THƠ SẼ ĐI VỀ ĐÂU?
Nguyễn Đức Tùng đã bỏ công sức thực hiện nhiều cuộc phỏng vấn, rồi tổng
hợp, để có bộ sách 2 tập Thơ Đến Từ Đâu. Tôi - chỉ với kiến thức, kinh nghiệm
làm thơ, bình thơ và tìm tòi, tra cứu của riêng mình – cũng xin tiếp bước với
bài tiểu luận Thơ Sẽ Đi Về Đâu? Rất mong nhận đuợc ý kiến phê bình của tất cả
những người yêu thơ.
THI SĨ CÓ XẠO KHÔNG?
Tôi
học Đệ Nhất ở Lý Thường Kiệt, một trường trung học công lập quận Hốc Môn, nhưng
vì nghe tiếng giáo sư Trần Bích Lan nên thỉnh thoảng cũng “vù” lên trường Văn Học
ở Sài Gòn học ké mấy giờ Triết. Phải công nhận thi sĩ Nguyên Sa giảng Triết
nghe đã thiệt. Có lần, không nhớ trong bài nào, thầy phát biểu:
“Do
tính sĩ diện nên người đời thường gian dối; mở miệng ra là vơ cái hay, cái tốt
về mình; ngay cả khi tiết lộ một chút gì xấu của cái Tôi là cũng muốn chứng tỏ
mình thành thật.”
Sau khi “mất” Khánh Ngọc, Phạm Đình Chương đã sáng tác nhạc phẩm Nửa Hồn
Thương Đau trong đó có câu “Đôi khi anh
muốn tin, đôi khi anh muốn tin những người, ôi những người khóc lẻ loi một
mình”. Ý nhạc sĩ muốn nói chỉ những người khóc lẻ loi một mình (như ông
đang khóc Khánh Ngọc) mới đáng tin là có nỗi đau buồn chân thật.
“Bởi đàng sau những giọt nước mắt
giữa đám đông
rất có thể
ẩn hiện bóng hình
loài cá sấu.”
(Kẻ
Giết Chết Hồn Thơ, Phạm Đức Nhì, vandanviet.com)
Nhưng nhiểu trường hợp người ta còn dàn cảnh để “con mồi” được tận mắt
xem tấn tuồng “khóc lẻ loi một mình” rồi tin và hiên ngang bước vào bẫy.
Phạm Đình Chương, khi viết Nửa Hồn Thương Đau, không ngờ rằng ngay cả
tiếng khóc lúc lẻ loi cũng có thể sản sinh những giọt nước mắt cá sấu. Tính
gian dối của người đời sâu đậm đến như thế đấy.
Trở lại buổi học Triết với thầy Trần Bích Lan. Lúc ấy, vốn có tiếng
nghịch ngợm lại bạo mồm, tôi ngồi tại chỗ “hỏi chõ” lên:
“Thế thi sĩ có xạo không thầy?”
Thầy nhìn về hướng tôi ngồi, trả lời tỉnh bơ:
“Có chứ, sao lại không! Khác nhau là cố ý hoặc vô tình.”
Không ngờ mấy chục năm sau, vướng “đậm” vào cái nghiệp thi ca, tôi lại
phải trả lời câu hỏi của chính mình. Không biết lúc ấy thầy Trần Bích Lan trả lời
thật hay đùa; tôi cũng không có cơ hội để hỏi thầy đến nơi, đến chốn. Nhưng đọc
khá nhiều thơ, thỉnh thoảng lại chất vấn tâm hồn mình – cũng là một thi sĩ –
tôi thấy quả đúng như thầy nói, thi sĩ nhiều người, lắm lúc cũng “xạo tới bến”.
