VĂN CHƯƠNG CHÍNH LUẬN NAM KỲ ĐẦU THẾ KỶ XX

VĂN CHƯƠNG CHÍNH LUẬN NAM KỲ ĐẦU THẾ KỶ XX VÀ

NHỮNG ĐÓNG GÓP VÀO SỰ VẬN ĐỘNG PHÁT TRIỂN

CỦA VĂN HỌC YÊU NƯỚC VIỆT NAM

                                                                                       Cao Minh Tèo, thực hiện

1. Tiền đề lịch sử, kinh tế, văn hoá, xã hội ra đời văn chương chính luận Nam kỳ và các vấn đề lớn của văn học Minh Tân

Bước vào nửa sau thế kỷ XIX đầu XX, nhiều nước châu Á trong đó có Việt Nam, đứng hoạ thực dân. Trước tình hình biến động này, châu Á chuyển từ bộ mặt phẳng lặng mấy ngàn năm sang ý thức và vận động đổi mới để tự vệ, trỗi dậy khẳng định ý thức về dân tộc mình. Tuy nhiên, ở Việt Nam các vua triều Nguyễn với tư tưởng lạc hậu, bảo thủ “bế quan toả cảng” dẫn đến hoạ nô lệ thực dân với ba thể chế bảo hộ miền Bắc, khâm sai cố vấn ở miền Trung, miền Nam thuộc địa.

Tính từ khi đồn Kỳ Hoà thất thủ (1861), Pháp chiếm 03 tỉnh miền Đông  (1862), rồi thu tóm hết 06 tỉnh Nam kỳ (1867) cho đến hoà ước Patennôtre 1884 thì Việt Nam hoàn toàn mất độc lập tự chủ. Từ đó đã nãy sinh nhiều chuyển biến quan trọng trong xã hội Nam kỳ. Hiện tượng nổi bật của thời kì này là cuộc nổi dậy của nghĩa quân miền Nam dưới sự chỉ huy của các tướng lĩnh không phục mệnh triều đình, các quan lại, sĩ phu yêu nước như Hồ Huân Nghiệp ở Mỹ Tho, Trương Định ở Gò Công, Trần Thiện Chánh, Lê Huy, Cai tổng Là cùng đề đốc Nguyễn Văn Tiến ở Bình Chánh, Cần Giuộc, Rạch Kiến. Nhà Thơ Nguyễn Đình Chiểu viết Văn Tế nghĩa sĩ Cần Giuộc để ca ngợi những tấm gương hy sinh ấy.

Năm 1885 đã nổ ra cuộc khởi nghĩa 18 thôn vườn trầu, chiếm Hóc Môn, giết diệt gian đốc phủ Ca. Đến đầu thế kỷ XX vẫn còn liên tiếp hai cuộc khởi nghĩa năm 1913, 1916. Khi phong trào Cần Vương đa số dưới hình thức khởi nghĩa quân sự vừa tàn lụi, thì phong trào Duy Tân được dấy lên cả 03 miền, khi người Việt Nam nhận ra thế yếu quân sự của mình. Riêng ở Nam kỳ, khi bước vào thời kì thuộc địa thì hình thức đấu tranh công khai, hợp pháp trên các mặt kinh tế, văn hoá xã hội, chính trị là thích hợp hơn cả. Với nhận thức đúng đắng, năm 1905 phong trào Đông Du được mở đầu bằng chuyến đi Nhật của cụ Phan Bội Châu. Khoảng năm 1907 – 1908 trong số du học sinh cả nước ước khoảng hai trăm người, thì Nam kỳ chiếm hết một trăm người.

Riêng ở miền Nam trước khi bị rơi vào hoạ thực dân, thì cùng với phòng trào Duy Tân cả nước, người miền Nam nhiệt tình nhiệt thành đi vào cuộc cách tân đất nước. Người Nam bộ nhận thấy việc xây dựng nhà máy, đường xá, cầu cống… của Pháp là để khai thác chứ không phải khai hoá. Hệ quả tất yếu của chánh sách thực dân về mặt chính trị kinh tế là đã gây ra một sự phân hoá sâu sắc trong các tầng lớp xã hội ở Nam kỳ.

Cuối thế XIX đầu thế kỷ XX miền Nam đặt biệt là Sài Gòn Gia Định đã dần trở thành một trung tâm chính trị quan trọng của Việt Nam, với một sắc thái quốc tế khá rõ nét do nhiều ảnh hưởng của cách tháng Mười Nga, Cách mạng phản đế và phản phong ở Trung Hoa,  Phong trào canh tân ở Nhật Bản… Bên cạnh đấu tranh vũ trang, phong trào đấu tranh chính trị ngày càng có nhiều màu sắc đa dạng như công khai, bí mật, biểu tình… Các giai cấp, các tầng lớp, các tổ chức chính trị đều muốn thể hiện các chương trình hành động về chính trị, xã hội văn hoá của mình. Trong đó, nỗi bật nhất vẫn là ý chí đòi độc lập tự do, thể hiện trên mọi bình diện sinh hoạt của dân tộc lúc bấy giờ.

Nói đến sự ra đời của văn học quốc ngữ nói chung văn chính luận nói riêng cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX phải nói đến những tiền đề thẩm mĩ, tư tưởng. Tiến trình hiện đại hoá của văn học Quốc ngữ miền Nam đã diễn ra bằng tất cả các phương thức từ tiệm tiến đến nhảy vọt và thể hiện khá đầy đủ những nét lớn của quá trình hiện đại hoá của văn học Việt Nam nói chung.

 Hệ tư tưởng tiến bộ này được thể hiện rõ nét trong mảng thơ ca và văn xuôi chính luận có nội dung yêu nước, duy tân bằng chữ Quốc ngữ xuất hiện sớm nhất nước ở Nam bộ bắt đầu từ những năm tháng sớm nhất cuối thế kỷ XX, thông qua các phương tiện quan trọng là báo chí và sau đó là xuất bản thành sách.

