần: kết quả giải thưởng văn chương và xét kết nạp hội viên mới. Cứ nhìn lại mà xem, sự việc hội viên từ chối một giải thưởng danh giá trên văn đàn hiện nay đã trở thành phổ biến.

Trước hiện tượng này, cần phải nghiêm túc xem lại vai trò và uy tín của các thành viên ban giám khảo. Hoàn toàn không phải “nổi hứng”, “chơi trội” hoặc “đốt đền” mà các nhà văn, nhà thơ như Hồ Anh Thái, Ly Hoàng Ly từng nói “không” với giải thưởng của HNV và năm nay lại đến lượt nhà văn Y Ban, Phạm Ngọc Cảnh Nam. Rõ ràng, đây là sự bất thường!
Đã thế, dư luận lại cho rằng, những người “cầm cân nảy mực”, có “vai vế” của Hội lại chiếm quá nhiều giải. Khi nhà thơ Hữu Thỉnh tiếp tục nhận giải tập thơ Thương lượng với thời gian, dư luận lại rộ lên rằng HNV đã từng trao giải cho ông với Đường tới thành phố, Thư mùa đông, chẳng nhẽ vinh quang lại đến những… ba lần? Một việc “xưa nay hiếm”, rất hiếm! Gần đây nhất, ta có thể kể đến trường hợp Lỏng và tuột (Trần Đức Tiền), Huyền thoại tàu không số (Đình Kính), Lính trận (Trung Trung Đỉnh) và bây giờ Thành phố đi vắng (Nguyễn Thị Thu Huệ), khiến nhà thơ Trần Nhương có lời bình, ngẫm lại thấy chua chát: “Mới chỉ chưa đến nửa nhiệm kỳ khóa mới mà có đến bốn ủy viên trong Ban chấp hành lần lượt được trao giải thưởng thì mới thấy các ủy viên của Hội ta viết văn tài thật”.

SÓNG VÀ KHOẢNG LẶNG, TẬP VÔ LỐI CỦA TỪ QUỐC HOÀI PHẢN THƠ CA

 Đỗ Hoàng

 Tôi cầm lên đặt xuống tập sách Sóng và Khoảng lặng  của Từ Quốc Hoài không biết bao nhiêu lần, định viết vài nhời, nhưng rồi tự nhủ: “Hơi sức đâu mà đi mua tiếng chưởi vào mình! Bao nhiêu người tài danh họ im lặng để “dĩ hòa vi quý”, mình cứ ngứa mồm chẳng được cái gì. Ở đời thì trăng cứ sáng, chó cứ sủa người cứ đi, đã làm sao đâu!
     Tập thơ Sóng và Khoảng lặng của Từ Quốc Hoài và 3 tập thơ của 3 tác giả khác Mai Văn Phấn, Đỗ Doàn Phương, Đinh Thị Như Thúy) được giải thưởng Hội  Nhà văn hai năm ((2010 – 2011). Các báo chí chính thống, trang mạng chính thống rầm rộ in thơ của tác giả đạt giải thưởng Hội Nhà văn Việt Nam nên làm mọi người trong đó có tôi chú ý, tìm đọc.

    Chắng phải tìm đâu xa, các  báo chí chính thống như: Tạp chí Nhà văn, Tạp chí Thơ, báo Văn nghệ, nhất là báo Văn nghệ còn dành một trang để khen hết lời “ Nhà thơ Từ Quốc Hoài với những cột mốc văn chương”.  Ảnh Từ Quốc Hoài ôm bó hoa, comle, cà vạt như chú rể trong đám cưới. Thật là  “Ông mang cái vẻ bên ngoài để che đậy cái sơ sài bên trong” (Tú Mỡ) 

  Tôi đọc lướt qua tập Sóng và Khoảng lặng, thất vọng với cách viết của Từ Quốc Hoài. Đó là ý cá nhân của tôi.  Tôi chọn bài Người làm vườn in và sau đó “dịch” bài này ra thơ Việt bằng cả hai cách, một lục bát, một năm chữ in trênvannghecuocsong.com và dohoang.com để người đọc họa may còn đọc được và hiểu được. Kẻm theo hai bài dịch là bài văn tả cảnh Vườn nhà em của một em học sinh lớp 6 tận xứ núi Plei ku. Và so sánh bài vô lối Người làm vườn  của Từ Quốc Hoài và bài văn tả cảnh Vườn nhà em của em học sinh lớp 6 và bình bài vô lối của Từ Quốc Hoài dở hơn nhiều lần bài văn của học sinh lớp 6 xứ núi Pleiku.


