Thứ Sáu, 3 tháng 2, 2023

NGUYỄN THỊ HOÀNG GIỚI THIỆU THƠ PHẠM NGỌC THÁI

  GIỚI THIỆU THI TẬP

             “THƠ TÌNH HAY KIỆT XUẤT THẾ GIAN”
                         CỦA PHẠM NGỌC THÁI
 
                                                                    Nguyễn Thị Hoàng
                                                                                     Nguyên GV Trường ĐH Sư phạm


   Nguyễn Thị Hoàng

      Tập "Thơ tình hay kiệt xuất thế gian" này do chính tác giả biên soạn, gồm 70 bài thơ tình (sách xb dày khoảng 200 trang), trích ra từ trong các tác phẩm thi ca hiện đại của ông.
             Thi phẩm đã được đăng trên Website Việt Nam Thư Quán ở Mỹ - Mở đọc theo link sau:
                                    http://diendan.vnthuquan.net/tm.aspx?m=907532
 
      MỜI CÁC TỔ CHỨC, CÔNG TY SÁCH HAY NHÀ XUẤT BẢN... COM MĂNG XUẤT BẢN THI PHẨM, PHÁT HÀNH BÁN RỘNG RÃI RA THỊ TRƯỜNG.

                                                                                 

      Nói về thi ca, nhất là thơ tình Phạm Ngọc Thái: Nhà bình luận đương thời Nguyễn Đình Chúc nhận xét: 
     "Thi ca Phạm Ngọc Thái dù là thơ tình hay thơ đời, những bài đạt độ viên mãn về ý tưởng cũng như ngôn ngữ nghệ thuật và tính nhân văn là rất nhiều. Mức độ hay mỗi bài khác nhau, nhưng những tình thi đó đều cảm hóa được trái tim người yêu thơ. Về bút pháp nhiều bài thơ tình của anh được hòa trộn trong khuynh hướng của dòng thơ tượng trưng hiện đại châu Âu cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX. Điển hình là thuyết " tương ứng cảm quan" của nhà thơ tương trưng bậc thầy ở Pháp Charles Baudelaire (1821 - 1867) lúc đó chủ xướng ".
                                                ( Trích " Phạm Ngọc Thái chân dung nhà thơ lớn thời đại ", 2014 ) 


 
     Thế nào là thơ hay của ngàn năm Thăng Long? Chính Nhà thơ – Cựu quân nhân Phạm Ngọc Thái trong bức thư gửi lên "Bộ chính trị, Nhà nước, Quốc hội và Chính phủ" ngày 29.9.2022 đã viết:
       “... Thơ hay bậc nhất của ngàn năm Thăng Long phải là loại thơ có khả năng sống trường cửu tháng năm, tồn tại muôn đời trong nền văn học nước nhà - Đó là loại thơ có hàng đẳng cấp cao nhất. Thí dụ:
       Những bài thơ ngắn tuyệt hay trong thi đàn Thăng Long xưa nay
                    (không kể KIỀU bất hủ của Đại thi hào Nguyễn Du, thuộc thể loại tiểu thuyết thơ):
-  Bà Huyện Thanh Quan:  Qua Đèo Ngang
-  Hàn Mặc tử: Đây thôn Vĩ Dạ; Mùa xuân chín; Bẽn lẽn
-  Nguyễn Khuyến: Thu điếu; Khóc Dương Khuê
-  Tú Xương:  Thương vợ; Sông Lấp
-  Huy Cận:  Tràng Giang;  Các vị La Hàn chùa Tây Phương;
-  Xuân Diệu: Yêu;  Vội vàng;  Đây mùa thu tới; Tương tư chiều
-   Nguyễn Bính:  Chân quê;  Lỡ bước sang ngang;  Tương tư;  Những bóng người trên sân ga
-  Hồ Xuân Hương: Làm lẽ;  Cảnh thu;  Động Hương Tích;  Cái quạt; Thơ tự tình
-  Thời sau này có Xuân Quỳnh: Với tuyệt tác “Thuyền và biển”... 
 
       ĐÂY KHÔNG PHẢI LÀ MỘT BÀI BÌNH LUẬN MÀ CHỈ LÀ MẤY LỜI GIỚI THIỆU ĐỐI VỚI THI PHẨM “Thơ tình hay kiệt xuất thế gian” CỦA NHÀ THƠ PHẠM NGỌC THÁI -  BỞI VẬY MONG MỌI NGƯỜI HÃY MỞ LINK Ở TRÊN, ĐỌC LẤY VÀI CHỤC TÌNH THI HAY BẤT TỬ CỦA THI NHÂN, ĐỂ NHỮNG LỜI NHẬN ĐINH BUÔNG RA CHO XÁC ĐÁNG.
 
       Mở đầu tập sách tác giả công bố "Tám bài thơ tình hay hàng tuyệt phẩm thi ca":
      Người đàn bà trắng  /  Váy thiếu nữ bay  /  Sáng thu vàng  /  Nhìn trăng nhớ em  /  Tôi khóc em tôi  /  Anh vẫn về theo dòng lệ em tiếc nuối  /  Em về biển  /  Anh đứng nhìn theo bóng chim câu 
       Tôi xin phân tích khái quát vài bài trong số những bài thơ tình hay tuyệt tác đó !? Để thấy tầm vóc thi nhân lớn hàng kiệt xuất của ông. 
 