Trong nhiều loài báo chí với nhiều khuynh hướng chính trị khác nhau, đáng chú ý nhất vẫn là báo chí của nhà văn, nhà trí thức duy tân yêu nước được phát triển rầm rộ ở Nam kỳ dựa trên ý thức về mục tiêu giành độc lập tự do. Chính trên cơ sở này, mà thơ ca Minh tân cùng với văn chương chính luận, bút chiến có nội dung bàn về những vấn đề kinh tế, văn hoá tư tưởng, xã hội, nhưng với chính trị thì được thễ hiện dưới mạch ngầm được phổ biến rộng rãi trên báo chí công khai, và điều này được gắn với bước phát triển sớm nhất nước của nền văn học chữ quốc ngữ Nam bộ. Ví như ở Cần Thơ, Trần Đắc Nghĩa một địa chủ nỗi tiếng hưởng ứng phong trào Minh Tân. Như vậy, văn học quốc ngữ Nam kỳ nói chung văn chính luận nói riêng cách tân Nho giáo, xây dựng một thế giới quan, nhân sinh mới, hướng tới nâng cao dân trí, nhằm một nội dung lớn hướng tới xây dựng cái nhìn mới cho người Việt Nam, dựa trên tư tưởng khai sáng ở phương Tây thế kỷ XVIII. Văn chương yêu nước Nam bộ lúc này chuyển từ ý thức hệ tư tưởng phong kiến sang ý thức hệ Tư sản.

Đây được xem là quá trình hiện đại hoá, cụ thể hoá các bình diện của tư tưởng yêu nước Việt Nam thông qua mảng văn xuôi chính luận ở Nam kỳ.

LƯU THỊ CẨM HUYÊN : THƠ VIẾT TỪ CUỘC ĐỜI

LƯU THỊ CẨM HUYÊN VÀ NHÀ THƠ LÊ THỊ KIM

Khi thiên nhiên ca điệu rock…

Hãy cứ nuối tiếc về điệu hò một thời vang êm êm trên sông
Về chiếc thuyền con với mẻ lưới tươi như nụ cười đứa trẻ
Về màu xanh in bóng mây trời
Bởi dòng sông bây giờ đã kiệt sức

Đừng trách khi dòng sông ăn dần ăn mòn bờ bãi, nuốt chửng lũy tre khỏa lấp cơn cuồng
Đừng than thở trước những gầm gừ, rên rỉ
Con nước cũng biết lý sự để giành giật công lý cho riêng mình.

Cánh đồng mang màu vôi vữa
Nứt nẻ hệt đường gân xanh xao của đất
Tháng sáu năm nay nắng cháy vạt cỏ may trên triền đê
Con dế làm cuộc đi rong khi chẳng còn búi cỏ gà trú ngụ
Những gốc rạ ngửa mặt nhìn trời nghe thớ đất thè lưỡi khát phù sa
Luống cày của ba nhọc nhằn lật từng lớp đất
Mẹ đợi mưa về khi đã cuối hoàng hôn
Tháng mười cánh đồng lênh láng nước
Con dế lẻ loi trên đụn mối trôi mãi về xuôi
Rồi lặng lẽ tụng bài ca vô vọng thay cho những kiếp người.

Cánh rừng không còn trẻ nữa
Loang lổ nhiều vệt cắt như tấm áo rách để lộ ra vết thương
Nhức buốt và tật nguyền
Nước để lại trên da thịt đất những vết sẹo khó lặn đi
Màu xanh bị ý thức ngông cuồng xâm thực đến cạn cùng.

Đừng hỏi vì sao đại dương tham lam táp vào bờ bãi
Bởi câu trả lời thuộc về mình
Những chiếc thuyền ra đi để lại nỗi bất an
Sóng vẫn âm ỉ ướp mặn thêm từng tấc đất.

Mai này đừng khóc khi những đứa con của chúng ta cãi lời cha, cãi lời sách vở
Cánh rừng màu nâu, chẳng phải màu xanh đại ngàn
Dòng sông trơ ra xác đá, chẳng phải dịu dàng như đi vào thơ ca
Bởi một thế hệ người đã vô tư gom củi đốt mái nhà chung.

Thiên nhiên chẳng còn hòa âm để chan hòa cho nhau
Đã phẫn nộ và gào thét
Như điệu rock dữ dội trả đũa con người
Thiên nhiên cũng có triết lý của riêng mình - triết lý vô ngôn
Và con người phải nhìn nhận nghiêm túc về nó.

LƯU THỊ CẨM HUYÊN
(ĐH KHXH&NV TP.HCM)

BÌNH THƠ CHU THỊ LINH QUANG

Thơ Chu Thị Linh Quang

chu thi linh quang
0433831483
0979058375  
Chu Thị Linh Quang
 Hội nhà văn Hà Nội

        MỘT BUỔI SÁNG CUỐI THU  

Tôi ngồi lặng trong mùa thu xa vắng
Không nghe hơi thu phả nhẹ làn khói mỏng lên má
Không nghe gió thầm thì nỗi khao khát khó nói lên lời
Không nghe con đường phía trước lặng lẽ trở mình từ chối những bước chân vô tâm,
Không nghe tiếng giọt sương gõ nhịp tí tách đều đều nhẫn nại,
Không nghe tiếng em nhón chân đi lướt qua thảm cỏ xanh  mềm,
Không nghe thấy tiếng sóng lòng tôi đang vỗ nhẹ, vỗ rất khẽ,
Không nghe tiếng thở dài của mẹ khi đi chợ về,
Không nghe tiếng vĩ cầm từ ô cửa sổ phía bên kia đường run rẩy vọng lại...
Không nghe tiếng ru con từ cuối làng nghẹn ngào ...
Không nghe tiếng hồ sen đang tàn mà hương còn vương vấn ...
Không nghe thấy gì
ngoài tiếng sột soạt của tờ giấy ly hôn
đang thấp thỏm chờ tôi ký đại lên một chữ.
Em đứng đó, nhưng tôi biết em đã ra đi từ lúc nhón chân lướt qua miếng cỏ xanh mởn mỡ màng

Tôi đứng đó, nhưng em biết tôi đã băng qua sa mạc đang phi ngựa đến vùng đất mới

Cái thằng- tôi ngửa cổ cười sằng sặc
và bóp nát những gì tôi đã không nghe được từ âm thanh cuối thu vào một buổi sáng
Cái con- em ấn chiếc bút bi vào tay tôi
 Tôi vung bút ký đại vào buổi sáng cuối thu ấy một chữ: Yes! 
                                                                                    !5/9/2012

NHÀ THƠ ĐÔNG TRIỀU - NHỮNG ĐÁM MÂY HIỆN HÌNH

·   Thơ ĐÔNG TRIỀU

              

                   LÚC TRỞ LẠI NGÔI NHÀ QUÁ KHỨ

Em mới hôm qua

Trời xanh bao la

Là trói đôi mắt vào đôi ba hôm liên tưởng

Là gói cô đơn dằn lên tầng tầng kỉ niệm

Đóa hoa lung linh trôi trên sóng gió cuộc tình

Xa xôi đó tưởng bôi xóa đường về

Lại điệp trùng buồn hơn lúc bỏ nhau đi

Ở bãi vắng ngày mưa loan xa mây

Vũ điệu mỏng chiều hoang vu biếng động

Là dán đôi mắt vào đôi khi hình bóng. . .

Là ép đôi tim lừa nhau nhìn ranh giới rộng

Thực thể cuộn tròn quái ác lẫn trong nhau

Đường về mưa lấp mặt nỗi đau

Bóng ma đó, tình yêu đó trồi lên bất kỳ khi mai về

                                                         ngôi nhà quá khứ

Bất chợt trên đầu bừng nở

Đóa xanh nhung hé mở dãy thông buồn

Cao nguyên gió trầm lòng con ngựa nhỏ

Còn ước hơn xanh hoa lá tủa vây mình

Người lại với người săn bắt cuộc lãng quên

Người lại với người truy đuổi những kí ức ngủ yên

Tiếng mây trắng nở như đàn chim sốc gió. . .

Một rừng người đi qua đôi mắt nhỏ

Một chuyến xe khép cửa đến vô cùng

     Có tiếng gọi xuyên vào chiều mưa vắng

     Dường như tảng băng, dường như cửa kính, dường như cuộc tình !

     Ta men theo đi cuối vệt nắng đời mình

     Hoa lung linh, buồn rùng mình vây quanh nhà quá khứ

     Ở đây còn con đường mở, hoa vẫn nở và tiếng thở người người

                                                                               vẫn nhớ tìm nhau. . .

      

                      nhà thơ Đông Triều -An Giang

NHỮNG ĐÁM MÂY HIỆN HÌNH

Người trông giữ khu vườn đã bỏ đi đâu

Lần lượt chúng chạy đi mang bộ lông màu tro bụi

Thật tiếc không được như trần thế : con của núi tô màu núi, mắt của rừng phủ một

                                                                                                             màu xanh. . .

Còn hi vọng một điềm lành khác đi tro bụi !

Ngang qua đời người dù chấp chới buồn vui

Một con cừu vừa trồi lên sau hàng cây tả tơi

Của vùng gió xoáy, của vùng lửa cháy như đuổi nhau trên mặt rạ đồng khô

Con cừu mang chiếc áo ấm không giống như từng có trong cơn mơ

Nó chỉ làm chiều lạnh, mưa mạnh hình thành giấc ngủ

Người lú khú tìm quá cảnh đường xa. . .

Một con ngựa vằn vừa trồi lên dợm vó khua

Tiếng hí lửa xé gầm trời tuôn xuống

Ta ngẩn nhìn nhau chiều tàn quá muộn

Đứa bé dọc đường khát sữa ré tung khăn

Con ngựa màu tro bụi từ trời hơn mãnh thú trần gian

Lùa cây rạp đất lộ mờ xa bóng núi. . .

Em tin không , đã xổng một vườn thú màu tro bụi !

Cũng như hôm qua bất giác xuất hiện một mặt người

Tất tả chúng ta nhìn đèn đỏ ngã tư bằng con mắt tức tưởi

Sẽ không kịp, không kịp. . . một chiều mưa thác đổ

Trên đại lộ

Am tương phía mặt trời sắp tắt

Giải mã khu vườn màu xám bí mật

Chỉ có đôi khi chú cừu kia, ngựa vằn, người dị mặt và dăm ba thứ khác trên trời

Giải mã những đám mây lãng đãng trong đời

Bất thần xuất hiện

Không cứ như những buổi chiều, không cứ như tiếng gầm thét trong nhau,

                                           và không cứ như ta đoán được khi nào mưa tới. . .

THƠ CỦA NHÀ THƠ TRIỆU LAM CHÂU

nhà thơ Triệu Lam Châu

chùm thơ Triệu

 Lam Châu nhân kỷ niệm 95 năm

Cách mạng Tháng mười Nga

Xanh Pêtécbua

Xanh Pêtécbua, Xanh Pêtécbua

Có hẹn nhau đâu, mà cứ đợi cứ chờ

Lòng cứ toả hoài theo sóng biếc

Nỗi thu vàng lồng lộng bến mong xưa

Cung điện mùa đông, Cung điện Mùa đông

Một mình lặng soi dòng sông trong

Một phím sóng ngời rung nhè nhẹ

Nghiêng cả chiều thu, nghiêng mênh mông

Một dòng Nhêva, hai dòng Nhêva

Vẫn chỉ là em đấy thôi mà

Một đêm trắng ảo huyền nào vời vợi

Mái tóc vàng nồng hơi thở vai ta

Một ga Metro, hai ga Metro

Lòng cứ đi vô bến vô bờ

Như ánh vàng thu giăng từ buổi ấy

Đầy nẻo đường riêng, đầy mọi bến mùa…

Một vua cưỡi ngựa trời, hai vua cưỡi ngựa trời

Tượng trên bờ soi bóng nước thành đôi

Như ta với nàng ảo huyền đêm trắng ấy

Ngỡ xanh hoài… mà lá cứ vàng rơi…

Mùa thu xưa qua rồi, chiều thu nay cũng sắp qua rồi

Mà sao còn mãi ánh chơi vơi

Một phím sóng loáng ngời rung ánh bạc

Một chiếc lá vàng khẽ đậu sáng trên vai…

Lêningrát (Xanh Pêtécbua) 1970 – Cao Bằng 2012

               