  Ngày nào đi làm tôi cũng kè kè cuốn Sóng và Khoảng lặng trong cặp, thấy ngứa ngáy, lộm cộm, khó chịu vô cùng. Dỡ ra đọc lại có cảm giác như gặm phải đá sỏi hoặc như đi giữa đường vấp phải đinh sắt mà bọn du thủ, du thực rải đinh để bẩy xe ô tô, xe máy bây giờ. Tâm trạng chẳng khác gì nhà thơ Hải Bằng vịnh hai ông nhà thơ, nhạc sỹ vườn thời thập kỷ 70 thế kỷ trước được báo chí chính thông lăng xê:

“Hoan hô nhà thơ Văn Zin,
Bỗng đâu bắt gặp cái đinh giữa đường.
Hoan hô nhạc sỹ Minh Zương
Bỗng đâu bắt gặp giữa đường cái đinh!”
   Vấp tập Sóng eg Khoảng lặng, tôi cũng như vấp phải đá sỏi và đống đinh trên đường vậy!
*

   

CĂN NGUYÊN SÂU XA CỦA VẤN DỀ

Triệu Lam Châu

CĂN NGUYÊN SÂU XA CỦA VẤN ĐỀ

 Hai tháng nay các báo mạng và báo giấy có rất nhiều bài viết tâm
huyết, gay gắt , quyết liệt… chứa chan nỗi bức xúc cao ngất đến tận
trời xanh – về việc Hội nhà văn Việt Nam trao giải thưởng thơ 2011 –
2012 cho các tác giả làm thơ cách tân Mai Văn Phấn, Đinh Thị Như Thuý,
Đỗ Doãn Phương… Và đặc biệt nhất là sau sự kiện Viện Văn học Việt Nam
tổ chức Hội thảo “Thơ Việt Nam hiện đại và Nguyễn Quang Thiều” ngày 28
tháng 6 vừa qua – thì nỗi bức xúc của các quan niệm như đối chọi nhau
giữa thơ truyền thống và thơ cách tân – được bùng nổ đến cao trào. Suy
ngẫm về sự bùng nổ này, tôi thấy nó nảy ra một số vấn đề chúng ta cần
phải quan tâm.

 Một là: Dân Việt Nam ta còn yêu thơ nồng nàn và say đắm lắm. Bởi vì
thơ là máu thịt và hồn cốt thiêng liêng của toàn dân tộc từ ngàn xưa.
Do đó những giá trị chân chính của thơ ca của cha ông chúng ta còn
sống mãi đến ngày nay. Chừng nào còn dân tộc Việt nam trên mặt đất
này, thì ca dao dân ca và thơ của Nguyễn Trãi, Nguyễn Du, Đoàn Thị
Điểm, Hồ Xuân Hương… còn sống mãi. Thời thế như thế nào thì sẽ có thơ
song hành với nó như vậy – nhưng vẫn cần đảm bảo tiêu chí là phải hay.
Cái hay này phải được tâm thế chân chính và trong sáng của người Việt
Nam cùng thời với sự xuất hiện của tác phẩm (và đời sau nữa) – chấp
nhận và dung nạp nó vào làm tài sản tinh thần của dân tộc.
  Thơ là một thuộc tính tâm hồn thiêng liêng và hết sức mãnh liệt của
người Việt Nam. Do vậy người ta quan tâm đặc biệt tới mọi động thái,
dẫu rằng rất nhỏ mơ hồ đối với ngôi đền thơ thiêng liêng của họ. Và sự
đối chọi quyết liệt của hai quan niệm thơ truyền thống và thơ cách tân
– đã làm bùng nổ sự bức xúc trong lòng người yêu thơ chân chính – cũng
là điều dễ hiểu. Sự quan tâm của bạn đọc, bạn viết đối với thơ như vậy
– đó cũng là niềm vinh dự và hạnh phúc cho người cầm bút. Còn gì buồn
hơn khi một tác phẩm thơ tâm huyết, được thai nghén bao tháng ngày –
nay chào đời mà chỉ nhận được cái nhìn dửng dưng của người đời. Theo
tôi nghĩ, dẫu bạn đọc nhỡ có chê thơ mình dở chăng nữa, thì cũng chẳng
nên lấy đó làm buồn. Chỉ nên buồn thoảng qua thôi, vì dù sao, như vậy
là họ có quan tâm  đến mình, đọc thơ của mình và mới nhận ra đó là thơ
gì theo cảm nhận của họ. Thời buổi này, nào ti vi, nào chiếu bóng, nào
khiêu vũ… và vô khối các trò chơi quyến rũ khác chi phối khán thính
giả. Vì lẽ đó, có người để mắt tới thơ mình, đã là vui rồi. Người ta
chê thơ mình – đó là sự cảnh tỉnh yêu dấu. Người làm thơ (trong đó có
tôi, Triệu Lam Châu) cần hết sức tỉnh táo và bình tĩnh mà vui vẻ nhận
lấy những lời chê yêu dấu ấy, để phấn đấu nỗ lực hơn nữa. Thể nào rồi
ông trời cũng có mắt…

CẢM XÚC THIÊN BẨM LÀ CON Ở CỦA SÁNG TẠO

CẢM XÚC THIÊN BẨM LÀ CON Ở CỦA SÁNG TẠO

Nguyễn Hoàng Đức

“Không thầy đố mày làm nên”, đó là phương ngôn rất súc tích thể hiện chủ kiến của người Việt, rằng: không học thì đừng mong làm được gì.

