ĐÔI DÒNG VỀ NHÀ VĂN NGÔ PHAN LƯU - THÍCH QUẢNG GIÁC

 ĐÔI DÒNG VỀ NHÀ VĂN NGÔ PHAN LƯU

                                                      Thích Quảng Giác

Nhà của Ngô Phan Lưu cách chỗ tôi không xa lắm!

Ông thuộc địa phận xã Hoà Mỹ Đông; còn tôi–  Hoà Mỹ Tây, huyện Tây Hoà, tỉnh Phú Yên.

Tuy khác nhau rất nhiều về quan điểm văn học, nhưng đối với tôi, ông mãi mãi là một bậc đàn anh khả kính.

Lúc chưa xuất gia, tôi thường ghé đến thăm ông.

Thấy Ngô Phan Lưu đặc biệt thích thơ của hai vị: Đồng Đức Bốn và Nguyễn Bảo Sinh!

Ngồi bên chén trà, ông lai rai đọc cho tôi nghe:

Nhuộm hương của các loài hoa

Thành mơn mởn tóc đuôi gà cho em

                                           ( Đồng Đức Bốn )

Con ta không phải của ta

Tai hoạ của nó mới là của ta

                                          ( Nguyễn Bảo Sinh )

Khi mê, bùn chỉ là bùn

Ngộ ra mới biết trong bùn có sen

Khi mê, tiền chỉ là tiền

Ngộ ra mới biết trong tiền có tâm

Khi mê, dâm chỉ là dâm

Ngộ ra mới biết trong dâm có tình

                                   ( Nguyễn Bảo Sinh )

Còn đối với trang lứa chúng tôi, hình như ông chỉ chú ý đến Trần Hoàng Nhân, với mỗi câu thơ:

Lên xe chen một chỗ ngồi

                                     ( Nằm im đợi nắng thức )

Cái giọng trầm, ấm của ông rất có pháp vị.

Một lần, bỗng nhiên ông cao hứng:

• Trong triết học có bàn về vấn đề tại sao người ta điên và tại sao người ta tự tử?

Không phải do chán đời rồi người ta tự tử, mà là bởi quá yêu đời và không được đời yêu lại nên người ta tự tử...

Ngô Phan Lưu luận một cách rất sâu sắc. Mãi về sau này, tôi mới vỡ lẽ: Thì ra ông từng tốt nghiệp Cử nhân Triết học tại Đại Học Văn Khoa Sài Gòn.

Thuở đó, kiến thức Phật học của tôi còn rất đỗi tù mù.

Bữa nọ, tôi mách với ông:

• Ông Nietzsche bảo rằng, đạo Phật là cái đạo đàn bà nghen chú Lưu!

Nhà văn  đột nhiên giật mình sửng sốt:

• Chết chưa? Đây chính là cái nguy hiểm của sự đọc sách!

Tôi còn đang phân vân thì ông tiếp:

• Ông Nietzsche không có nói vậy đâu! Ổng không có nói đạo Phật là cái đạo đàn bà đâu! 

Thế này em nè:

Xung quanh ông Nietzsche đã có vô số người bao quanh rồi.

Tầm nhìn bị che khuất, cho nên có thể em chỉ thấy được vai áo hoặc gót chân của ông Nietzsche mà thôi!

Một lần khác nữa, tôi hỏi ông:

• Người biết làm thơ khác với người không biết làm thơ ở chỗ nào hở chú Lưu?

Ông trầm ngâm một lát rồi trả lời:

• Thì khác ở chỗ biết làm thơ chứ còn khác ở chỗ nào?

Tôi im lặng, thấy ổng nói cũng có lý.

Nhà thơ khiếm thị Lê Đình Hoà ở thị trấn Phú Lâm kể, trước kia, Hoà hay tin Ngô Phan Lưu qua đời, bèn nhờ người chở lên Hoà Mỹ viếng tang.

Vừa đến cổng thì họ Ngô cũng vừa ra đón.

• Nghe tin anh chết, nên em lên thắp cho anh một nén nhang.

• Trời đất, thằng nào mà đồn ác vậy bay?

• Em còn làm một bài thơ để điếu anh nữa!

Bài thơ dài dài, bây giờ tôi chỉ còn nhớ mang máng được hai câu:

Bếp lửa chiều đông giờ đã tắt

và

Chiều nay mây xám về Phú Thuận

So với cái làng Hoà Mỹ quê tôi, Ngô Phan Lưu đã gầy dựng được một sự nghiệp văn chương thật đồ sộ!

Tuy nhiên, tôi chỉ thích hai câu thơ trong tập Bếp Lửa Mùa Đông của ông:

Em giam anh vào xà lim kỷ niệm

Rào cong cong những song sắt lông mi

Sau khi vào cửa thiền, tôi và ông không còn gặp nhau nữa.

Khoảng cách đó dài gần mười năm.

Bây giờ thì ông đã đi chơi xa, thật xa...

Thi sỹ Bế Kiến Quốc từng viết, đại khái:

Hoa đẹp chẳng tặng khi người còn sống

Hoa tang mà làm chi?

Lời tốt không nói khi người còn sống

Thì điếu văn nào có ý nghĩa gì?

Vẫn biết thế, nhưng thôi, họ Ngô ơi, cho tôi được có vài lời để tưởng nhớ ông!

                                      Tu viện Huệ Quang, 2021