NHÀ THƠ HOÀNG THANH HƯƠNG - NHỮNG CÂU THƠ BÊN SÓNG

Hoàng Thanh Hương

Anh & những dịu dàng em

Anh

khi những ánh sáng đầu tiên của ngày

soi vào khuôn mặt em

soi vào trái tim em

háo hức đón chờ tình yêu anh từ những kí tự

được gửi từ đại dương nỗi nhớ

cộng với một nghìn năm mắc nợ

ân tình.

Anh

khi em bắt đầu ngồi vào bàn

hoa hồng thơm ngát trong lặng im

em lắng nghe giai điệu tình yêu ngân lên

trong mỗi nhịp ngón tay lướt phím

trong mắt nâu đăm đắm mơ màng

nếu anh thực sự yêu một người

anh sẽ yêu cả dáng người ấy ngồi chờ đợi

mỗi ngày, mỗi phút giây, mỗi satna khoảnh khắc

em tiếc không thể là họa sĩ

để vẽ gửi tặng anh bức tranh ấy buổi sáng nay.

Anh

chào những buổi sáng anh đi

chào những buổi sáng em nhận nguyện cầu của anh

mong em rạng rỡ

chào những nụ hôn nhờ gió mang về

cho  nhau

em ước mình là họa sĩ

để vẽ những bức tranh sớm mai rực rỡ môi hôn

em ước mình thi nhân

để viết bài thơ tình dài hai ngàn không trăm mười hai câu

câu đầu tiên bắt đầu bằng: anh yêu của em

và kết thúc là dấu ba chấm kéo dài suy tưởng.

Anh

Chỉ khi thực sự yêu một người

anh mới hiểu những dịu dàng em viết sáng mai đây.

                                                                  10-2012

                                                                        HTH

CHUYỆN TÌNH YÊU- THƠ HOA TÍM

CHUYỆN TÌNH YÊU

Nắng lên rải hột tình ươm

Cho xanh chiếc lá cho thơm tiếng đời

Ai về khó ngủ chơi vơi

Còn trăng với gió à ơi tiếng đàn

Du dương phím lỗi lạc tan

Một vòng rồi cũng nhẹ nhàng trở vô

Trùng dương thuyền dập sóng xô

Em anh cùng lái cùng tô đậm tình

Yêu nhau mãn kiếp nhé mình

Lưu vào nhân thế giữ gìn mai sau.

Hoa Tím

…………………………………………..

DẪU BAO NHIÊU KIẾP

Trầu cau nên nghĩa phu thê

Yến oanh hát mãi khúc nghê nồng nàn

Vôi hồng tô thắm mùa sang

Thanh mai trúc mã rộn ràng pháo vui

Thương nhau chia nửa sắn lùi

Đói no cùng chịu ngọt bùi có nhau

Tình trầu quấn mãi hương cau

Tình anh với thiếp ngàn sau không rời

Mặc cho trời đất đổi dời

Lòng chung vẫn giữ rạng ngời nét xuân

Thuyền tình rộn rã tưng bừng

Qua bao nhiêu kiếp muối gừng nồng duyên

Anh hùng xứng với thuyền quyên

Trong tay giai ngẫu định tiền ông tơ

Dẫu cho cây cỏ khô chờ

Lòng yêu vẫn vững khó mờ nhạt phai

Hoa Tím

………………………………………………………

THƯ ĐẦU NĂM CỦA TRIỆU LAM CHÂU GỬI MỘT BẠN VĂN

THƯ ĐẦU NĂM CỦA TRIỆU LAM CHÂU GỬI MỘT BẠN VĂN

Tuy Hoà, chiều 7 tháng 1 năm 2013      

Chào em Ph. Th. H...

Vậy là năm 2012 đã khép lại rồi em nhỉ. Ngẫm lại trong năm 2012 này ai cũng có những suy tư mang tính tổng kết chặng đường cả một năm, mình đã có những sự kiện gì nổi bật. Người thường đã vậy, người nghệ sĩ như anh em ta lại càng như vậy, em ạ. Những người làm công tác liên quan tới lĩnh vực tâm hồn, làm sao mà dửng dưng được với những xao động của sự chuyển mùa của đất trời và của lòng người cơ chứ? Nhất là những ngày này đang kỳ rét ngọt: Mấy hôm nay anh gọi điện hàng ngày thăm thầy Dương Sách (Nhà nghiên cứu văn hoá Tày, Hội viên Hội văn nghệ dân gian Việt Nam, 82 tuổi, đang sống ở  quê Caobằng). Thầy bảo rét quá, thầy nằm đắp chăn cả ngày thôi. Vậy là chả bù cho vùng Tuy Hoà đây, dẫu mùa đông mà bao chàng trai cô gái vẫn mặc phong phanh một chiếc áo sơ mi đi dạo phố. Như lúc này đây, nhiệt độ trong nhà khoảng 20 độ C thôi. Đó là nhiệt độ bình thường ở trong nhà của người Nga bên châu Âu băng giá (Như ở Xanh Pêtécbua, mùa đông lạnh những âm ba mươi độ C). Có sống ở miền nam ấm áp mới thấm thía bài hát của Phạm Tuyên ngày xưa Gửi nắng cho em, em à… Hình như cái lạnh làm cho người ta trầm tư hơn, lặn sâu hơn vào tâm trí, vào kỷ niệm của cuộc đời… Đó là một sự đằm sâu vô bờ bến, để hình thành những ý tưởng sáng tạo mới. Theo anh, thì mùa thu và mùa đông ở Việt nam là mùa của sự suy ngẫm và sáng tạo thi ca. Còn mùa xuân và mùa hè là mùa của sự thu nhận và tích tụ hiện thực vào trong tâm hồn của người nghệ sĩ. Đó là cảm nhận hết sức riêng tư của một người làm thơ đó.