 

Người Tàu có câu: “Lúc nhỏ không học lúc lớn chẳng biết làm gì, vì thế lúc nhỏ lo cho lúc lớn mà học”. Họ còn xác định chắc chắn: bản năng dù xuất sắc thế nào cũng khôn bằng một phần nghìn học tập và rèn luyện qua phương ngôn: “Làm thầy một ngày làm cha một đời”. Câu này có nghĩa, ai là thầy ta dù chỉ một ngày buộc ta phải tôn trọng như tôn trọng người cha cả đời.

Tại sao? Bởi vì làm cha tức là bản năng đấy, đó chỉ là người tán tỉnh, rủ rê, thập chí hiếp dâm một người đàn bà mà sinh ra ta. Đó là kết quả của cơ quan sinh dục, bản năng một trăm phần trăm. Con chó, con dê, con lợn, con bò chúng đi tơ rồi cũng đẻ giống cha mẹ ta, tất cả là luật sinh vật sinh tồn tuyệt đối. Nhưng làm thầy thì sao, dù người ta chỉ làm thầy ta có nửa chữ hay một ngày, nhưng đó là sản phẩm truyền thụ của bộ não, đưa vào não ta tình trạng nhận thức để sống cao hơn bản năng xác thịt mà ta đang có. Độ cao của tinh thần dù chỉ một ngày cũng cao hơn thể xác chỉ biết thụ tinh và rụng trứng. Đây là luận điểm cuối cùng đơn giản mãnh liệt nhất xóa tan hy vọng ẩn nấp của những kẻ hãm tài, ít học, muốn đem bản năng ra để xí xộ “chỉ ai có bản năng thiên bẩm mới có thể sáng tạo”. Than ôi, cái làm cha một đời không bằng làm thầy một ngày thì bàn làm gì?! Trong thực tế, không có người nào không học nhạc, dù thiên bẩm siêu phàm đến đâu có thể sáng tác giao hưởng. Bởi giao hưởng không giống ca khúc chỉ có dăm ba câu, mà nó đòi hỏi các bè, phối âm phối khí, giai điệu hòa thanh hết sức tinh tế và phức tạp. Thử xem, các phi công tổ hợp tầu vũ trụ, có thể điều khiển hay sửa chữa cả con tầu phức tạp nhất trong trạng thái lơ lửng giữa không trung, nếu không được học thì sao làm được? Có phi công nào không học mà thiên bẩm leo lên tầu vũ trụ không?

Thực ra chúng ta chỉ đang bàn một việc rất hiển nhiên, bởi vì não trạng của người Việt, đặc biệt giới văn nghệ sĩ còn quá thấp, nên chúng ta đành phải bàn về việc còn chưa ngã ngũ căn bản này. Quốc gia nào cũng xác định: Giáo dục là nhiệm vụ chiến lược hàng đầu để xây dựng quốc gia hùng cường. Giáo dục nghĩa là gì? Nghĩa chính của nó là học tập, đào luyện, tập thành.

Đối với các triết gia Hy Lạp, thì người không có lý trí là hạng vứt bỏ ngay không cần phải bàn. Chẳng hạn, một chiếc xe dù hiện đại, nhưng không có bánh lái, rồi phanh để điều khiển theo ý muốn thì ai dám lái để gây tai nạn, mà người ta sẽ vứt bỏ nó ngay. Một con tầu, một phi cơ, hay một tầu vũ trụ cũng vậy. Một con ngựa tốc độ siêu phàm nhưng nếu không thuần hóa được không ai dám cưỡi. Một người thiếu lý trí, sẽ không có khả năng kiểm soát bản thân, bạ đâu ăn đó, bạ đâu tiêu hóa đó làm mất vệ sinh xã hội, rồi khi cơn sinh lý nổi lên liền hiếp dâm, lúc đói liền trộm cướp. Lý trí yếu đã hàm chứa một tên tội phạm. Vì thế người ta phải học để trở thành người có khả năng kiểm soát lý trí. Một chiếc diều bay lên trời được phải nhờ sợi dây, sợi dây đó chính là lý trí. Vì thế các triết gia như Socrate, Platon đều cho rằng: con người càng có nhiều lý trí kiểm soát bản thân thì càng vĩ đại, bởi vì lý trí đó giống hệ điều hành đã nâng con người lên những cầu thang tiến bộ nhiều nhất. Trái lại người sống theo cảm xúc tức là người còn ở mức bản năng gần với con vật, cuộc sống không thể nào tốt đẹp. Socrate nói: nếu không có khả năng kiểm soát của lý trí, con người không thể nào hạnh phúc. Và ai có lý trí tức có hệ điều khiển người đó bao giờ cũng là ông chủ điều khiển người khác. Còn ai sống theo cảm xúc thì luôn luôn là vai thuộc hạ, kẻ dưới, con ở, cần phải có người có lý trí cao hơn dẫn dắt đi. Người Việt nói “Một người lo bằng một kho người làm”.