1.  TRƯỚC HẾT NÓI VỀ BÀI "NGƯỜI ĐÀN BÀ TRẮNG" - Một trong tám tuyệt phẩm thi ca:  
     Cũng như "Đây thôn Vĩ Dạ" của Hàn Mặc Tử ( thuộc trong ít bài thơ nổi tiếng nhất thế kỷ XX ) với bài "Người đàn bà trắng" của Phạm Ngọc Thái: Cả hai thi phẩm tuy ra đời cách nhau hơn nửa thế kỷ nhưng đều được viết theo thi pháp của dòng thơ tượng trưng hiện đại châu Âu, ẢO và THỰC đan nhau tạo nên sự huyền diệu.
-    Liệu NĐBT đã hay được như ĐTVD của HMT chưa? Theo nhận thức của tôi: Hơn thì không dám nói nhưng chắc là cũng hay không kém. 
     Như nhận xét: Thơ HMT nhẹ nhàng, đầy ánh trăng và thanh... dễ đi vào lòng người – Thơ PNT thăm thẳm triết luận, càng đọc càng thấy hay !? Hay ở từng câu chữ, chứa đựng cả những trăn trở của nhà thơ trong đó.
      Một đời thơ có được một bài thơ hay như "Đây thôn Vĩ Dạ" ... cũng đã bất tử !!!  Chưa nói là ngoài "Người đàn bà trắng", PNT vẫn còn cả một vòm trời thơ hay các loại.
 
2.   THIÊN TÌNH CA "SÁNG THU VÀNG" -  Cũng như “Người đàn bà trắng” -   “Sáng thu vàng” được viết theo thi pháp của dòng thơ tượng trưng hiện đại châu Âu đầu thế kỷ XX - Một trong tám bài thơ hay hàng tuyệt phẩm thơ tình của thi nhân.
     Trong ngàn năm Thăng Long có hai bài mùa thu nổi tiếng nhất, đó là "Thu điếu" của Nguyễn Khuyến và "Cảnh thu" Hồ Xuân Hương... ( Tiếc là bài "Tiếng thu" tuyệt hay của Lưu Trọng Lư... bị cho là cóp lai hình ảnh “rừng thu...” từ bài thơ của Nhật từ thế kỷ XVI – Bởi vậy cố thi nhân mất không một tình thi bất hủ)
       Tuy không thể đem “Sáng thu vàng” ra ướm thử với “Thu điếu” của cụ Nguyễn Khuyến - Vì hai bài thi pháp và giọng điệu rất khác nhau, so sánh sẽ khập khiễng !? Song nó cũng là một trong những tình thơ mùa thu hay nhất thời hiện đại.
 
3.  “VÁY THIẾU NỮ BAY” -  Hay hàng tuyệt tác, như nhà bình luận văn học Nguyễn Đình Chúc đã viết:
        “... Trong nhân sinh quan ta thấy rõ ràng nhà thơ đứng về phía nhân gian, ca ngợi tình yêu sự sống ở chốn cộng đồng. Bài thơ nói lên rằng, ở nơi "bờ bãi con người..." em như hoa trái của sự sống. Sự sống mà không có hoa trái thì sẽ khô xác, chỉ như là cái xác chết...
       ... Từ thuở thiên thai khi mà người đàn bà còn chưa biết mặc váy? Cái đó đã có rồi - Nó mãi mãi là một bích phẩm bất hủ nhất, của cả tạo hoá lẫn xã hội con người. Thơ đã mang màu sắc triết học, nghĩa kết vào nhau rất chặt chẽ.
      Còn về ý nghĩa tiến hoá vạn vật trong vũ trụ hay của thế giới nhân quần, khởi thuỷ và muôn năm cũng là ở trong cái ấy mà ra. Sự sống và văn minh, tiến bộ thế giới... đều phải bắt đầu từ đấy!
                      Dù dung tục vẫn thánh tiên bậc nhất
      ... Như nhà thơ Nga M.Lermôntốp đã viết những câu thơ bất hủ về tình yêu với người đàn bà:
                        Tượng thờ dù đổ vẫn thiêng
                        Miếu thờ bỏ vắng vẫn nguyên miếu thờ.
      Cái mà đã dấu trong chiếc váy của người thiếu nữ lại bao trùm lên cả hồn thời đại? Làm say đắm thế gian? Không phải chỉ bây giờ, mà từ xa xưa đến mai sau,  vẫn thế.
      ... Với ý nghĩa chân chính, lòng ham muốn cái đó là đỉnh cao tột cùng trong sự thăng hoa của tình yêu con người! Cái hạnh phúc vô giá, niềm đam mê vô tận. Nó vừa tạo nên những sướng vui, đồng thời cũng là nguồn gốc của nỗi đau khổ. Nó mang đến ý nghĩa thánh thiện, đức nhân ái và bao dung. Nó chính là hạt nhân của tình lứa đôi.
       Và nhà phê bình văn học kết luận: “... Từ khi có vũ trụ cùng thế giới con người - Đến nay đã có cái gì được coi là cao hơn, vĩ đại hơn “cái ấy” đâu !? Dù nhân loại có tiến triển đến hàng triệu năm nữa, nó vẫn vĩ đại nhất!
      “Váy thiếu nữ bay” một bài thơ hoàn hảo, có đầy đủ phẩm bích ca ngợi về cái kiệt tác của thượng đế đã ban cho con người - Nó xứng đáng là một tuyệt phẩm thi ca” !!!
                                                      ( Trích tập “Phê bình & tiểu luận thi ca PNT”, 2013)
 