Vậy trong 2012 này Triệu Lam Châu đã có những sự kiện nổi bật gì vậy? Xin chia sẻ cùng em nhé.

Đến bây giờ anh càng thấm thía giá trị ngàn xưa của cha ông người Tày quê ta.  Theo phong tục người Tày, trong đời người có những mốc quan trong sau đây: Lúc 49 tuổi người ta tổ chức lễ mừng chữ Phúc, 61 tuổi lễ mừng chữ Thọ, 73 tuổi mừng chữ Khang và 85 tuổi là lễ mừng chữ Ninh. Đó là nét văn hoá Tày ảnh hưởng từ văn hoá Trung Hoa. Qua ngàn đời người ta đã tổng kết đó là những mốc sức khoẻ con người có những biến đổi lớn. Năm 2012 anh 60 tuổi dương lịch, nhưng theo lịch âm là 61 rồi đó.

Anh thấy bản thân mình, năm nay sức khoẻ có giảm, nhưng thấy trí tuệ tự nhiên sáng láng hẳn lên. Hình như thư trước anh đã tâm sự, lâu nay anh chỉ làm thơ, dịch văn thơ và sáng tác nhạc thôi. Còn từ đầu năm nay lại nổi hứng viết phê bình và đang làm công việc hệ trọng là Đề xuất từ ngữ tiếng Tày mới hiện đại.

THƠ HOA TÍM - NGUYỄN HỒNG DUYÊN

XUÂN TRÔI

Gió xuân thả nhẹ về thăm

Nhành dương lả lướt hát dăm câu chờ

Sầu thương nhành liễu ngẩn ngơ

Niên này áo mới bao giờ mới xong?

Người ta sắm xít áo hồng

Buộc trời se mối cưới chồng không yêu

Làm cho ngọn sóng cô liêu

Vỗ về nỗi nhớ thêm nhiều đớn đau

Người đi bỏ lại vườn cau

Luống trầu chảy máu nhạt màu xuân xanh

Bao giờ tìm lại được anh?

Hay rồi khăn trắng cuốn vành dư hương?

Đắp mồ nhỏ giọt khóc thương

Dõi theo dòng xoáy vô thường mà đau

Gió đưa phấp phới hàng cau

Anh đâu chẳng thấy cho màu úa xuân?

Hoa Tím

………………………………………………….

TRUYỆN NGẮN BÌNH SVC-PHÚ YÊN

TƯNG TỬNG VỚI NGÀY XUÂN

 Hăm tám tết nhà tôi vẫn lặng như chùa, trước làm cho nhà nước có đồng ra đồng vào thong thả, xuân về cũng lăn tăn hoành tráng như thiên hạ. Nay tôi cùng bà nhà đồng loạt về hưu nên tết nhất phải đong đếm cho hợp với những gì mình có.

Nay tôi tự bạch, nguyên giám đốc công ty nhà nước trình độ chuyên tu bổ túc, tư duy dàn trãi theo kiểu biển rộng sông dài nên khi về vườn chẳng có gì mang theo ngoài mấy triệu lẻ lương hưu.

Bà nhà tôi, cũng thế tiếng là phó giám đốc công ty nhà nước, trình độ na ná bổ túc tư duy cụt ngũn không rõ ràng , về vườn làng nhàng như tôi, thôi thì nồi nào úp vung ấy. được cái tiếng chung để đời “ sạch” hỉ hả chán.

Bạn tôi, nguyên giám đốc công ty nhà nước, trình độ thạc sĩ, tư duy biện chứng, thuộc loại “thức thời” khi về vườn còn được tặng dăm ba cây kiểng thuộc loại “khủng” làm chứng cho một thời cúc cu phục vụ. Không sai tí nào một đằng là thập cẩm một nẽo là chính quy, chính chủ thì hẳn phải khác nhau về phong cách, ăn mặc, nói năng nôm na là rất khác, nhưng không sao, chúng tôi vẩn tâm đắc đồng sàng

Xuân về, thời và không gian khác hẳn, lòng người cảnh vật chộn rộn đón chờ, lợi dụng dịp táo bận về trời, bạn “thức thời” xởi lởi rủ “sạch” tôi đây đi nhậu , tức cảnh sinh tình tôi đưa ý kiến: Chọn quán cóc liêu xiêu nào đó ngồi  cho thanh thản tâm hồn, bạn hiền cười kha khả: Hay. Làm sao ông biết nhậu quán cóc tâm hồn được thanh thản. Tôi tưng tửng cười ruồi : Đơn giản, ít tốn kém. Bạn hiền lại cười to sang sảng : Được, ông biết quán nào thì đi. Đúng là dân có học, có tiền, có khác, quyết định nhanh chóng chả cần phải đong đếm quái gì, mà trong ba cái có thì yếu tố tiền là chân lý nhất.

Quán cóc liêu xiêu nằm miệt rìa thành phố, hai bên là ruộng đồng mênh mông lộng gió khiến tâm hồn phiêu diêu lạc phách. Ông bạn tôi tuy về hưu nhưng vô cùng cốt cách đi đứng chửng chạc, vào quán cóc mà điệu bộ như đang vào nhà hàng năm sao, cái cách ngồi, cách nói, cách ăn của người từng nắm và từng biết sử dụng cái quyền lực được giao  rất khác so với tôi. Bởi tôi “sạch” nên trong đầu cứ ong ong nghỉ rằng người nhà nước thì phải là công bộc của dân, vì thế trong quá trình làm việc nhiều lần tôi phải năn nỉ dân đến đau cả cổ họng để dân hiểu một vài vấn đề đơn giản.

Quán cóc chiều về, không gian tỉnh lặng, đầu óc trống trơn nhẹ tênh tôi nói: Hôm nay táo đang tất bật báo cáo với ngọc hoàng nên chẳng thừa thời gian để kiểm tra giám sát cỏi trần vậy tui với ông tha hồ tâm sự mà không lo bị vạ. Ông bạn nhìn tôi vẻ chiếu cố:

-         Được, riêng ông sợ vạ chứ tôi đây chả sợ cái quái gì.

-         Tôi hỏi thật nhá: Lương hưu của ông ngang ngữa với tôi mà sao ông có vẻ phong lưu thế, trước nay có chấm mút dành dụm gì không?. Đang ngồi bình thường ông bạn tôi chợt bắt tréo chân chữ ngũ cái rột mắt nhìn thô lố xem chừng đang đồ rằng tôi là người của cõi âm hay sao ấy rồi thủng thẳng :

-          Nè tôi hỏi ông nhá, trên đời này có ai làm không công cho ai không? Nghe thế tôi lấn cấn:

-    Mình làm ăn lương chớ không công cái gì.Ông bạn tôi xổ toẹt

-          Nói thật với ông nhá, ở đây chã có nhũng nhiếc gì cả, chỉ là bôi trơn thôi, một tháng xong việc,  muốn năm ngày xong thì phải bôi trơn, hiểu chưa.?

Tôi đúng là tưng tửng, làm đầy tớ cho dân ngót nghét bốn mươi năm, có hai chữ bôi trơn,  đơn giản vô cùng mà chã thấu đáo được, cái đầu gối, cái xe gắn máy, xe tải mà thiếu nhớt thì đố mà hoạt động được .

:- Thôi miễn thế sự nữa,

 - Ông tết nhứt thế nào ?

- Chả thiếu thứ gì.

- Còn ông.

- Chả có thứ gì

- Sao thế.

-  Tiền.

-  Có hoa hoét gì chưa?

- Chưa

- Vậy cho ông mượn cây mai độc.

- Miễn, mượn phải trả phí sức.

- Hâm. Còn rượu chè thế nào?

- Ngâm hũ rượu chuối.

- Tới tôi cầm về chai chống gậy.

- Miễn.

Mùng một thủ tục xong xuôi, cắt hà tiện lát chả giò ra vườn ngồi độc ẩm. Mùng hai y như mùng một, mùng ba định đem tiếp lát chả cuối cùng ra vườn độc ẩm thì vợ nhà lên tiếng:

- Có ba lát mà ông định xơi nốt à.

Thì thôi và thế là ra vườn xơi rượu khan, cựu giám đốc “quan thức thời” viếng tết thấy hiu quạnh thắc mắc:

-         Có rượu thế mồi đâu?

-         Hết rồi

-         Quái, mới mùng ba sao hết được?

-         Tiết kiệm để dành lo hậu sự

-         Thế được bao nhiêu?

Tôi lào khào:

       _   Non vài tỷ.

Nghe thế bạn hiền nheo nheo mắt : Thảo nào.( kính bái)

Hoàng Lan 

NHÀ THƠ TRẦN MINH TẠO -ĐÔI MẮT

nhà thơ Trần Minh Tạo

Thơ Trần Minh Tạo-Đồng Tháp

Bầy ngựa già và vạt bình nguyên cỏ úa

                             

luồng gió đi rong từ phía chân trời thổi bay em vào  tôi

mang theo quầng tóc xõa

rải xuống giấc ngủ thường đến lúc giữa khuya một bình  nguyên xanh cỏ

gọi bầy ngựa già thức giấc rủ nhau gõ cửa căn phòng nằm đắp chăn trên đồi cao

có ngọn nến bên trong đang thắp lên ngọn lửa  yêu đương rực cháy không  màu

cài lên  tường rêu nửa vầng trăng thiếu phụ

ngồi bên phím đàn mười ngón tay em gõ lại bài tình ca ngày cũ

đặt lên thềm đá tim tôi cốc rượu ủ men nồng

bầy ngựa già chết chìm giữa tinh khôi ngọt ngào biêng biếc mắt em trong

thấy mình biến thành vầng mây trắng

trôi mãi giữa vạt chiều thêu lụa  nắng

phơi ánh trăng ngà thăm thẳm đầy tròn  lên bầu vú em thơm 

quay gót trở về tôi chui nỗi buồn vào chất ngất rạ rơm

gặm mãi trong tim  bài tình ca vàng  úa

bầy ngựa già kéo nhau lang thang  trên bình nguyên rợp lửa

khát mãi giữa trời vạt cỏ biếc phía trong nhau

Sa Đéc -Đồng Tháp

Trần Minh Tạo

87,Hồ Tùng Mậu, An Hòa,Sa Đéc, Đồng Tháp

Tele: 0906363007

 Thơ Trần MinhTạo

Bộ áo quần máng sau lưng ghế

về nhà rồi quần áo vẫn để nguyên

máng sau ghế

chẳng buồn đem giặt giũ

muốn da thịt ngọt ngào thơm quyến rủ

vấn vương thêm vài hôm nữa nơi phòng

làm đôi bờ ôm ấp một dòng sông

tóc nhòa rối gối mềm môi  mắt nắng

chảy vào nhau bao vạt chiều lẳng lặng

vòng tay tròn  không vẹn nụ hôn yêu

sáng hôm sau hương phai nhạt ít nhiều

người xa thẳm

trăng cuối trời đã lặn

nhìn áo quần  chẳng chỗ nào còn thẳng

ngồi một mình mà ước mãi nhăn thêm

vòng tay tròn không gói được một đêm

chỉ gói được nửa hồn chiều sau khung cửa

còn giữ lại cho riêng mình một nửa

vừa chẳn đôi lòng vừa lẻ chút nơi nhau

giày tiễn dép về đường phố lao xao

lạc lõng tiếp chợ đời xa lạ

long ván mòn đinh đôi chèo khua mệt lã

lòng muốn neo lòng nước mãi cuộn cuốn xô đi

Sa Đéc -Đồng Tháp ngày 11/9/2011

                    Trần Minh Tạo

                    87,Hồ Tùng Mậu,An Hòa ,

                    Sa Đéc,Đồng Tháp

                    Tele:0906363007.

 Thơ     Trần Minh Tạo     

               

          Đôi mắt

có dòng sông hun hút trong mắt em

chảy ra từ những nụ hôn giữa bao ngày chưa từng gặp

nước xanh thẳm cây đôi bờ thẳng tắp

sóng gọi hồn anh ngụp chết giữa môi cười

nhốt cả tình em vào áng  mây trời

thả về anh từng vạt chiều khói tỏa

hàng cau đứng rơi hương buồn theo gió

chìm xuống bầu ngực em tròn tim thiếu phụ đầy trăng

tóc nhòa rũ không lời trên gối nệm nhàu nhăn

vòng tay ấm rối từng hơi thở nhẹ

dòng sông chảy qua vũng đời khe khẽ

gửi lại thiên thu lên da thịt em mềm

quanh  lửa hồng trốn một mảnh trời đêm

giữa nơi ấy có vầng trăng xẻ nửa

một đem mắc ngập ngừng bên bậu cửa

một treo giữa trời ngập úa nỗi thương nhau

                    Sa Đéc-Đồng Tháp 12/9/2011

                    Trần Minh Tạo

                    87,Hồ Tùng Mậu,An Hòa ,Sa Đéc,Đồng Tháp

                    Tele:0906363007.

MỘT VÀI CẢM NHẬN KHI ĐỌC SÁCH VĂN BẠN VĂN 1

MỘT VÀI CẢM NHẬN KHI ĐỌC SÁCH VĂN BẠN VĂN 1

(Chủ biên: Nguyễn Nguyên Bảy- Nhà xuất bản Văn học, 2013)

                                                                                                Hòa Phú Yên

Trong bầu không khí nền văn học nước nhà hiện nay có phần u ám, nhiều xô bồ, nhiễu loạn; người ta đang tự ca tụng những điều viển vong, hư ảo, thậm chí có người lại thờ ơ và quay lưng lại với văn chương; Văn Bạn Văn 1 ra đời trong bối cảnh ấy là một sự kiện thực sự có ý nghĩa, là điều vô cùng đáng quý và đáng trân trọng.

Văn Bạn Văn 1 là tập sách tập hợp 38 bài, bao gồm những bài nhận định, đánh giá, những bài ký, đò đưa, chân dung, truyện ngắn của 34 tác giả đến từ mọi miền của đất nước. Và 1 bài viết hết sức có ý nghĩa “Cửu tụng bạn văn Trần Hoài Dương” thay cho lời mở đầu của Chủ biên Nguyễn Nguyên Bảy. Bài Cửu tụng nói lên được nhiều điều về đức tính, phẩm hạnh, tài năng của Trần Hoài Dương. Nói rộng ra đó là những phẩm chất mà người viết chân chính cần phải có.  Đừng vì lợi ích cá nhân, đừng vì con đường công danh, vị nể, đừng vì những suy nghĩ viễn vong mà làm những điều không đáng…

Sự góp mặt của những tác giả trên với những tác phẩm trong tập sách, ở nhiều thể loại nó đã làm nên sự đa dạng, phong phú của tập sách.

Bên cạnh những nhận định, những bài đò đưa về thơ, về một số tác giả, tác phẩm đã từng ghi dấu ấn trong lòng bạn đọc một thời còn có những bài ký sự, những truyện ngắn hết sức độc đáo, mang tính thời sự và có giá trị nhân văn. Đánh thức phần lương tri, trách nhiệm của con người trong cuộc sống vốn đa diện, đa chiều của đời sống hiện đại.

Sách Văn Bạn Văn (Tập 1) dày 300 trang, bìa cứng, khổ 20 x 20, Nhà xuất bản Văn học ấn hành tháng 1/2013, tập hợp gồm 34 tác giả với 38 tác phẩm. Tác giả góp mặt ít nhất 1 bài, nhiều nhất là 2 bài. Với cách bài trí từ bìa sách đến nội dung từng phần trong sách và nhất là những tác phẩm được chọn, theo cá nhân tôi nhận thấy nó rất bài bản, ấn tượng và chất lượng.  Đặc biệt là cách phân chia và gọi tên từng phần trong sách cũng rất “lạ”. Cách phân chia ấy chứng tỏ chủ biên Nguyễn Nguyên Bảy là một người rất am tường và chuyên nghiệp về văn chương chữ nghĩa. Sự phân chia và gọi tên như thế cho thấy ông là người rất cẩn trọng tỉ mỉ và công phu trong việc đọc chọn, sắp xếp và biên tập. Tôi thích nhất cách mà Nguyễn Nguyên Bảy gọi những bài bình bằng một cái tên khác cách gọi thông thường đó là “Đò đưa”, cách gọi này vừa quen, vừa lạ, vừa giản dị khiêm nhường nhưng nó cũng hàm chứa ý nghĩa vô cùng sâu sắc. Phải chăng, cuộc đời cầm bút với những trải nghiệm thực tế đã giúp ông đưa ra những cách gọi mới, sát đúng với thực tế như vậy?.

NHÀ THƠ ĐÔNG TRIỀU - TRONG NGÀY TẬN THẾ

*  Chùm Thơ  ĐÔNG TRIỀU           

                          TRONG NGÀY TẬN THẾ

Chúng ta chạy mau lên được rồi đó !

Đã xuất hiện khoảng đen khổng lồ đang lăn nhanh về phía mọi người

Ồ, nhưng chạy đi đâu bây giờ ?

Đứa trẻ vẫn còn thong dong cầm tay mẹ đi trên hè phố

Chưa vọng đến một tiếng nổ nào ngoài chiếc bong bóng cô dâu đang cầm

                                                                 và mấy gã choai nẹt pô tán loạn

Đám cưới đi ngang qua họ cười vui hơn khi anh quay phim xỉa máy lên trời

Cô ca sĩ nào vẳng ra như từ thời Ba Tư thướt tha lời gọi gió cuốn đi

Chưa thấy mịt mù gì

Trong tình yêu hai đứa !

