Thấy bài này trên fb Ba Nguyễn rất thẳng thắn, lấy về cho bạn bè đọc tham khảo.
NHÀ THƠ TRẦN MẠNH HẢO CÓ XỨNG LÀ ĐẠI THI HÀO? / NM.
Ba trăm năm nữa ta nào biết
Thiên hạ ai người khóc Tố Như
( Nguyễn Du)
Đọc hai câu thơ tôi chợt nghĩ Nguyễn Du hẳn luôn ấp ủ hoài bão trở thành nhà thơ được nhiều người biết đến. (Thời của ông có danh từ 'đại thi hào' chưa nhỉ?). Nhưng có một giả thiết khác có thể hợp lý hơn, đó là Nguyễn Du quá đau lòng mà nói vậy, vì tác phẩm của ông không được xã hội đương thời thừa nhận. Mãi 200 năm sau, truyện Kiều mới được dịch ra nhiều thứ tiếng, Nguyễn Du mới được vinh danh.
Theo dõi "Mây và Thép", tôi thấy khá nhiều người bức xúc khi nhà thơ Nguyễn Ba tôn vinh nhà thơ Trần Mạnh Hảo là đại thi hào. Vậy Trần Mạnh Hảo có xứng là đại thi hào hay không?
Thế nào là đại thi hào? Tôi cũng tìm hiểu và thấy chưa có định nghĩa nào cụ thể, khả dĩ về đại thi hào. Hỏi chị gu gồ, chị cũng không nói gì nhiều, chỉ nêu tên một đại thi hào Việt Nam là cụ Nguyễn Du. Ngoài cách giải thích đơn giản "đại thi hào" là "nhà thơ lớn" thì theo nhà phê bình Phạm Công Thiện, ngày 13-08-2022 trên Tạp chí Cộng Sản, ông viết, đại ý: "đại" trong đại thi hào không nên hiểu ngược lại với "tiểu", vì không có "tiểu thi hào', "đại" ở đây là phong cách, tầm nhìn rộng lớn, phóng khoáng, hiên ngang... vv. ( Tựa bài viết: Tại sao Nguyễn Du là đại thi hào?).
Vậy tại sao Nguyễn Du là đại thi hào của dân tộc ( kể cả danh nhân văn hóa) ? Xem đi xem lại thì cũng bởi truyện Kiều của ông được được dịch ra gần 20 thứ tiếng. Tên tuổi của ông được thế giới biết đến.
Nhưng tôi không định nói về Truyện Kiều, dù tác phẩm kiệt xuất này có " hồn cốt" là truyện Tàu (cốt truyện, bối cảnh đều là từ Trung Quốc). Nguyễn Du chỉ biến nó thành "hồn cốt" Việt, như ngày nay một số phim Việt lấy ý tưởng, phong cách phim Hàn. Và cũng cần nhớ thời đại của Nguyễn Du, người ta không chấp nhận Truyện Kiều.
Theo tôi, cống hiến lớn nhất của Nguyễn Du cho dân tộc là ông đã xây đắp, phát huy vẻ đẹp của ngôn ngữ Việt thành một tác phẩm văn học. Qua tác phẩm của mình, cho thấy vốn hiểu biết phong phú. Ông dám nói lên chính kiến của mình, chống lại một số tư tưởng đạo đức lỗi thời của chế độ phong kiến, khi chế độ này còn vững như bàn thạch.
Căn cứ vào cách giải thích khái niệm ‘’đại thi hào’’ rộng hơn của Phạm Công Thiện và những yếu tố xoay quanh giá trị của Truyện Kiều như đã nói trên, có thể tạm kết luận ''đại thi hào'' phải hội tụ 2 điều kiện, đó là sự vượt trội về văn học nghệ thuật nói riêng và phải có đóng góp về văn hóa- xã hội nói chung cho dân tộc, đất nước.
Vậy, nhà thơ Trần Mạnh Hảo có thể hội đủ hai phẩm chất trên của một đại thi hào? Xin thử liệt kê một số cống hiến của ông, vì tôi không quen biết ông Trần Mạnh Hảo, chỉ tìm hiểu qua mạng, có gì chưa đúng, mong các bạn góp ý cho:
1.Cống hiến cho văn học:
- Thơ tình Trần Mạnh Hảo diễm lệ, bạo liệt, đa tình, chưa có người thay thế.