4 + 5.  “NHÌN TRĂNG NHỚ EM” & “TÔI KHÓC EM TÔI” - Đều là hai bài thơ tình tuyệt hay của PNT! Độ dài và phong dáng có thể ví hay nghiêng ngửa với tuyệt tác “Thuyền và biển” – Đỉnh thi ca cao nhất của nữ sĩ tài danh Xuân Quỳnh.
      * Người thì nhận xét: Thơ Xuân Quỳnh triết lý sống đơn giản, dễ nhận biết, dễ vào lòng người – Thơ PNT trác Việt, cao siêu, nặng về triết lý....
      *  Nhận xét khác:  Thật tuyệt vời với 2 bài thơ tình cực hay (cả PNT và XQ)! Tôi thích bài thơ của Phạm Ngọc Thái - Vì nó mang tính khái quát, triết lý sâu sắc.
       * Lại có cảm nhận: Hai thỏi son đắt giá tô đẹp cho đời. Hai bài thơ mỗi bài một nét khâc nhau, nhưng đều có chung một cái tình lãng mạn, da diết, cháy bỏng,  cuốn hút bạn đọc...
 
6.   “ANH VẪN VỀ THEO DÒNG LỆ EM TIẾC NUỐI” -  Là một thiên tình ca  được viết theo thể kể chuyện bắt đầu bằng lời thổ lộ của người tình gái... Đọc thơ ta tưởng cứ như là câu chuyện tình đêm khuya... thường phát trên Đài tiếng nói Việt Nam. Về độ dài, phong dáng gần giống như bài "Hai sắc hoa ti-gôn"...
       Cô giáo Nguyễn Thị Xuân - GV Trường THPT Ba Đình HN, khi bình bài thơ đã đánh giá "Anh vẫn về theo dòng lệ em tiếc nuối" hay hàng kiệt tác thơ tình! Có đoạn viết:
-  Có lẽ qua hơn nửa thế kỷ, từ khi trên thi đàn Việt xuất hiện bài thơ tình nổi tiếng "Hai sắc hoa ti-gôn" của nữ sĩ TTKH... (được mệnh danh là một thiên tình ca bất hủ, làm rung động trái tim mọi thời đại), đến nay mới lại có một áng thơ tình của nhà thơ đương đại Phạm Ngọc Thái hay thế!
       ... Cô giáo phân tích: “Trong đời thi ca Phạm Ngọc Thái, bài thơ "Người đàn bà trắng" đã rất có danh tiếng trên văn đàn và được đánh giá cao! Song, theo nhận định của tôi (tức cô giáo): Thiên tình ca "Anh vẫn về theo dòng lệ em tiếc nuối", còn có thể hay hơn, hấp dẫn hơn !? Độ hay trong tính nghệ thuật thi ca của mỗi bài khác nhau, nhưng chí ít đều đạt là hai tình thơ tuyệt tác của nền văn học nước nhà – Tình thi xứng đáng là một kiệt tác thơ tình của ngàn năm Thăng Long”.
                                    ( Trích tập "Cánh đại bàng của thi ca đương đại VN", 2019) 


 
   Đấy là mới nói đến những bài thơ hay hàng tuyệt phẩm thi ca  – Còn các bài thơ hay, đặc sắc khác (cả thơ TÌNH lẫn thơ ĐỜI) của ông thì nhiều lắm !? Chưa từng có thi nhân nào trong ngàn năm văn hiến Thăng Long viết được nhiều phẩm bích thi ca như thế!
      Xin kể ra vài chục bài tiêu biểu:
         *  Khoảng trôi trong lá -  Em bán xoài -  Em sống mãi bên anh -  Đất nước tôi yêu – Trong mưa -   Con đường phượng đỏ -   Mẹ quê hương -  Người thôn nữ miền sông nước -  Tiếng hát đời thường -  Phố thu và áo trắng -   Khóc Hàn Mặc Tử - Chuyện về hai ngôi mộ cha con mai sau  - Thế là Hà Nội văng con -  Xem tranh bán lõa thể -  Trước Núi Mỹ Nhân  -  Cô quét lá đêm hồ  -   Em ơi! Thành phố lại mưa – Mưa bay trong tiếng chuông  -  Anh vẫn ở bên Hồ Tây -  Một góc Hồ Tây -  Nghe tin em sốt  -  Dưới hàng sấu đêm và con phố nhỏ  -  Đêm tóc đá  -  Em là người tình của lính  -  Sáng xuân nay -  Trái tim tan vỡ  - Thời áo trắng  v.v...

 
 
      Nếu tổ chức hoặc cá nhân - Như các Công ty sách, Nhà xuất bản trong nước hay hải ngoại? Muốn com măng xuất bản thi phẩm, để phát hành bán rộng rãi ra thị trường - Xin trực tiếp liên hệ với nhà thơ, theo địa chỉ có ghi trong tập đã soạn thảo.
                   (Tác giả sẽ cung cấp  bản thảo vi tính qua hộp thư điện tử).
 
                                                    Thăng Long, mùa đông 2022
                                                            Nguyễn Thi Hoàng
                                                                                         (người giới thiệu)  

TRẦN ĐĂNG KHOA VỚI BÀI THƠ HAY , GIÀU TÍNH NHÂN VĂN - PHẠM NGỌC THÁI

TRẦN ĐĂNG KHOA VỚI BÀI THƠ HAY,  
                              GIÀU TÍNH NHÂN VĂN
 
                                                                                                Phạm Ngọc Thái

                                                   
                                                          Nhà thơ Trần Đăng Khoa
 

        Ở NGHĨA TRANG THÀNH PHỐ

Người hạnh phúc và người đau khổ
Đều gặp nhau trắng toát ở nơi này
Đều dài rộng như nhau vuông cỏ biếc
Đều ấm lạnh như nhau trong hơi gió heo may.