Hôm nay có những ngôi nhà đóng cửa

Họ đã đi về nơi đâu, những nơi đâu sẽ đi về

Họ có phi thuyền riêng ư ?

Thằng nhóc trong quán cà phê vệ đường cười khặc khặc nhìn chiếc tàu

                                                                                 giấy sa vào đống lửa

Tôi giật mình những ý nghĩ lêu bêu

Hằng cặp mắt chỉ dành quan sát hình như bây giờ phải là lúc nó cần làm

Hằng cặp mắt không cần suy nghĩ nữa

Nó đang chờ từng giây trôi

Như chờ bất thần chiếc bong bóng nổ tung từ tay cô dâu đẹp như

                                                                                thiên thần ánh sáng. . .

Chiếc iphone 5 trong tay kẻ ngông nào đấy méo môi tiếng nói

                                                                                          cười lảm nhảm

Nào ăn cho thật nhiều vào, hãy kề cận bên vợ con và đừng bước ra khỏi

                                                                                                     nhà nhé !

Nó đang tiến đến gần chúng ta chậm rãi như con quái vật khổng lồ

Có thể chiều nay, có thể đêm nay. . .

Gió đã cuốn bụi mù bao vây thành phố !

Vẫn còn gặp người quen, từ một buổi sáng. . .

Vẫn góc phố ướt mèm, từ một buổi sáng. . .

Thì ra con quái vật hôm qua đã tan chảy xuống địa đàng

Tự lúc nào rồi chúng ta sẽ chết ?

Mười năm, hai mươi năm hay một nghìn năm nữa

Có điều, khi ấy ai sẽ gửi cho ta tờ thư tin chẳng còn ngày

Chỉ để dán vào những tàn phai

Tìm theo dấu lửa. . .

                                                         21.12.2012

---------------------------------------------------

                                       

                                     

VÀI CẢM NHẬN KHI ĐỌC SÁCH THƠ BẠN THƠ 2

VÀI CẢM NHẬN KHI ĐỌC SÁCH THƠ BẠN THƠ 2

(Chủ biên: Lý Phương Liên, Nguyễn Nguyên Bảy- Nhà xuất bản Văn học, 2013)

                                                                               Nguyễn Văn Hòa

Thơ Bạn Thơ 1 được ấn hành vào tháng 8/2012, được bạn đọc cả nước nhiệt thành đón nhận với những lời khen ngợi hết sức xác đáng thì đến tháng 1/2013 sách Thơ Bạn Thơ 2 tiếp tục được đến tay bạn đọc. Ngày 23/1/2013 tại Thư viện cà phê  Đông Tây, số N11A Trần Quý Kiên, quận Cầu Giấy, Hà Nội buổi giới thiệu sách Thơ Bạn Thơ 2 và Văn Bạn Văn 1 được tổ chức trong không khí ấm áp với sự tham dự của đông đảo các nhà thơ, nhà văn, nhà phê bình văn học và bạn bè yêu thích văn chương của cả nước.

Trước tình trạng thơ “loạn chuẩn”, giá trị của thơ chưa phân định rạch ròi trong đời sống văn học hiện nay thì việc ra đời Bộ sách Thơ Bạn Thơ là một điều đáng quý và đáng trân trọng. Dự kiến ban đầu Bộ sách Thơ Bạn Thơ sẽ in trọn bộ là 5 tập nhưng với sự cổ vũ, động viên, khích lệ của bạn bè, anh em văn nghệ sĩ và căn cứ vào tình hình thực tế, tại buổi ra mắt sách hôm 23/1/2013 vợ chồng thi sĩ Lý Phương Liên- Nguyễn Nguyên Bảy cho biết: sẽ cố gắng thực hiện trọn bộ 10 tập nếu điều kiện sức khỏe cho phép. Việc bỏ tiền túi, bỏ công sức ra để tập hợp thơ, in thơ cho bạn thơ cả nước của vợ chồng Lý Phương Liên và Nguyễn Nguyên Bảy là một nghĩa cử đáng được ghi nhận và tôn vinh.

ĐỨT DẢI YẾM - TẬP THƠ CỦA TRÁI TIM'' LỎA THỂ''

nhà thơ nguyễn thị ngọc hà

ĐỨT DẢI YẾM – TẬP THƠ CỦATRÁI TIM “LỎA THỂ”

                                                                                                  Cao Minh Tèo

(Nhân đọc tập thơ ĐỨT DẢI YẾM khi được Nhà văn

Lê Đình Trường giới thiệu.)

Nguyễn Thị Ngọc Hà đã chấp cánh cho lòng mình trải rộng để mang về những vần thơ chín mọng cho đời. Nguyễn Thị Ngọc Hà chạm đến một điều nhỏ nhoi nhất mà nhiều người đã lãng quên hay cố tình quên lãng với áo cơm, danh vọng:

…Cho tôi

được lắng tới tận cùng im lặng

đếm thời gian

đang rơi vào hoang vắng một kiếp người…

          Những câu thơ trong bài thơ “Thiếu nữ mù” nằm trong tập thơ “Đứt dải yếm” của Nguyễn Thị Ngọc Hà, do Nhà xuất bản Hội nhà văn, xuất bản năm 2007.

          Đọc tập thơ “Đứt dải yếm”, gồm 36 bài thơ; chúng ta phiêu du cùng Nguyễn Thị Ngọc Hà ngược thời gian về “Miền thơ ấu”, một Nguyễn Thị Ngọc Hà trải nghiệm với bộn bề của cuộc sống, những hoài niệm, suy ngẫm trước “Hai đầu mưa nắng”. Có thể, thoạt nhiên không có những câu thơ “khát” nếu tác giả đứng bên triền sông cùng mây gió.

“