NHÌN TRĂNG NHỚ EM- PHẠM NGỌC THÁI

 NHÌN TRĂNG NHỚ EM

                                    Tặng Ánh Tuyết

Nhìn mảnh trăng trời lại nhớ em
Trăng trôi miên man khi mờ, khi tỏ
Chúng mình đến với nhau không còn thơ bé
Nhưng lòng tha thiết yêu thương.
 
Trăng giữa tháng khuyết dần, tình cứ tràn dâng
Cả tới khi không còn trăng nữa
Thì em vẫn bên vành vạnh tỏ
Đưa anh vào giấc mộng ru đêm.
 
Để cùng nhau say cảnh thần tiên
Cho quên hết biển đời ngang trái
Cuộc sống mưu sinh với bao mệt mỏi
Chân trời sẽ lụi tàn nếu chẳng có tình em.
 
Ôi, mảnh trăng nhỏ bé giữa mênh mang
Vẫn soi ngập cõi không gian vô tận
Sâu tận cùng trái tim anh hưng phấn
Đêm nằm thao thức vấn vương.
 
Trăng không còn. Em vẫn hiện lên...
Dìu anh qua phong ba, bão táp
Trong giấc ngủ chập chờn đêm bất diệt
Anh bay về ôm lấy trăng em.
 
Áp môi hôn lên vầng nguyệt của Cưng
Nghe trái đất dưới thân mình rung chuyển
Thế thái nhân tình dẫu bao đổi biến
Chẳng đảng phái nào sánh được hơn.

Cả nhân thế này chỉ một "mảnh trăng con"
Sống mãi muôn đời dù thay bao chủ nghĩa
Thức nhớ em hoài, trăng khuất không biết nữa
Nhìn khắp thiên hà càng da diết yêu thêm.

                     PHẠM NGỌC THÁI

Trả lờiChuyển tiếp

VỀ NGƯỜI CON GÁI SỐNG GIANG HỒ TRONG THƠ PHẠM NGỌC THÁI - TRẦN ĐỨC

 

VỀ NGƯỜI CON GÁI SỐNG GIANG HỒ                                             Trong thơ Phạm Ngọc Thái                                            TRẦN ĐỨC                                Nguyên CB Viện ngôn ngữ & văn hóa dân gian                EM BÁN XOÀI                              Nhớ người con gái sống giang hồ đã gặp trên                         bãi biển Nha Trang, những ngày sau chiến tranh.   - Anh trai mua xoài cho em đi? Nha Trang! Ta nhớ Nha Trang! Em bán xoài đi đêm trên cát trắng Bãi biển chập chờn, kiếp đời các cô gái lang thang Dưới hàng dừa se sẽ gió ru êm Dãy cột đèn đứng đêm côi lạnh. Xoài em chín. Đêm tàn canh em đón khách… Giọt thơ buồn như ngọc sương rơi Em bán xoài thơm! Em bán xoài thơm! Biển to lớn. Bóng em nhỏ thẫm. Linh hồn treo ngoài thế giới em đi Trên những cành dừa hay trong đám mây qua? Thế giới em đi “vòng thiên la địa võng“ Tóc còn xanh, em bán kiếp đời trôi Xoài em thơm. Hương toả mát thân người... Ai mua xoài? Còn ai có mua em? Các cô gái đi đêm như các cột đèn Bóng nuốt lẫn vào bờ cát ấy... Biển ru ta và ta ru em Dưới hàng dừa xứ sở gió ngàn năm.                 Phạm Ngọc Thái           Tác giả TRẦN ĐỨC Lời bình:  Nhà thơ Tố Hữu cũng có một bài thơ viết về những người con gái sống kiếp giang hồ - Đó là bài "Tiếng hát sông Hương":                           Trăng lên, trăng đứng, trăng tàn                           Đời em ôm chiếc thuyền nan xuôi dòng                           Thuyền em rách nát                           Mà em chưa chồng                           Em đi với chiếc thuyền không                           Khi mô vô bến rời dòng dâm ô!                           Trời ôi, em biết khi mô                           Thân em hết nhục giày vò năm canh                           Tình ôi gian dối là tình                           Thuyền em rách nát còn lành được không?       Đây là bài thơ một thời được đánh giá rất hay của Tố Hữu !? Nó giàu tính nhân văn - Nhưng cái "chủ nghĩa nhân văn" của ông, lại đứng trên thượng tầng của một bậc quyền quý: Lấy đức nhân ái, huấn dụ với những kẻ thấp hèn của chúng sinh:                            - Răng không, cô gái trên sông                           Ngày mai cô sẽ từ trong tới ngoài                           Thơm như hương nhụy hoa lài                           Sạch như nước suối ban mai giữa rừng                           Ngày mai gió mới ngàn phương                           Sẽ đưa cô tới một vườn đầy xuân      Nó không phải là chủ nghĩa nhân văn được hòa đồng trong dân dã. Hơn nữa, qua bao tháng năm, nó phản ảnh cũng chưa đúng với hiện thực chốn cộng đồng:                           Ngày mai trong giá trắng ngần                           Cô thôi sống kiếp đầy thân giang hồ                           Ngày mai bao lớp đời dơ                           Sẽ tan như đám mây mờ đêm nay                           Cô ơi tháng rộng ngày dài                           Mở lòng ra đón ngày mai huy hoàng…        Hôm nay chủ nghĩa vẫn còn, nhưng bài thơ không còn sự thuyết phục nữa? Mà người ta cũng không muốn nhắc lại nó ! Xin hãy nhớ rằng, sở dĩ Kiều của Nguyễn Du trở thành bất hủ, bởi vì Nguyễn Du đã nói tiếng nói của chúng sinh (dù khi viết thiên truyện Kiều – Cụ cũng là một ông quan lớn trong triều) - Nhưng Người không đứng trên tư cách một ông quan để tỏ lòng thương xót, huấn dụ đời. Nguyễn Du đau với nỗi đau của lớp cần lao, nghèo hèn:                           Trải qua một cuộc bể dâu                           Những điều trông thấy mà đau đớn lòng      Nỗi lòng nhà thơ hòa quyện với kiếp đời trong chốn trần ai:                           Đau đớn thay phận đàn bà                           Lời rằng bạc mệnh cũng là lời chung       Cụ than cùng với những thân phận bất hạnh ở đời, chứ có đứng trong giới thượng lưu mà phán bảo họ đâu? Nên Kiều mới cảm hóa lòng người của mọi thời đại, mà trở thành thiên truyện thơ bất hủ.       Ngay cả tiểu thuyết "Những người khốn khổ" của văn hào Pháp Victor Hugo - Nhà văn cũng đứng hòa đồng trong lớp bình dân, mà viết nên tác phẩm bất hủ và vĩ đại, đấy chứ!                      VỀ BÀI “EM BÁN XOÀI” CỦA PHẠM NGỌC THÁI       Nhà thơ kể rằng: Vào mùa xuân 1975 những ngày sau chiến tranh, tác giả có dịp đi qua thành phố Nha Trang.  Một buổi tối, anh cùng một nhóm sĩ quan quân giải phóng ra chơi trên bãi biển và... đã gặp những "cô gái bán xoài".  Một em gái trẻ xinh đẹp, dễ thương tới mời anh?  Nhưng anh đã từ chối...      Song, hình ảnh người con gái ấy cùng những kiếp đời lang thang trong sương gió cứ đọng mãi, in sâu vào kí ức anh? Để rồi, nhiều năm tháng sau… bài thơ “Em bán xoài” đã ra đời !      Đó chính là người con gái sống giang hồ, nổi trôi trong bể nhân tình thế thái:                          Em bán xoài đi đêm trên cát trắng                          Bãi biển chập chờn, kiếp đời các cô gái lang thang        Linh hồn gần như không có nơi bám víu? Nhỏ bé, yếu ớt… trong cả biển đời đầy sóng bão:                          Biển to lớn. Bóng em nhỏ thẫm.                          Linh hồn treo ngoài thế giới em đi                          Trên những cành dừa hay trong đám mây qua?       Cái thế giới còn nhiều sự man dã ấy chỉ muốn nuốt chửng lấy chúng:                          Thế giới em đi "vòng thiên la địa võng"                          Tóc còn xanh em bán kiếp đời trôi....       Đó chính là cái thế giới của chúng ta đang sống, còn bao sự bất công đè nén, vùi dập lên lớp dân dã nghèo khổ, bọt bèo? Bài thơ như những tiếng phản kháng gay gắt, lên án những dã tâm ác độc còn tồn tại trong xã hội con người. Mặc dù sự tồn tại của thế giới đó, chính phải nhờ vào hương thơm của trái xoài và sự tươi mát của những người con gái kia:                           Xoài em thơm. Hương tỏa mát thân người        Thế mà:                           Ai mua xoài? Còn ai có mua em?      Đây là bài thơ tác giả viết về những nỗi đời bất hạnh sau một cuộc chiến tranh - Nhưng cả trong thế giới và xã hội hiện thời, cũng còn biết bao thân phận chúng sinh bị vùi dập, bởi những bất công?       Bóng những chiếc cột đèn đứng trong đêm thành phố cũng thật côi lạnh, hòa   nhập vào những thân phận đáng thương:                         Các cô gái đi đêm như các cột đèn                         Bóng nuốt lẫn vào bờ cát ấy...      Tất cả vô vi trong cát bụi cuộc đời. Thơ từ những hình ảnh hiện thực chuyển sang siêu thực. Ngôn ngữ nghệ thuật thi ca, nhuốm đầm trong thi pháp của dòng thơ tượng trưng để diễn tả về những thân phận thấp hèn, tội nghiệp chốn dân tình.       Giọt thơ buồn của nhà thơ rơi lên những linh hồn bọt bèo ấy:                           Xoài em chín. Đêm tàn canh em đón khách...                           Giọt thơ buồn như ngọc sương rơi       Hồn tác giả hòa đồng trong lớp người lao khổ, để tràn ra những dòng thi ca đầy cảm xúc, thấm đầm tính nhân văn. Cuối cùng, nỗi lòng nhà thơ cùng hòa với hàng dừa quê hương, ru quanh người con gái bán xoài:                           Biển ru ta và ta ru em                           Dưới hàng dừa xứ sở gió ngàn năm      Bài thơ được kết thúc ở đó. Thi ca lai láng chất “thơ tình”, nhưng nửa lại phản ánh của “thơ đời”, thật huyền thẳm và sâu sắc!                                                   Trần Đức Trả lờiChuyển tiếp

THỜI MẮC DỊCH - NGUYỄN DUY

 THỜI MẮC DỊCH

Nguyễn Duy

Tháng Bảy ngày rằm xá tội vong nhân

(ca dao)

1

Thời Mắc Dịch phải chăng Thời Siêu Thực

âm dương lập lờ ảo ảo hư hư

không có giấc mơ

chỉ toàn ác mộng

mập mờ như ngủ như thức

người và ma lẫn lộn tù mù

ta thu bóng ngồi uống trà với gió

chén rượu suông cụng với chính hồn mình.

2

Nghe rầm trời tiếng dân đen kêu than

đứt ruột.

tiếng thở dồn người chống dịch xả thân

thắt ruột.

tiếng chim lồng trơn lưỡi véo von

sốt ruột.

tiếng mặt lì lảm nhảm ti-vi

lộn ruột.

3

Gói hàng mã mùa này gửi cho người âm

thêm hộp khẩu trang bộ áo choàng y tế

mâm cúng cô hồn ngoài ngõ còn nguyên

cô hồn năm nay không được phép lang thang lêu lổng

hồn vía quay quay cuồng cuồng

đột quị con đường chen chúc sống

chen chúc chợ đời chen chúc hồi hương

chen chúc tiêm phòng chen chúc nhà thương

chen chúc thở

chen chúc lò thiêu xác.

4

Có cái chết trống không như chết lậu

không trống không kèn không đèn không nhang

mùi tử khí ám ươn nhà ổ chuột

đau kiếp người sống chui chết chui.

ta thành kính vấn an linh hồn lạc

chỉ về Trời mới thật có tự do

tự do nhẹ như gió

tự do bềnh bồng như mây

tự do trong như giọt mưa trong

tự do nặng trĩu như lòng.

5

Ta lăn lê gần hết đời người

nỗi buồn khổ nuốt tươi niềm vui sướng

ta thèm khát vô tư như cỏ

mong thảnh thơi chấm mút phút nhẹ lòng

ta đã liều mình lao vào đạn bom

trẻ liều chết nay về già liều sống.

6

Gió sục sạo khắp trần gian dài rộng

biết chăng con người sống để làm gì?

giết chóc triền miên suốt nhiều nghìn năm

tích tụ máu có thể làm thuỷ điện?

Bức tử nước bức tử rừng bức tử bầu khí quyển

bức tử trời xanh hay bức tử chính mình?

Dịch bệnh bung toang không hề hư vô

là kiếp nạn hay đòn trừng phạt?

lời sấm truyền ngày tận thế tự thân

hay điềm báo Trời thay nhân loại khác?

con người hiền lương con người nhân đức

gian ác vừa thôi kẻo hết đất làm người!

7

Thời mắc dịch ngồi uống trà với gió

lời ruột gan ta tự vấn hồn mình...

Sài Gòn, rằm tháng Bảy năm Tân Sửu (22.8 2021)

N.D.