Ôi thiên nhiên, cảm ơn người nhân hậu
Những so le, người kéo lại cho bằng
Ít nhất cũng là khi nằm xuống
Trong mảnh gỗ rừng, dưới một vầng trăng...

Những nắm đất lặng thinh như trăm ngàn nắm đất
Ai hay đâu đây là những con người
Với bời bời nỗi niềm tâm sự
Đến bây giờ có lẽ cũng chưa nguôi...

Tôi đi giữa nổi chìm bao số phận
Người xưa vẫn đây mà, có xa cách chi đâu
Tôi thầm gọi. Sao không ai lên tiếng
Chỉ hoang vắng dưới chân và sương khói trên đầu...

Cháu bé nào đây, vài tháng tuổi
Rợn mình nghe tiếng gió khóc u oa
Một cái với tay giữa lưng chừng trời đất
Cõi đời này thôi thế đã qua...

Cụ già từ nơi đâu không rõ
Lặn lội tìm ai về thành phố xa xôi
Rồi vấp ngã trước một tia nắng quái
Con cháu, anh em là sỏi đá quê người...

Và em gái xinh tươi, hiền dịu
Bao trái ngọt chín vì em, em đã nhận được gì?
Tấm áo hoa chờ em vào tiệc cưới
Có ai ngờ thành áo liệm lúc em đi...

Trời rộng vô cùng, đất cũng rộng vô cùng
Bởi khoảng trống mỗi con người bỏ lại
Cái khoảng trống nhỏ nhoi bằng chính vóc họ thôi
Mà cả thế giới này cũng không sao bù nổi...

Cái chết vẫn rình ta sau từng ngưỡng cửa
Cua đường hẹp, chiều mưa, vài sải nước gần bờ
Ta chả là gì giữa bốn bề bất trắc
Chỉ tích tắc khôn lường, ta đã hóa người xưa.

Ta đâu muốn ví đời mình cùng ngọn cỏ
Ngọn cỏ yếu mềm, ngọn cỏ nhỏ nhoi
Nhưng khi ta đã nằm dưới mộ
Cỏ vẫn xanh biêng biếc ở bên trời...

Trước thiên nhiên, con người như khách trọ
Như ảo ảnh chập chờn, thoáng đến, thoáng lìa xa
Chúng ta sống bên nhau, dẫu năm này tháng khác
Thì cũng vẫn chỉ là một thoáng giữa sân ga...

Mặt trời lặn rồi, mặt trời còn mọc lại
Ngôi sao rụng vào đêm vĩnh viễn chẳng luân hồi
Ta nghe tiếng rì rầm của những hàng bia đá
Con ngưòi ơi! Hãy thương lấy Con Người... 
 
                        Thơ - TRẦN ĐĂNG KHOA


 

                          LỜI BÌNH PHẠM NGỌC THÁI   
      Trong mảng thơ-người-lớn của thần đồng Trần Đăng Khoa đã từng nổi tiếng với bài “Thơ tình người lính biển” - Ở đây, tôi nói đến bài thơ rất hay khác của ông “Ở nghĩa trang thành phố”:
                   Người hạnh phúc và người đau khổ
                   Đều gặp nhau trắng toát ở nơi này
                   Đều dài rộng như nhau vuông cỏ biếc
                   Đều ấm lạnh như nhau trong hơi gió heo may.
      Chỉ cần đọc khổ thơ đầu ta đã thấy, trong bài thơ này nhà thơ đề cập đến luật công bằng của tạo hóa đối với sự sống con người:
                   Ôi thiên nhiên, cảm ơn người nhân hậu
                   Những so le, người kéo lại cho bằng
                   Ít nhất cũng là khi nằm xuống
                   Trong mảnh gỗ rừng, dưới một vầng trăng...
      Đi giữa nghĩa trang bên những nấm mồ, Trần Đăng Khoa nghĩ về thân phận con người? Giàu, nghèo, đau khổ, hạnh phúc - Bao ngang trái với kiếp sống mà người ta phải chịu đựng cho đến lúc chết:
                   Tôi đi giữa nổi chìm bao số phận
                   Người xưa vẫn đây mà, có xa cách chi đâu
      Bên những nấm mồ hoang vắng, ông chạnh lòng nghĩ về lớp cần lao !? Nỗi thương cảm bồng lên trong ông. Bài thơ đã di sâu, khoáy vào vấn đề có ý nghĩa xã hội, những nỗi niềm bất hạnh riêng chung: Từ một cháu bé chỉ mới vài tháng tuổi, do một bất trắc đã phải rời xa sự sống – Kia là nấm mồ của một ông già từ xa về thành phố để tìm người thân:
                   Rồi vấp ngã trước một tia nắng quái
                   Con cháu, anh em là sỏi đá quê người...
      Còn đây nữa là nấm mồ của một em gái, chưa kịp mặc tấm áo hoa đón vào tiệc cưới:
                   Có ai ngờ thành áo liệm lúc em đi...
     Đó là cái cõi vô thường, họa phúc khôn lường. Qua những nét phác điển hình đối với những kẻ đã phải nằm xuống ở nghĩa trang này. Những thân phận ấy, cuộc đời ấy... dù khác nhau bao nhiêu? Sướng khổ thế nào? Thì khi nằm xuống đây cũng chỉ trong một chiếc áo quan và một nấm mồ:
                   Cái khoảng trống nhỏ nhoi bằng chính vóc họ thôi
     Tôi muốn bàn đến câu thơ cuối cùng của đoạn thơ này? Chiếc áo quan nhỏ nhoi chỉ bằng vóc họ, lại chứa đựng cả một thế giới về sự sống họ từng qua trong vũ trụ mênh mang và xã hội đầy những biến cố kia! Đó chính là  “cái khoảng trống mỗi con người bỏ lại” lúc đi về cõi hư không - Từ bậc vua quan đến lớp người nghèo? Buồn khổ, sướng vui trong mỗi mảnh đời,  giờ nằm trong những nấm mồ chỉ bằng vóc con người:
                   Mà cả thế giới này cũng không sao bù nổi...
      Tác giả đã triết lý về cái cõi vô thường sinh ra trên thế gian này như thế: Nó nặng lắm và, cũng sâu xa lắm!
                   Cái chết vẫn rình ta sau từng ngưỡng cửa
                   Cua đường hẹp, chiều mưa, vài sải nước gần bờ
                   Ta chả là gì giữa bốn bề bất trắc
                   Chỉ tích tắc khôn lường, ta đã hóa người xưa.
      Sự sống con người thật mỏng manh, bất trắc. Nhà thơ luận đến trời đất trong thế giới tự nhiên, qua đó mà nói về ý nghĩa của cuộc sống - Thiên nhiên muôn đời, kiếp người hạn hẹp:
                     Trước thiên nhiên, con người như khách trọ
                     Như ảo ảnh chập chờn, thoáng đến, thoáng lìa xa
      Khi mỗi con người đi trên chuyến tàu của tạo hóa – Dù kẻ dừng ở “ga đời” tới cả trăm năm thì cũng vẫn chỉ là kiếp vô thường, rồi ai cũng nằm vào trong nấm mồ mà hóa thành ma - Để nhà thơ đưa ra triết lý trong khổ thơ cuối:
                   Mặt trời lặn rồi, mặt trời còn mọc lại
                   Ngôi sao rụng vào đêm vĩnh viễn chẳng luân hồi
                   Ta nghe tiếng rì rầm của những hàng bia đá
                   Con ngưòi ơi! Hãy thương lấy Con Người...
        Ý muốn nói rằng: Con người khi sống trong cái hạn hẹp của tạo hóa sinh ra ấy: Hãy yêu thương mà đùm bọc lấy nhau, đừng mang những dã tâm ác độc, tàn hại lẫn nhau...
      Bài thơ dài 12 khổ, 48 câu. Đứng trước những nấm mồ chứa biết bao điều u uẩn cuộc đời - Hồn Trần Đăng Khoa lạc vào trong những thân phận đó? Ông nói về sự lương thiện của con người! tình yêu thương bác ái !... Với cảm xúc chân thành của nhà thơ đã làm rung cảm trái tim ta.
      Đọc bài thơ của ông, tôi bỗng liên tưởng tới những câu thơ đầy ắp tình người của cố thi nhân Chế Lan Viên:
                   Mặt trời đến mỗi ngày như khách lạ
                   Gặp mỗi mặt người đều muốn ghé môi hôn
      “Ở nghĩa trang thành phố” là một bài thơ hay, mang đậm tính nhân văn và ý nghĩa nhân quần sâu sắc. Thi phẩm có giá trị tồn tại trong ngàn năm văn hiến nước nhà.
 
                    PNT.
TRẦN ĐĂNG KHOA VỚI BÀI THƠ HAY,  
                              GIÀU TÍNH NHÂN VĂN
 
                                                                                                Phạm Ngọc Thái

                                                   
                                                          Nhà thơ Trần Đăng Khoa
 

        Ở NGHĨA TRANG THÀNH PHỐ

Người hạnh phúc và người đau khổ
Đều gặp nhau trắng toát ở nơi này
Đều dài rộng như nhau vuông cỏ biếc
Đều ấm lạnh như nhau trong hơi gió heo may.

Ôi thiên nhiên, cảm ơn người nhân hậu
Những so le, người kéo lại cho bằng
Ít nhất cũng là khi nằm xuống
Trong mảnh gỗ rừng, dưới một vầng trăng...

Những nắm đất lặng thinh như trăm ngàn nắm đất
Ai hay đâu đây là những con người
Với bời bời nỗi niềm tâm sự
Đến bây giờ có lẽ cũng chưa nguôi...

Tôi đi giữa nổi chìm bao số phận
Người xưa vẫn đây mà, có xa cách chi đâu
Tôi thầm gọi. Sao không ai lên tiếng
Chỉ hoang vắng dưới chân và sương khói trên đầu...

Cháu bé nào đây, vài tháng tuổi
Rợn mình nghe tiếng gió khóc u oa
Một cái với tay giữa lưng chừng trời đất
Cõi đời này thôi thế đã qua...

Cụ già từ nơi đâu không rõ
Lặn lội tìm ai về thành phố xa xôi
Rồi vấp ngã trước một tia nắng quái
Con cháu, anh em là sỏi đá quê người...

Và em gái xinh tươi, hiền dịu
Bao trái ngọt chín vì em, em đã nhận được gì?
Tấm áo hoa chờ em vào tiệc cưới
Có ai ngờ thành áo liệm lúc em đi...

Trời rộng vô cùng, đất cũng rộng vô cùng
Bởi khoảng trống mỗi con người bỏ lại
Cái khoảng trống nhỏ nhoi bằng chính vóc họ thôi
Mà cả thế giới này cũng không sao bù nổi...

Cái chết vẫn rình ta sau từng ngưỡng cửa
Cua đường hẹp, chiều mưa, vài sải nước gần bờ
Ta chả là gì giữa bốn bề bất trắc
Chỉ tích tắc khôn lường, ta đã hóa người xưa.

Ta đâu muốn ví đời mình cùng ngọn cỏ
Ngọn cỏ yếu mềm, ngọn cỏ nhỏ nhoi
Nhưng khi ta đã nằm dưới mộ
Cỏ vẫn xanh biêng biếc ở bên trời...

Trước thiên nhiên, con người như khách trọ
Như ảo ảnh chập chờn, thoáng đến, thoáng lìa xa
Chúng ta sống bên nhau, dẫu năm này tháng khác
Thì cũng vẫn chỉ là một thoáng giữa sân ga...

Mặt trời lặn rồi, mặt trời còn mọc lại
Ngôi sao rụng vào đêm vĩnh viễn chẳng luân hồi
Ta nghe tiếng rì rầm của những hàng bia đá
Con ngưòi ơi! Hãy thương lấy Con Người... 
 
                        Thơ - TRẦN ĐĂNG KHOA


 

                          LỜI BÌNH PHẠM NGỌC THÁI   
      Trong mảng thơ-người-lớn của thần đồng Trần Đăng Khoa đã từng nổi tiếng với bài “Thơ tình người lính biển” - Ở đây, tôi nói đến bài thơ rất hay khác của ông “Ở nghĩa trang thành phố”:
                   Người hạnh phúc và người đau khổ
                   Đều gặp nhau trắng toát ở nơi này
                   Đều dài rộng như nhau vuông cỏ biếc
                   Đều ấm lạnh như nhau trong hơi gió heo may.
      Chỉ cần đọc khổ thơ đầu ta đã thấy, trong bài thơ này nhà thơ đề cập đến luật công bằng của tạo hóa đối với sự sống con người:
                   Ôi thiên nhiên, cảm ơn người nhân hậu
                   Những so le, người kéo lại cho bằng
                   Ít nhất cũng là khi nằm xuống
                   Trong mảnh gỗ rừng, dưới một vầng trăng...
      Đi giữa nghĩa trang bên những nấm mồ, Trần Đăng Khoa nghĩ về thân phận con người? Giàu, nghèo, đau khổ, hạnh phúc - Bao ngang trái với kiếp sống mà người ta phải chịu đựng cho đến lúc chết:
                   Tôi đi giữa nổi chìm bao số phận
                   Người xưa vẫn đây mà, có xa cách chi đâu
      Bên những nấm mồ hoang vắng, ông chạnh lòng nghĩ về lớp cần lao !? Nỗi thương cảm bồng lên trong ông. Bài thơ đã di sâu, khoáy vào vấn đề có ý nghĩa xã hội, những nỗi niềm bất hạnh riêng chung: Từ một cháu bé chỉ mới vài tháng tuổi, do một bất trắc đã phải rời xa sự sống – Kia là nấm mồ của một ông già từ xa về thành phố để tìm người thân:
                   Rồi vấp ngã trước một tia nắng quái
                   Con cháu, anh em là sỏi đá quê người...
      Còn đây nữa là nấm mồ của một em gái, chưa kịp mặc tấm áo hoa đón vào tiệc cưới:
                   Có ai ngờ thành áo liệm lúc em đi...
     Đó là cái cõi vô thường, họa phúc khôn lường. Qua những nét phác điển hình đối với những kẻ đã phải nằm xuống ở nghĩa trang này. Những thân phận ấy, cuộc đời ấy... dù khác nhau bao nhiêu? Sướng khổ thế nào? Thì khi nằm xuống đây cũng chỉ trong một chiếc áo quan và một nấm mồ:
                   Cái khoảng trống nhỏ nhoi bằng chính vóc họ thôi
     Tôi muốn bàn đến câu thơ cuối cùng của đoạn thơ này? Chiếc áo quan nhỏ nhoi chỉ bằng vóc họ, lại chứa đựng cả một thế giới về sự sống họ từng qua trong vũ trụ mênh mang và xã hội đầy những biến cố kia! Đó chính là  “cái khoảng trống mỗi con người bỏ lại” lúc đi về cõi hư không - Từ bậc vua quan đến lớp người nghèo? Buồn khổ, sướng vui trong mỗi mảnh đời,  giờ nằm trong những nấm mồ chỉ bằng vóc con người:
                   Mà cả thế giới này cũng không sao bù nổi...
      Tác giả đã triết lý về cái cõi vô thường sinh ra trên thế gian này như thế: Nó nặng lắm và, cũng sâu xa lắm!
                   Cái chết vẫn rình ta sau từng ngưỡng cửa
                   Cua đường hẹp, chiều mưa, vài sải nước gần bờ
                   Ta chả là gì giữa bốn bề bất trắc
                   Chỉ tích tắc khôn lường, ta đã hóa người xưa.
      Sự sống con người thật mỏng manh, bất trắc. Nhà thơ luận đến trời đất trong thế giới tự nhiên, qua đó mà nói về ý nghĩa của cuộc sống - Thiên nhiên muôn đời, kiếp người hạn hẹp:
                     Trước thiên nhiên, con người như khách trọ
                     Như ảo ảnh chập chờn, thoáng đến, thoáng lìa xa
      Khi mỗi con người đi trên chuyến tàu của tạo hóa – Dù kẻ dừng ở “ga đời” tới cả trăm năm thì cũng vẫn chỉ là kiếp vô thường, rồi ai cũng nằm vào trong nấm mồ mà hóa thành ma - Để nhà thơ đưa ra triết lý trong khổ thơ cuối:
                   Mặt trời lặn rồi, mặt trời còn mọc lại
                   Ngôi sao rụng vào đêm vĩnh viễn chẳng luân hồi
                   Ta nghe tiếng rì rầm của những hàng bia đá
                   Con ngưòi ơi! Hãy thương lấy Con Người...
        Ý muốn nói rằng: Con người khi sống trong cái hạn hẹp của tạo hóa sinh ra ấy: Hãy yêu thương mà đùm bọc lấy nhau, đừng mang những dã tâm ác độc, tàn hại lẫn nhau...
      Bài thơ dài 12 khổ, 48 câu. Đứng trước những nấm mồ chứa biết bao điều u uẩn cuộc đời - Hồn Trần Đăng Khoa lạc vào trong những thân phận đó? Ông nói về sự lương thiện của con người! tình yêu thương bác ái !... Với cảm xúc chân thành của nhà thơ đã làm rung cảm trái tim ta.
      Đọc bài thơ của ông, tôi bỗng liên tưởng tới những câu thơ đầy ắp tình người của cố thi nhân Chế Lan Viên:
                   Mặt trời đến mỗi ngày như khách lạ
                   Gặp mỗi mặt người đều muốn ghé môi hôn
      “Ở nghĩa trang thành phố” là một bài thơ hay, mang đậm tính nhân văn và ý nghĩa nhân quần sâu sắc. Thi phẩm có giá trị tồn tại trong ngàn năm văn hiến nước nhà.
 
                    PNT.
TRẦN ĐĂNG KHOA VỚI BÀI THƠ HAY,  
                              GIÀU TÍNH NHÂN VĂN
 
                                                                                                Phạm Ngọc Thái

                                                   
                                                          Nhà thơ Trần Đăng Khoa
 

        Ở NGHĨA TRANG THÀNH PHỐ

Người hạnh phúc và người đau khổ
Đều gặp nhau trắng toát ở nơi này
Đều dài rộng như nhau vuông cỏ biếc
Đều ấm lạnh như nhau trong hơi gió heo may.

Ôi thiên nhiên, cảm ơn người nhân hậu
Những so le, người kéo lại cho bằng
Ít nhất cũng là khi nằm xuống
Trong mảnh gỗ rừng, dưới một vầng trăng...

Những nắm đất lặng thinh như trăm ngàn nắm đất
Ai hay đâu đây là những con người
Với bời bời nỗi niềm tâm sự
Đến bây giờ có lẽ cũng chưa nguôi...

Tôi đi giữa nổi chìm bao số phận
Người xưa vẫn đây mà, có xa cách chi đâu
Tôi thầm gọi. Sao không ai lên tiếng
Chỉ hoang vắng dưới chân và sương khói trên đầu...

Cháu bé nào đây, vài tháng tuổi
Rợn mình nghe tiếng gió khóc u oa
Một cái với tay giữa lưng chừng trời đất
Cõi đời này thôi thế đã qua...

Cụ già từ nơi đâu không rõ
Lặn lội tìm ai về thành phố xa xôi
Rồi vấp ngã trước một tia nắng quái
Con cháu, anh em là sỏi đá quê người...

Và em gái xinh tươi, hiền dịu
Bao trái ngọt chín vì em, em đã nhận được gì?
Tấm áo hoa chờ em vào tiệc cưới
Có ai ngờ thành áo liệm lúc em đi...

Trời rộng vô cùng, đất cũng rộng vô cùng
Bởi khoảng trống mỗi con người bỏ lại
Cái khoảng trống nhỏ nhoi bằng chính vóc họ thôi
Mà cả thế giới này cũng không sao bù nổi...

Cái chết vẫn rình ta sau từng ngưỡng cửa
Cua đường hẹp, chiều mưa, vài sải nước gần bờ
Ta chả là gì giữa bốn bề bất trắc
Chỉ tích tắc khôn lường, ta đã hóa người xưa.

Ta đâu muốn ví đời mình cùng ngọn cỏ
Ngọn cỏ yếu mềm, ngọn cỏ nhỏ nhoi
Nhưng khi ta đã nằm dưới mộ
Cỏ vẫn xanh biêng biếc ở bên trời...

Trước thiên nhiên, con người như khách trọ
Như ảo ảnh chập chờn, thoáng đến, thoáng lìa xa
Chúng ta sống bên nhau, dẫu năm này tháng khác
Thì cũng vẫn chỉ là một thoáng giữa sân ga...

Mặt trời lặn rồi, mặt trời còn mọc lại
Ngôi sao rụng vào đêm vĩnh viễn chẳng luân hồi
Ta nghe tiếng rì rầm của những hàng bia đá
Con ngưòi ơi! Hãy thương lấy Con Người... 
 
                        Thơ - TRẦN ĐĂNG KHOA


 

                          LỜI BÌNH PHẠM NGỌC THÁI   
      Trong mảng thơ-người-lớn của thần đồng Trần Đăng Khoa đã từng nổi tiếng với bài “Thơ tình người lính biển” - Ở đây, tôi nói đến bài thơ rất hay khác của ông “Ở nghĩa trang thành phố”:
                   Người hạnh phúc và người đau khổ
                   Đều gặp nhau trắng toát ở nơi này
                   Đều dài rộng như nhau vuông cỏ biếc
                   Đều ấm lạnh như nhau trong hơi gió heo may.
      Chỉ cần đọc khổ thơ đầu ta đã thấy, trong bài thơ này nhà thơ đề cập đến luật công bằng của tạo hóa đối với sự sống con người:
                   Ôi thiên nhiên, cảm ơn người nhân hậu
                   Những so le, người kéo lại cho bằng
                   Ít nhất cũng là khi nằm xuống
                   Trong mảnh gỗ rừng, dưới một vầng trăng...
      Đi giữa nghĩa trang bên những nấm mồ, Trần Đăng Khoa nghĩ về thân phận con người? Giàu, nghèo, đau khổ, hạnh phúc - Bao ngang trái với kiếp sống mà người ta phải chịu đựng cho đến lúc chết:
                   Tôi đi giữa nổi chìm bao số phận
                   Người xưa vẫn đây mà, có xa cách chi đâu
      Bên những nấm mồ hoang vắng, ông chạnh lòng nghĩ về lớp cần lao !? Nỗi thương cảm bồng lên trong ông. Bài thơ đã di sâu, khoáy vào vấn đề có ý nghĩa xã hội, những nỗi niềm bất hạnh riêng chung: Từ một cháu bé chỉ mới vài tháng tuổi, do một bất trắc đã phải rời xa sự sống – Kia là nấm mồ của một ông già từ xa về thành phố để tìm người thân:
                   Rồi vấp ngã trước một tia nắng quái
                   Con cháu, anh em là sỏi đá quê người...
      Còn đây nữa là nấm mồ của một em gái, chưa kịp mặc tấm áo hoa đón vào tiệc cưới:
                   Có ai ngờ thành áo liệm lúc em đi...
     Đó là cái cõi vô thường, họa phúc khôn lường. Qua những nét phác điển hình đối với những kẻ đã phải nằm xuống ở nghĩa trang này. Những thân phận ấy, cuộc đời ấy... dù khác nhau bao nhiêu? Sướng khổ thế nào? Thì khi nằm xuống đây cũng chỉ trong một chiếc áo quan và một nấm mồ:
                   Cái khoảng trống nhỏ nhoi bằng chính vóc họ thôi
     Tôi muốn bàn đến câu thơ cuối cùng của đoạn thơ này? Chiếc áo quan nhỏ nhoi chỉ bằng vóc họ, lại chứa đựng cả một thế giới về sự sống họ từng qua trong vũ trụ mênh mang và xã hội đầy những biến cố kia! Đó chính là  “cái khoảng trống mỗi con người bỏ lại” lúc đi về cõi hư không - Từ bậc vua quan đến lớp người nghèo? Buồn khổ, sướng vui trong mỗi mảnh đời,  giờ nằm trong những nấm mồ chỉ bằng vóc con người:
                   Mà cả thế giới này cũng không sao bù nổi...
      Tác giả đã triết lý về cái cõi vô thường sinh ra trên thế gian này như thế: Nó nặng lắm và, cũng sâu xa lắm!
                   Cái chết vẫn rình ta sau từng ngưỡng cửa
                   Cua đường hẹp, chiều mưa, vài sải nước gần bờ
                   Ta chả là gì giữa bốn bề bất trắc
                   Chỉ tích tắc khôn lường, ta đã hóa người xưa.
      Sự sống con người thật mỏng manh, bất trắc. Nhà thơ luận đến trời đất trong thế giới tự nhiên, qua đó mà nói về ý nghĩa của cuộc sống - Thiên nhiên muôn đời, kiếp người hạn hẹp:
                     Trước thiên nhiên, con người như khách trọ
                     Như ảo ảnh chập chờn, thoáng đến, thoáng lìa xa
      Khi mỗi con người đi trên chuyến tàu của tạo hóa – Dù kẻ dừng ở “ga đời” tới cả trăm năm thì cũng vẫn chỉ là kiếp vô thường, rồi ai cũng nằm vào trong nấm mồ mà hóa thành ma - Để nhà thơ đưa ra triết lý trong khổ thơ cuối:
                   Mặt trời lặn rồi, mặt trời còn mọc lại
                   Ngôi sao rụng vào đêm vĩnh viễn chẳng luân hồi
                   Ta nghe tiếng rì rầm của những hàng bia đá
                   Con ngưòi ơi! Hãy thương lấy Con Người...
        Ý muốn nói rằng: Con người khi sống trong cái hạn hẹp của tạo hóa sinh ra ấy: Hãy yêu thương mà đùm bọc lấy nhau, đừng mang những dã tâm ác độc, tàn hại lẫn nhau...
      Bài thơ dài 12 khổ, 48 câu. Đứng trước những nấm mồ chứa biết bao điều u uẩn cuộc đời - Hồn Trần Đăng Khoa lạc vào trong những thân phận đó? Ông nói về sự lương thiện của con người! tình yêu thương bác ái !... Với cảm xúc chân thành của nhà thơ đã làm rung cảm trái tim ta.
      Đọc bài thơ của ông, tôi bỗng liên tưởng tới những câu thơ đầy ắp tình người của cố thi nhân Chế Lan Viên:
                   Mặt trời đến mỗi ngày như khách lạ
                   Gặp mỗi mặt người đều muốn ghé môi hôn
      “Ở nghĩa trang thành phố” là một bài thơ hay, mang đậm tính nhân văn và ý nghĩa nhân quần sâu sắc. Thi phẩm có giá trị tồn tại trong ngàn năm văn hiến nước nhà.
 
                    PNT.

BÀI MỚI ĐẮNG

Truyện ngắn: BÊN CÁNH GÀ CHÁNH ĐIỆN _ NGUYỄN HẢI ĐĂNG

Bên cánh gà chánh điện phần 1 BÊN CÁNH GÀ CHÁNH ĐIỆN Xe dừng lại với tiếng xột xoạt trên mặt đường, như bao chuyến xe đã ghé qua từ thuở ...