THƠ RAXUN GAMZATỐP (Phần 4) - Triệu Lam
Châu dịch
![]() |
Nét
nổi bật nhất trong phong cách thơ Raxun Gamzatov là sự giản dị giàu chất dân
gian, nhưng thấm đượm một trí tuệ thâm trầm, sâu sắc, đôi lúc có pha chút hóm
hỉnh rất giàu chất dân dã của miền Đaghextan xứ núi. Nó thể hiện thành công tâm
hồn mộc mạc, đôn hậu, giàu nghĩa khí của người miền núi quê ông, cùng những giá
trị thăm thẳm của lịch sử và chiều sâu văn hoá của miền Đaghextan xa xôi mà gần
gũi với chúng ta (Lời giới thiệu của dịch giả Triệu Lam Châu)
Nhà
thơ Raxun Gamzatov (1923 – 2003), người dân tộc thiểu số Avar, nước Cộng hoà tự
trị Đaghextan, thuộc Liên bang Nga. Ông được tặng danh hiệu nhà thơ nhân dân
Liên Xô (1959), Nhà hoạt động xã hội, Anh hùng Lao động xã hội chủ nghĩa Liên
Xô (1974). Năm 1963 Raxun Gamzatov đoạt Giải thưởng Lênin về văn học, với tập
thơ Những ngôi sao trên cao. Bạn đọc Nga say mê phong cách thơ độc đáo của
Raxun Gamzatov, phản ánh mảng hiện thực miền núi Đaghextan với một loạt tập thơ
và trường ca đặc sắc: Mảnh đất của tôi, Tổ quốc của người sơn cước, Trái tim
tôi trên núi, Bên bếp lửa, Và trò truyện cùng sao, Chuỗi hạt tháng năm, Cô sơn
nữ, Cái giá cuối cùng, Trò truyện với người cha, Hãy phán xét tôi theo đạo luật
của tình yêu, Hãy bảo vệ các bà mẹ, Hòn đảo của phụ nữ… Đặc biệt là hai tập văn
xuôi trữ tình Đaghextan của tôi (đã được dịch sang tiếng Việt) càng thể hiện
rực rỡ phong cách sáng tác độc đáo của ông.
Nét
nổi bật nhất trong phong cách thơ Raxun Gamzatov là sự giản dị giàu chất dân
gian, nhưng thấm đượm một trí tuệ thâm trầm, sâu sắc, đôi lúc có pha chút hóm
hỉnh rất giàu chất dân dã của miền Đaghextan xứ núi. Nó thể hiện thành công tâm
hồn mộc mạc, đôn hậu, giàu nghĩa khí của người miền núi quê ông, cùng những giá
trị thăm thẳm của lịch sử và chiều sâu văn hoá của miền Đaghextan xa xôi mà gần
gũi với chúng ta.
Thơ
Raxun Gamzatov là sự giao thoa đẹp đẽ giữa hai nền văn hoá Nga và Đaghextan.
Trước
kia, thơ Raxun Gamzatov là tiếng ca lạc quan, là sự suy ngẫm và trải nghiệm sâu
xa về tình yêu, cuộc đời, về dân tộc, thời đại, về Tổ quốc, lịch sử, về tình
đoàn kết các dân tộc xây dựng cuộc sống mới trong Liên bang Xô Viết.
Sau
khi Liên bang Xô Viết sụp đổ năm 1991, một nhà thơ giàu ý thức công dân như
Raxun Gamzatov, hẳn ông cảm thấy đau đớn vô cùng. Chính vì vậy thơ của ông sáng
tác thời kỳ sau này nhuốm một nỗi buồn thế sự rất sâu xa. Mỗi vần thơ của ông
chính là máu thịt của ông giữa cuộc đời này.
Thơ
Raxun Gamzatov đã được dịch sang nhiều ngôn ngữ trên thế giới.
Đồng
cảm với tâm hồn Raxun Gamzatov, tôi chọn dịch những vần thơ tứ tuyệt của ông từ
tiếng Nga ra tiếng Việt và tiếng Tày - Rồi tập hợp thành tập “Cây tiêu huyền
nghe mưa”.
Nhân
kỷ niệm tròn mười hai năm ngày mất 3/11/2003 – 3/11/2015) của nhà thơ Raxun
Gamzatov, chúng tôi xin gửi tới bạn đọc yêu quý, phần bốn của bản thảo tập thơ
dịch “Cây tiêu huyền nghe mưa”.

Nhà
thơ Raxun Gamzatov