- Ông có những công trình khảo cứu, lý luận phê bình văn học vô giá, cũng chưa có người sánh kịp:
+ Sách lý luận phê bình văn học với những nghiên cứu, nhận định sâu sắc, cuốn hút về các tác giả, tác phẩm kinh điển của Việt Nam và thế giới ( NHỮNG VÌ SAO VĂN HỌC)
+ Sách lý luận phê bình văn học của Trần Mạnh Hảo có tác động tích cực, hiệu quả trong việc điều chỉnh, hoàn thiện sách giáo khoa. Nhờ những phát hiện tinh tế và những nhận xét xác đáng, ông đã có những đóng góp hữu ích cho công tác biên soạn sách giáo khoa từ những năm 90 của thế kỷ 20 ( VĂN HỌC- PHÊ BÌNH, NHẬN DIỆN hay HẦU CHUYỆN CÁC GIÁO SƯ )
2. Cống hiến cho dân tộc:
- Ông có những tác phẩm kiệt xuất truyền cảm hứng về lòng yêu nước chống xâm lược:
+ TRƯỜNG CA ĐẤT NƯỚC HÌNH TIA CHỚP có giá trị như vạn hùng binh đẩy lui quân xâm lược (1979)
+ Các bài thơ xuất sắc ca ngợi những vùng đất linh thiêng của Tổ quốc với những truyền thống tốt đẹp của con người Việt Nam (TRƯỜNG CA ĐẤT NƯỚC HÌNH TIA CHỚP, TRƯỜNG CA MẶT TRỜI TRONG LÒNG ĐẤT... Thơ lẻ như các bài THANH HÓA, SÔNG LAM, ĐẤT QUẢNG, HỠI KẺ CHÔN CH N XUỐNG ĐẤT HÓA QUÊ NHÀ…)
- Trần Mạnh Hảo là một cuộc đời đầy sóng gió, vũ bão:
+ Từng tham gia kháng chiến chống Mỹ.
+ Là nhà thơ, nhà văn, phóng viên báo chí với ngòi bút sắc bén, thẳng thắn, trung thực.
+ Bị khai trừ khỏi cơ cấu Hội Nhà Văn Việt Nam và ĐCSVN vì dũng cảm đấu tranh cho tư tưởng đổi mới trong văn học nghệ thuật, trong giáo dục và tiến bộ xã hội.
+ Phải gánh chịu 30 năm bị đọa đày không lương, không được đền bù, động viên theo chế độ, chính sách công bằng, văn minh, dân chủ của nhà nước đối với người lao động trong biên chế, từng cống hiến xướng máu và bị thôi việc.
+ Không được in ấn sáng tác, không được sống bằng nghề nghiệp của mình trong gần 30 năm, tức là bị vùi dập suốt thời đỉnh cao phong độ nhất của ông về nghệ thuật.
+ Cả quãng đời bị đọa đày là cả quá trình gian khổ dài dặc- nhà thơ, nhà văn, nhà lý luận phê bình văn học Trần Mạnh Hảo vẫn kiên cường "một mình chiến đấu chống mafia"... không ngừng nghỉ.
+ Các cơ quan chức năng, các nhà phát hành cuối cùng phải trả lại công bằng cho ông là một thiện chí lớn. Điều đó chứng tỏ tài năng của Trần Mạnh Hảo là sự thật, được sự quan tâm yêu mến, dõi theo của đông đảo quần chúng nhân dân nên chẳng thế lực nào ngăn cản mãi được.
+ Cũng gần như Nguyễn Du thời trước, nhà thơ Trần Mạnh Hảo có thể không được xã hội đương thời thừa nhận. Nhưng có thể nhờ thế, qua internet, hiện tại tên tuổi của ông biết đâu cũng đã được đồng bào hải ngoại và báo chí nhiều nước biết đến?
Như vậy, cuộc đời và sự nghiệp của Trần Mạnh Hảo quả là một quá trình chiến đấu và cống hiến rực rỡ. Dù ông có được xã hội và ít hay nhiều con người Việt Nam đương thời công nhận hay không không quan trọng. Ông vẫn là niềm tự hào của văn học Việt Nam, đất nước Việt Nam.
Vâng, "đại thi hào là" chuyện xa vời, chuyện tương lai. Nhưng xin đừng trượt theo vết xe đổ từ phong trào NVGP 1955! Tại sao phải đợi người ta khép mắt mới vinh danh? Xin đừng vì lòng vị kỷ, nhỏ nhen mà vùi dập người tài của đất nước! Chẳng lẽ đại thi hào đất Việt chỉ có mỗi Nguyễn Du là chấm hết? Về văn học đương đại, thực khó đưa ra một cái tên vượt tầm Trần Mạnh Hảo?
Tác giả NM
………….
Nguồn: Bài lấy từ fb Ba Nguyễn
ảnh Trần Mạnh Hảo
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét